Σε podcast με το δημοσιογράφο Νίκο Φιλιππίδη μίλησε αρχικά για την δύσκολη περίοδο των διαπραγματεύσεων, όταν πρωτοέγινε υπουργός και υποστήριξε ότι «την εποχή εκείνη, το 80% των αναλυτών θεωρούσαν ότι η Ελλάδα δεν θα τα καταφέρει να παραμείνει στο ευρώ. Άρα, καταλαβαίνετε το κλίμα πώς ήταν και πολλοί μας λέγανε, μα, καλό θα σας κάνει να βγείτε.

Ήταν τεράστιο το λάθος όλων αυτών των αναλυτών, οι οποίοι νομίσανε ότι το να βγεις από το ευρώ είναι σαν μια υποτίμηση νομίσματος. Τεράστιο, τραγικό λάθος και ακαδημαϊκά και πολύ περισσότερο πρακτικά και από πλευράς οικονομικής πολιτικής.

Δείχνει πόσο βαθιά άγνοια υπήρχε για τέτοια ζωτικά ζητήματα την εποχή εκείνη. Τώρα βέβαια μιλάω με πολλούς από αυτούς. Το έχουν μετανιώσει βέβαια, έχουν σκυλομετανιώσει για τις προτάσεις που μας κάνανε τότε.

Ο πληθωρισμός στο τότε και στο σήμερα

Ερωτώμενος για τις προσπάθειες μείωσης του πληθωρισμού στα τέλη της δεκαετίας του 1990 έγινε αναφορά και στα σημερινά δεδομένα. Τόνισε πως τότε «κατ’ αρχήν ήταν η σωστή οικονομική πολιτική που ακολουθήσαμε. Ακολουθήσαμε μια οικονομική πολιτική σταδιακής προσαρμογής. Βοήθησαν πάρα πολλοί, μια και το ρωτάτε αυτό, όλοι αυτοί οι μετανάστες που ήρθαν, διότι με την οικονομία να πηγαίνει καλά, υπήρχε ένα μπουμ παρά το γεγονός ότι κάναμε προσαρμογή δημοσιονομική, μειωνόταν το έλλειμμα. Παρ’ όλα αυτά δεν είχαμε μείωση του ΑΕΠ, είχαμε αύξηση του ΑΕΠ.

Άρα ένα μεγάλο πρόβλημα, όπως είπατε, ήταν πολύ πιο μεγάλο πρόβλημα ο πληθωρισμός παρά το έλλειμμα. Και παρά το χρέος. Νομίζω πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι μετανάστες που είχαν έρθει τότε κυρίως από την Αλβανία, οι οποίοι κράτησαν πολύ χαμηλό το κόστος στον αγροτικό τομέα και στην οικοδομή νομίζω», είπε

Αναφορικά με τον πληθωρισμό εν έτει 2022 υποστήριξε ότι «είναι πολύ δύσκολο το πρόβλημα, διότι δεν είναι πληθωρισμός ζήτησης. Δεν είναι δηλαδή υπερβάλλουσα ζήτηση στην Ευρώπη η οποία θα μπορέσει να αντιμετωπιστεί από τη Νομισματική Πολιτική.

Είναι πληθωρισμός κόστους ή και ακόμα χειρότερα είναι πληθωρισμός εισαγόμενου κόστους λόγω της ενέργειας. Η Ευρώπη είναι μεγάλος εισαγωγέας, καθαρός εισαγωγέας ενέργειας.

Αυτό σημαίνει ότι έχει υποστεί μια πολύ μεγάλη χειροτέρευση των όρων εμπορίου. Δηλαδή, οι τιμές των εισαγομένων πρώτων υλών, κυρίως πετρελαίου, φυσικού αερίου, σε σχέση με τα εξαγώγιμα προϊόντα μας, τα ευρωπαϊκά. Αυτή η σχέση έχει χειροτερεύσει πάρα πολύ. Αυτό ήδη μας κοστίζει 500 δισεκατομμύρια, γύρω στο 3% με 4% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ.

Αυτό λοιπόν κάνει το πρόβλημα στην Ευρώπη πολύ χειρότερο από το πρόβλημα στην Αμερική. Στην Αμερική σε μεγάλο βαθμό είναι πληθωρισμός ζήτησης. Δηλαδή εκεί υπήρξε ένα μεγάλο δημοσιονομικό πακέτο, το πακέτο Μπάιντεν, βλέπεις και η αγορά εργασίας τσίτωσε. Στην Ευρώπη δεν τα έχουμε αυτά ακόμα.

Στην Ευρώπη είναι καθαρά πληθωρισμός κόστους, ο οποίος μάλιστα προέρχεται από την ενέργεια. Δεν μπορεί να κάνει πολλά η νομισματική πολιτική σε αυτό. Αυτό που προσπαθεί να κάνει η νομισματική πολιτική είναι να κρατήσει τις προσδοκίες προσγειωμένες στο 2% που ευτυχώς μέχρι τώρα φαίνεται ότι με τα metrix που έχουμε φαίνεται ότι κρατάμε το μεσομακροπρόθεσμο πληθωρισμό στο 2%. Και επίσης φαίνεται, προς το παρόν τουλάχιστον, να κρατάμε τις μισθολογικές απαιτήσεις σε επίπεδο που να είναι συνεπές με πληθωρισμό 2% μεσομακροπρόθεσμα».

Για τις τιμές πετρελαίου-φυσικού αερίου

Όπως ανέφερε αρχικά «έχει αρχίσει και πέφτει ήδη και του φυσικού αερίου. Βεβαίως και θα φανεί και στο μέτωπο του πληθωρισμού αυτό, εγώ πιστεύω ότι του χρόνου ο πληθωρισμός στην Ευρώπη θα είναι γύρω στο 5,5%, άρα πολύ χαμηλότερος από σήμερα που είναι περίπου 10%. Αυτό οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στην προσδοκώμενη και προβλεπόμενη μείωση της τιμής της ενέργειας. Όλα τα future markets, ακόμα και της ηλεκτρικής ενέργειας, δείχνουν ότι πάμε σε μείωση.

Όμως το λάθος έγινε, δυστυχώς, και το λάθος ποιο ήταν; Ενώ είδαμε ότι η Ρωσία εργαλειοποίησε το φυσικό αέριο κόβοντας την προσφορά φυσικού αερίου, εμείς συνεχίσαμε στην Ευρώπη με το μοντέλο target να τιμολογούμε την ηλεκτρική ενέργεια με βάση την οριακή τιμή μονάδος, που ήταν μονάδα φυσικού αερίου, πολύ ακριβό.

Προσέξτε, άλλο πράγμα να χρησιμοποιείς τους πόρους σου με βάση αυτό το σύστημα mail to order, που πράγματι το φυσικό αέριο ως ακριβότερο έρχεται τελευταίο, πρώτα βάζεις τους λιγνίτες, που δεν είναι και επιθυμητό για λόγους περιβαλλοντικούς, αλλά τα υδροηλεκτρικά, την πράσινη ενέργεια και τελευταίο το φυσικό αέριο.

Έτσι λοιπόν πρέπει να το χρησιμοποιείς για να ελαχιστοποιείς το κόστος. Δεν σημαίνει όμως ότι πρέπει να τιμολογείς την ηλεκτρική ενέργεια, όλη την ηλεκτρική ενέργεια σαν να χρησιμοποιείς μόνο ένα καύσιμο και αυτό είναι το φυσικό αέριο. Αυτό είναι σωστό. Είναι αποδεκτή μέθοδος τιμολόγησης, αλλά όταν τα πράγματα είναι ομαλά», κατέληξε.

Η άποψη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τις τιμές ενέργειας

Όπως είπε ο διοικητής της ΤτΕ« Νομίζω ότι είναι μια άποψη, η οποία τώρα έχει περάσει στους οικονομολόγους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και πάνε να αλλάξουν την τιμολόγηση του φυσικού αερίου με βάση το μέσο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και όχι το οριακό. Τουλάχιστον για όσο διαρκεί αυτή η ανωμαλία.

Εξ ου και οι απαιτήσεις πολλών χωρών, μεταξύ των οποίων και η δική μας, η οποία οφείλω να πω ότι πρωτοστάτησε και πετυχημένα στο να μπει πλαφόν. Πλαφόν, γιατί όταν καταλαβαίνουμε ότι υπάρχει μια διακοπή προσφοράς, αυτό σημαίνει σίγουρα άνοδο τιμής. Σημαίνει ότι, εάν βάλεις πλαφόν, μπορεί να μην προσελκύσεις, αλλά το θέμα είναι που το βάζεις το πλαφόν.

Εδώ είχε φτάσει στον ουρανό η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας. Δηλαδή αργήσαμε. Αργήσαμε να αντιδράσουμε και έτσι πέρασαν οι τιμές, πέρασαν αυτό που λέμε έξω από τον πυρήνα, πέρασαν και στον πυρήνα τώρα, γιατί όπως ξέρετε η ενέργεια τιμολογεί τα λιπάσματα. Τα λιπάσματα τιμολογούν τα τρόφιμα».

Κεφάλαιο κόκκινα δάνεια

Αναφορικά με τους φόβους για μια νέα «έκρηξη» κόκκινων δανείων στην Ελλάδα ο κ. Στουρνάρας ανέφερε ότι «οι τράπεζες σήμερα είναι σε πολύ καλύτερη θέση από την αρχή της κρίσης, που είχαμε τη μεγάλη έκρηξη των κόκκινων δανείων, είμαστε όλοι πολύ πιο προσεκτικοί, οι επόπτες, το κράτος έδωσε τεράστια βοήθεια στις τράπεζες με το σχέδιο «Ηρακλής». Δηλαδή πήρε πάνω του με κρατικές εγγυήσεις τα κόκκινα δάνεια. Υπάρχουν τεχνικές που τα μειώνουν.

Σαφώς αύξηση των κόκκινων δανείων θα έχουμε. Όταν έχεις συνδυασμό αύξησης των δόσεων λόγω αύξησης των επιτοκίων, δηλαδή θα ανέβει και η δόση του στεγαστικού, θα ανέβουν και οι δόσεις στις επιχειρήσεις που χρωστάνε χρήματα στις τράπεζες. Έχεις και την αύξηση της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία δεν είναι μεγάλη βέβαια, γιατί το κράτος ειδικά στην Ελλάδα έχει δώσει πολύ μεγάλη βοήθεια, αλλά αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον. Ελπίζουμε δηλαδή όταν σταματήσει, να έχει σταματήσει και ο πόλεμος.

Αυτό όμως σημαίνει ότι ορισμένα κόκκινα δάνεια θα τα έχουμε. Εμείς δεν θεωρούμε ότι θα είναι δραματική αύξηση. Και πιστεύω ότι γύρω στο ’24 θα συγκλίνουν τα κόκκινα δάνεια τα ελληνικά ως ποσοστό με το μέσο ευρωπαϊκό όρο. Από το ’24. Ακόμα είμαστε αρκετά πάνω.

Σιγά - σιγά, οι τράπεζες θα αυξήσουν τα επιτόκια καταθέσεων, δεν μπορούν να μην τ’ αυξήσουν, γιατί ο ανταγωνισμός θα τις οδηγήσει», υποστήριξε.

Τα σενάρια για capital controls λόγω ενεργειακής κρίσης

Αναφορικά με μια τέτοια περίπτωση που έχει συζητηθεί και στη Γερμανία, τόνισε ότι «είναι λίγο υπερβολικές οι κουβέντες για να βάλουμε capital controls σήμερα λόγω ενεργειακής κρίσης, πρέπει ο πόλεμος να πάρει διαστάσεις πολύ μεγαλύτερες από αυτές που έχει τώρα, να έχουμε απόλυτες περικοπές. Δεν το βλέπω. Όλοι με κατηγορούν ότι είμαι φύσει αισιόδοξος, αλλά δεν έχω πέσει μέχρι τώρα έξω σε εκτιμήσεις αυτού του είδους.

Αισθάνθηκα μεγάλη ικανοποίηση που ο Πρόεδρος Μπάιντεν μίλησε με τον Κινέζο Πρόεδρο, νομίζω αυτό ήταν ένα πολύ μεγάλο θετικό βήμα. Έπρεπε η Αμερική να μιλήσει με την Κίνα και πρέπει η Αμερική να μιλά με την Κίνα. Αυτό δημιουργεί ελπίδες, ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία ενδεχομένως να βαίνει προς το τέλος του», υπογράμμισε μεταξύ άλλων ο κ. Στουρνάρας στο podcast «ΒΑΒΕΛ» του Οικονομικού Ταχυδρόμου.