Για να τεθεί σε εφαρμογή θα πρέπει να γίνει και επισήμως αποδεκτό από το Συμβούλιο. Πρόκειται για την πρώτη νομοθετική πράξη που αφορά τη μετανάστευση και που εκδίδεται με τη συναπόφαση του Κοινοβουλίου.
Κατά τη σημερινή ψηφοφορία απερρίφθησαν οι τροπολογίες που είχαν υποβάλει Σοσιαλιστές και Πράσινοι, οι οποίοι επεδίωκαν βελτιώσεις «από ανθρωπιστικής απόψεως» σε δύο κυρίως θέματα: τη διάρκεια κράτησης των παρανόμων και την προστασία των ασυνόδευτων παιδιών. Επίσης, δεν εγκρίθηκαν οι τροπολογίες των ακροαριστερών ομάδων που ζητούσαν την απόρριψη της οδηγίας.
Η οδηγία εγκρίθηκε τελικά με 369 ψήφους υπέρ, 197 κατά και 106 αποχές, αφού όπως δήλωσε η σκιώδης εισηγήτρια, Martine Roure, ορισμένοι Σοσιαλιστές προτίμησαν να ψηφίσουν «λόγω του φόβου που επλανάτο ότι εάν δεν περνούσε το κείμενο σε πρώτη ανάγνωση, το Συμβούλιο ήταν διατεθειμένο να μπλοκάρει όποιο κείμενο ήρχετο σε δεύτερη ανάγνωση».
Μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου ο εισηγητής κ. Βέμπερ αναγνώρισε ότι πρόκειται για «ευαίσθητο θέμα με εκρηκτικές πτυχές, όπως η κράτηση», εξέφρασε όμως παράλληλα την ικανοποίησή του γιατί το Ε.Κ. απέδειξε ότι «έχει τη δυνατότητα να δράσει σε ένα τόσο δύσκολο θέμα».
Αντίθετα, οι Σοσιαλιστές σε δική τους συνέντευξη Τύπου εξέφρασαν «την πικρία» τους για το ότι το Κοινοβούλιο «υπέκυψε στη θέληση του Συμβουλίου και δεν αποτόλμησε να περάσει τις τροπολογίες προς το συμφέρον των μεταναστών», όπως είπε ο Claudio Fava, συντονιστής της σοσιαλιστικής ομάδας για θέματα δημόσιων ελευθεριών και μετανάστευσης.
Με την οδηγία ενθαρρύνεται η «εθελοντική επιστροφή» των παράνομων μεταναστών και εναρμονίζονται οι συνθήκες επιστροφής, καθορίζοντας την ανώτατη επιτρεπτή διάρκεια παραμονής των μεταναστών στους ειδικούς χώρους κράτησης, την απαγόρευση επιστροφής των απελαθέντων στο έδαφος της Ε.Ε., και τους τρόπους αντιμετώπισης των ανήλικων ασυνόδευτων παιδιών.
Με την «οδηγία-επιστροφή» καθορίζεται η ελαχίστη κοινή πολιτική σε σχέση με τους εξής τομείς της μετανάστευσης: - Σχετικά με την επιστροφή των μεταναστών:Η απόφαση της απέλασης θα ανοίγει κατ' αρχήν μια περίοδο «εθελοντικής επιστροφής». Η περίοδος για την «εθελοντική επιστροφή» θα περιορισθεί στη διάρκεια των επτά έως τριάντα ημερών.
Στο τέλος της περιόδου αυτής, μπορεί να ακολουθήσει μια «απόφαση απομάκρυνσης», δηλαδή απέλασης.
Εάν η απόφαση της απέλασης έχει εκδοθεί από τις δικαστικές αρχές και εάν εκτιμάται ότι το εν λόγω άτομο δεν προτίθεται να υπακούσει, τότε μπορεί να τελέσει υπό κράτηση.
Ως ανώτατη διάρκεια κράτησης ορίσθηκαν οι 6 μήνες, που όμως μπορούν να αυξηθούν έως τους 18 εάν υπάρξει έλλειψη συνεργασίας, έλλειψη απόφασης των δικαστικών αρχών ή αν ακόμη προκύψει γραφειοκρατική καθυστέρηση από τρίτη εμπλεκόμενη χώρα.
Για τα άτομα που έχουν απελαθεί, η διάρκεια απαγόρευσης της επιστροφής στο ευρωπαϊκό έδαφος είναι πέντε έτη, η οποία μπορεί να επεκταθεί εάν το άτομο θεωρηθεί ως «σοβαρή» απειλή για τη δημόσια ασφάλεια.
- Σε ό,τι αφορά τα παιδιά και τις οικογένειες, το κείμενο λαμβάνει υπ’ όψιν τα αιτήματα του Κοινοβουλίου να μη γίνονται αντικείμενο υποχρεωτικών μέτρων, αλλά να έχουν τη δυνατότητα επιλογής εναλλακτικών λύσεων σε σχέση με την κράτηση.
Τα ανήλικα ασυνόδευτα παιδιά δεν μπορεί να απελαθούν παρά μόνο εάν οι οικογένειές τους ή άλλη μορφή οργάνωσης τα αναλαμβάνει κατά την άφιξή τους.
Επίσης, τα κράτη-μέλη έχουν την υποχρέωση να λάβουν επιπλέον υπ’ όψιν την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα προέλευσης.
- Σχετικά με τη νομική βοήθεια:Βάσει του συμβιβασμού, η παροχή δωρεάν νομικής βοήθειας διατηρεί τον υποχρεωτικό της χαρακτήρα, εφόσον όμως είναι σύμφωνη με τις εθνικές νομοθεσίες και την οδηγία του 2005 σχετικά με την παροχή βοήθειας στους αιτούντες άσυλο.
Η νομική βοήθεια προς τους λαθρομετανάστες θα μπορούσε να δοθεί μέσω του ευρωπαϊκού ταμείου για την επιστροφή υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν παράνομα στην Ε.Ε. Ο προϋπολογισμός του για την περίοδο 2008-2013 είναι ύψους 675 εκατ. ευρώ.
- Σχετικά με τις έκτακτες περιπτώσεις: Βάσει ενός άρθρου που προώ