Απότοκο της όλης προβληματικής κατάστασης και στο μέτωπο της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι η πληθωριστική πίεση, που με βάση τουλάχιστον κάποιους αναλυτές ήλθε για να μείνει. Και βέβαια, όπως τονίζεται, η απειλή ενος στασιμοπληθωρισμού στη συνέχεια σε συνδυασμό με την αύξηση των επιτοκίων αναμένεται να πλήξει τη ζήτηση, που παρά τις όποιες αυξήσεις μισθών, θα έχει δυσκολίες να ανακάμψει θέτοντας σε περιδίνηση πολλές θέσεις εργασίας. Δηλαδή, η πτώση της ζήτησης θα επιφέρει πλήγμα σε όσες επιχειρήσεις είναι πιο αδύναμες και δε θα μπορούν να διαχειριστούν τη δύσκολη αυτή κατάσταση και αναπόφευκτα θα οδηγηθούν σε αδιέξοδο.
Το ΔΝΤ
Είναι ενδεικτική η αναφορά του ΔΝΤ προ ημερών, που έκανε λόγο για τριγμούς στην διεθνή οικονομία που θα προκαλέσει ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας, επιβραδύνοντας τον παγκόσμιο ρυθμό ανάπτυξης και δίνοντας ώθηση στον ήδη καλπάζοντα πληθωρισμό. Μάλιστα, τόνισε επίσης ότι ο πόλεμος θα μπορούσε κάλλιστα να αλλάξει εκ θεμελίων την παγκόσμια οικονομική και γεωπολιτική τάξη σε μακροπρόθεσμο επίπεδο.
Όπως αναφέρει, εκτός από τον ιστορικά υψηλό όγκο προσφυγικών ροών και τον πόνο που θα προκαλέσει, ο πόλεμος οδηγεί στα ύψη τις τιμές τροφίμων και ενέργειας, δίνοντας ώθηση στον πληθωρισμό και υπονομεύοντας την αξία των εισοδημάτων. Εν τω μεταξύ, προειδοποιεί το ΔΝΤ, δημιουργεί εμπόδια στο εμπόριο, στις εφοδιαστικές αλυσίδες και τα εμβάσματα στις γειτονικές της Ουκρανίας. Σε σχετική ανάρτηση του ΔΝΤ στην ιστοσελίδα του, αναφέρεται επίσης ότι ο πόλεμος μειώνει την επιχειρηματική εμπιστοσύνη και πυροδοτεί κύμα αβεβαιότητας στον επενδυτικό κόσμο, το οποίο με την σειρά του θα ασκήσει πιέσεις στην αξία των περιουσιακών στοιχείων, και στις οικονομικές συνθήκες, ενώ επίσης θα μπορούσε να εκκινήσει μαζικές εκροές κεφαλαίου από τις αναδυόμενες αγορές. Μάλιστα, μέσα στις προηγούμενες ημέρες το Ταμείο προειδοποίησε ότι θα αναθεωρήσει επί τα χείρω τις προηγούμενες προβλέψεις για ανάπτυξη 4,4% στην παγκόσμια οικονομία φέτος. Τοπικά, οι χώρες με αυξημένη έκθεση στο εμπόριο, τον τουρισμό και τον χρηματοοικονομικό κλάδο θα υποστούν μεγαλύτερη επιβάρυνση. Παράλληλα όμως, το Ταμείο διαβλέπει πως σε ορισμένες περιοχές της Αφρικής και της Μέσης Ανατολης θα αυξηθεί περαιτέρω η ανασφάλεια όσον αφορά τα τρόφιμα.
Το μήνυμα Σταϊκούρα
Στο μεταξύ η οικονομία στη χώρα έχει αποθέματα δυνάμεων, όπως ανέφερε χθες μιλώντας στην πρωινή ενημερωτική ζώνη του Open ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. “Η ελληνική οικονομία έχει αποδείξει τα τελευταία 2,5 χρόνια ότι αντέχει και υπό πολύ δύσκολες συνθήκες, όπως είναι τώρα ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλά και στην περίοδο της πανδημίας” τόνισε ο κ. Σταϊκούρας δίνοντας το στίγμα.
“Στην περίοδο της πανδημίας καταφέραμε να αποφύγουμε τα λουκέτα αλλά και να βελτιωθεί το εισόδημα του πολίτη, να μειωθεί η ανεργία και να αυξηθούν οι καταθέσεις” υποστήριξε ο υπουργός.
Το “μαξιλάρι”
Αναφερόμενος στην Ουκρανική κρίση υποστήριξε πως “σήμερα πράγματι έχουμε μια νέα εξωγενή κρίση που δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσει και πως θα εξελιχθεί, όμως έχουμε ταμειακά αποθέματα 40 δισ ευρώ, τα οποία με διορατικότητα έχουμε διαχειριστεί καλά ώστε να ανταπεξέλθουμε στις αναταράξεις των διεθνών αγορών”.
Όπως ανέφερε ο κ. Σταϊκούρας «οι ειδήσεις για την ελληνική οικονομία σε διεθνές επίπεδο είναι ιδιαίτερα καλές, και αναφέρομαι στην αποπληρωμή του ΔΝΤ, την 13η θετική αξιολόγηση αλλά και την τελευταία αναβάθμιση από την DBRS την Παρασκευή. Όλα αυτά έχουν θετικό αντίκτυπο και στην πραγματική οικονομία και στον πολίτη».
Για παράδειγμα τα 230 εκατ. τόκους που γλιτώσαμε από την γρήγορη αποπληρωμή του ΔΝΤ πήγαν για παροχές του πολίτη.
Επιπλέον, δημιουργήθηκε ένα μαξιλαράκι του 1 δισεκ. ευρώ από την καλή αυτή διαχείριση.
Η επενδυτική βαθμίδα
Σύμφωνα με τον κ. Σταϊκούρα και όσα είπε την προηγούμενη εβδομάδα στην ΕΡΤ, εάν δαπανηθούν κονδύλια από τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας (σήμερα ύψους 39,5 δισ. ευρώ), διευρύνεται το δημοσιονομικό έλλειμμα, που θα πρέπει να καλυφθεί με δανεισμό από τις αγορές.
«Εάν βγούμε να δανειστούμε, θα δανειστούμε με μεγαλύτερο επιτόκιο, που θα επιβαρύνει τον φορολογούμενο», είπε δίνοντας το στίγμα για το πόσο πλέον είναι δύσκολη η διασφάλιση πόρων για να στηριχθούν μέτρα “τύπου πανδημίας”. Άλλωστε πέρα από την ασφάλεια του “μαξιλαριού” που λειτουργεί ως ανάχωμα στις πιέσεις των αγορών, τα έσοδα του προϋπολογισμού, το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (με πόρους από πλειστηριασμούς ρύπων, το Ειδικό Λογαριασμό των ΑΠΕ και πλέον και τον “κουμπαρά” των ΥΚΩ) αλλά και οι όποιες ενισχύσεις από την ΕΕ μαζί με τις εκδόσεις χρέους είναι οι πηγές χρηματοδότησης των νέων μέτρων. Είναι προφανές, βέβαια, ότι με δεδομένη και τη “σφιχτή” δημοσιονομική κατάσταση που επικρατεί αλλά και το στόχο για διασφάλιση της επενδυτικής βαθμίδας πολλά περιθώρια δεν υπάρχουν.
Την ίδια ώρα ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλάκάκης μιλώντας στον Αντ1 και στους “Πρωινούς τύπους” σε ότι αφορά τα μέτρα και τα ταμειακά διαθέσιμα του Δημοσίου, ανέφερε: “Παρεμβαίνουμε κατά το δυνατόν και όσο πιο στοχευμένα γίνεται. Τα ταμειακά διαθέσιμα έχουν αλλάξει 1,5 φορά από το 2019. Τα έχουμε αυτά τα λεφτά γιατί έχουμε εμπιστοσύνη και δανεισμό, παρά τις δύο μεγάλες κρίσεις. Στα ταμειακά διαθέσιμα έχουμε και κάποια δισεκατομμύρια ευρώ από την ανάκαμψη της οικονομίας. Αυτά τα λεφτά, εάν βρεθείς να είσαι αποκομμένος από τον δανεισμό, θα τελειώσουν σε χρόνο ελάχιστο. Εμένα η δουλειά μου είναι αυτό να μην συμβεί και να μην υπάρχει η πιθανότητα να συμβεί».
Για το δημοσιονομικό μαξιλάρι είπε πως η χώρα είναι ακόμη σε δημοσιονομική εποπτεία και θα πρέπει να υπάρχει εναλλακτική σε περίπτωση που δεν υπάρχει πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές, συμπληρώνοντας πως «καμία σώφρων Κυβέρνηση δεν ακολουθεί την λογική “τα δίνω όλα». Στον κορωνοϊό τα μισά και παραπάνω από τα 40 δις που μας κόστισαν τα μέτρα, τα έβαλε η ΕΕ. Τώρα, έρχεται η ΕΚΤ και λέει θα υπάρξει θετικός ρυθμός ανάπτυξης και επομένως δεν θα υπάρξει αντίστοιχη ρύθμιση στήριξης των κρατών και “πρέπει να τα βγάλετε πέρα μόνοι σας”. Μπορεί να υπάρξει μια ρύθμιση για τα ευάλωτα νοικοκυριά, αλλά αυτό είναι ένα μέρος».
Αναβάθμιση και “καμπανάκι” από DBRS
Στο φόντο αυτό η κυβέρνηση “άκουσε” με ανακούφιση την αναβάθμιση από την DBRS. “Η αναβάθμιση στέλνει το μήνυμα ότι η ελληνική οικονομία κινείται αταλάντευτα προς τη σωστή κατεύθυνση, ακόμη και υπό τις παρούσες αντίξοες συνθήκες, δημιουργώντας έναν καθαρό και ρεαλιστικό διάδρομο για την απόκτηση επενδυτικής βαθμίδας, μέσα στο 2023. Και κάνει ένα βήμα προς την κατάκτηση ενός πολύ σημαντικού στόχου για το μέλλον της” ανέφερε σε δήλωσή του ο κ. Σταϊκούρας σηματοδοτώντας το μεγάλο στόχο για ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας που δίνει πρόσβαση σε φθηνότερο δανεισμό.
Όπως, πάντως ανέφερε η DBRS Morningstar δίνοντας και τον τόνο για την επόμενη μέρα της οικονομίας, που δεν αφήνει και πολλά περιθώρια για παροχές, “η αξιολόγηση της Ελλάδας θα μπορούσε να αναβαθμιστεί εάν συμβεί ένα ή συνδυασμός των παρακάτω: (1) συνεχής εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν τις επενδύσεις βελτιώνοντας τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές. (2) διαρκής δέσμευση για δημοσιονομική εξυγίανση που διατηρεί τον δείκτη δημόσιου χρέους σε πτωτική τροχιά.”
Παράλληλα αναφέρει ότι “οι παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια υποβάθμιση περιλαμβάνουν: (1) επίμονα αδύναμες οικονομικές επιδόσεις (2) ανατροπή ή στασιμότητα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων (3) ανανεωμένη αστάθεια του χρηματοπιστωτικού τομέα. Επίσης ρίσκα θέτει και μια πιθανή ανάγκη για πρόσθετα μέτρα που σχετίζονται με την πανδημία του κορονοϊού ή ενεργοποίηση κρατικών εγγυήσεων που χορηγήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Επίσης ο καναδικός οίκος αξιολόγησης εστιάζει και στον πληθωρισμό και τον τουρισμό τονίζοντας ότι οι κύριοι κίνδυνοι για τις προοπτικές συνδέονται με την αυξανόμενη πληθωριστική πίεση, η οποία αναμένεται να επηρεάσει την κατανάλωση και τις επενδύσεις που επιδεινώνονται επίσης από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Παρά τον περιορισμένο άμεσο αντίκτυπο από τη ρωσική αγορά, η οποία αντιπροσώπευε μόνο το 2% των συνολικών αφίξεων το 2019, η ανάκαμψη του τουριστικού τομέα θα μπορούσε να αναβληθεί περαιτέρω λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων και του υψηλού ενεργειακού κόστους, που θολώνουν κάπως τις προοπτικές για το 2022 .
Γιώργος Αλεξάκης
