Με άλλα λόγια, και οι τρεις βασικοί μακροοικονομικοί δείκτες (ακαθάριστο εγχώριο προϊόν - ΑΕΠ, ανεργία και πληθωρισμός) κινούνται σε λάθος κατεύθυνση στην περίπτωση του στασιμοπληθωρισμού. Προφανώς, το μείγμα οικονομικής στασιμότητας και ισχυρής ανόδου των τιμών έχει κάνει ήδη αισθητή την παρουσία του στη ζωή των καταναλωτών και οι παγκόσμιες οικονομικές αρχές πρέπει να λάβουν δράση.

Οι δύο πλευρές του Ατλαντικού αντιμετωπίζουν διαφορετικά το «ζύγι» της αποτροπής μίας οικονομικής δυστοπίας. Από τη μία πλευρά, οι ΗΠΑ ανησυχούν περισσότερο για τον πληθωρισμό, ενώ αντίθετα για την Ευρώπη το ενδεχόμενο ύφεσης αποτελεί το μεγαλύτερο «πονοκέφαλο». Ωστόσο, το «κοκτέιλ» των δύο προαναφερόμενων ανησυχιών γίνεται πιο ορατό λόγω του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, ο οποίος ήρθε να προστεθεί στις ήδη υπάρχουσες πιέσεις της ενεργειακής κρίσης και της αναζωπύρωσης της πανδημίας. Σε αυτά να προσθέσουμε το σοκ προσφοράς, που προκλήθηκε στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο (κάτι που αποτυπώθηκε στην «εκτόξευση» των τιμών τους), αλλά και την κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Μια… κάποια λύση στο «βουνό» του στασιμοπληθωρισμού είναι για αρκετούς οικονομολόγους η ενίσχυση της μειωμένης -λόγω πολέμου- προσφοράς βασικών αγαθών με αύξηση της εγχώριας παραγωγής. Ωστόσο, αυτό δεν είναι εφικτό για χώρες με μικρές ή μηδαμινές δυνατότητες παραγωγής και προϊοντικής αυτονομίας, ούτε αποτελεί σίγουρη «συνταγή» για άμεσα αποτελέσματα.

Απαισιοδοξία και φουλ «άμυνα»

Οι αναλυτές και οι επενδυτικοί σύμβουλοι προτείνουν εδώ και αρκετό διάστημα το «ποντάρισμα» σε assets (περιουσιακά στοιχεία), τα οποία είναι πιο ανθεκτικά απέναντι στον πληθωρισμό. Επίσης, τονίζουν ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν έχουν περιθώρια για ελιγμούς, κάτι που σημαίνει πως οι προγραμματισμένες απανωτές αυξήσεις επιτοκίων ίσως αποδειχθούν λάθος κίνηση.

«Ο παράγοντας του χρόνου είναι πολύ σημαντικός, καθότι όσο οι τιμές ενέργειας διατηρούνται στα τρέχοντα υψηλά επίπεδα (κυρίως εισαγόμενος πληθωρισμός), αυξάνεται o κίνδυνος να εμφανιστούν φαινόμενα στασιμοπληθωρισμού», τονίζει η Eurobank σε πρόσφατο οικονομικό δελτίο της και προσθέτει: «Η εν λόγω εξέλιξη θα έχει επιπτώσεις για την πραγματική ιδιωτική κατανάλωση, λόγω των αρνητικών επιδράσεων στο πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών».

Σύμφωνα με έρευνα της Bank of America, οι προσδοκίες των επενδυτών -ρωτήθηκαν 300 επενδυτές που διαχειρίζονται assets αξία 1 τρισ. δολαρίων- βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2008, δηλαδή την περίοδο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και της κατάρρευσης της Lehman Brothers. Ταυτόχρονα, το 60% των επενδυτών προβλέπουν ότι η αμερικανική οικονομία θα πληγεί από τον στασιμοπληθωρισμό.

Από την πλευρά του, ο διακεκριμένος οικονομολόγος, Μοχάμεντ Ελ Εριάν, σημειώνει πως ο στασιμοπληθωρισμός έχει μετατραπεί από δυσμενές σενάριο σε σενάριο κινδύνου και η ύφεση αποτελεί πλέον το δυσμενές σενάριο. Η σοβαρότητα της κατάστασης φαίνεται και από το γεγονός ότι οι διαχειριστές κεφαλαίων (fund managers) διατηρούν πλέον περισσότερο «ρευστό», με ρυθμό μάλιστα που έχει να παρατηρηθεί από τον Απρίλιο του 2020 όταν η εμφάνιση του κορονοϊού «βύθισε» σε βαθιά ύφεση την παγκόσμια οικονομία.

Η ιστορία έχει δείξει ότι οι χρηματαγορές κλυδωνίζονται σε περιόδους στασιμοπληθωρισμού. Για παράδειγμα, ο δείκτης S&P 500 της Wall Street κατέγραψε «βουτιά» 17% το 1973 και 30% το 1974 προς το τέλος της προεδρίας του Ρίτσαρντ Νίξον, όταν η αμερικανική οικονομία ήρθε αντιμέτωπη με τον στασιμοπληθωρισμό. Σε περίπτωση που η ιστορία επαναληφθεί, τότε αυτό σημαίνει πως… τα χειρότερα έρχονται.

Αριστοτέλης Παππάς