Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θεωρεί πως το κείμενο συμπερασμάτων καθιστά σαφές «ποιες θα είναι οι επιπτώσεις, σε περίπτωση που η Τουρκια συνεχίσει τις μονομερείς ενέργειές της».
Από τη μεριά της Ελλάδας «προσμένουμε το συντομότερο δυνατόν την έναρξη των διερευνητικών επαφών όπως τα δύο μέρη έχουν δεσμευθεί» συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός.
Στο κείμενο συμπερασμάτων το οποίο ενέκριναν τα ξημερώματα της Παρασκευής οι 27 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχει έμμεση αναφορά σε κυρώσεις κατά της Τουρκίας, εφόσον συνεχίσει τις προκλητικές ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στην τρίτη κατά σειράν εκδοχή του προσχεδίου που υιοθετήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση «καλεί την Τουρκία να ξεκινήσει διάλογο με στόχο την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου». Σημειώνει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «παραμένει πλήρως δεσμευμένο για μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού».
Ενώ αναφέρεται ότι «σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων σύμφωνα με το άρθρο 29 της ΣΕΕ και το άρθρο 215 ΣΛΕΕ, προκειμένου για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της». Είναι μια διατύπωση η οποία, κατά την ερμηνεία ελληνικών διπλωματικών πηγών παραπέμπει σε κυρώσεις οι οποίες περιγράφονται στα επικαλούμενα άρθρα των Ευρωπαϊκών Συνθηκών.
Οι κυρώσεις δηλαδή δεν αναφέρονται ρητά, αλλά εννοούνται...
Κυβερνητικές πηγές σημειώνουν ότι «ήταν μία πολύ δύσκολη διαπραγμάτευση. Το τελικό κείμενο που υιοθετήθηκε είναι πολύ καλύτερο για τις θέσεις της Ελλάδας και της Κύπρου απ’ αυτό που είχε αρχικά προταθεί. Όπως τόνισε απόψε και η Πρόεχρος της Κομισιόν, κανείς δεν μπορεί να διχάσει την Ευρώπη. Έτσι, η ΕΕ στέλνει σήμερα ένα μήνυμα ενότητας, αλληλεγγύης και αποφασιστικότητας. Καταδικάζονται οι μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας και είναι ξεκάθαρο ότι αν υπάρξει συνέχιση τέτοιων συμπεριφορών, αυτο θα έχει συνέπειες».
Το κείμενο συμπερασμάτων
- Η ΕΕ έχει στρατηγικό ενδιαφέρον για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη μιας συνεργασίας και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία. Η συνέχιση του διαλόγου με καλή πίστη και η αποχή από μονομερείς ενέργειες που αντιβαίνουν τα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ είναι απόλυτη απαίτηση ως προς αυτό. Όλες οι διαφορές πρέπει να επιλυθούν μέσω ειρηνικού διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, των οποίων η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά.
-. Η ΕΕ χαιρετίζει τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία, καθώς και την ανακοίνωση ότι θα συνεχίσουν τις άμεσες διερευνητικές συνομιλίες τους με στόχο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης των δύο χωρών. Αυτές οι προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν και να διευρυνθούν.
- Ταυτόχρονα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει έντονα τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας που πρέπει να σταματήσουν. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να απέχει από παρόμοιες ενέργειες στο μέλλον, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων με καλή πίστη, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου, και καλεί την Τουρκία να αποδεχτεί την πρόσκληση της Κύπρου για έναρξη διαλόγου με στόχο επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου.
- Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει την ταχεία επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, και παραμένει απολύτως δεσμευμένο για μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού στο πλαίσιο του ΟΗΕ και σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ του ΟΗΕ, συμπεριλαμβανομένων των ψηφισμάτων 550 και 789 του ΣΑ του ΟΗΕ, και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ. Περιμένει το ίδιο με την Τουρκία. Η ΕΕ είναι έτοιμη να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη στήριξη των διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων διορίζοντας, μετά την επανέναρξη, έναν εκπρόσωπο στην αποστολή του ΟΗΕ.
- Υπό την προϋπόθεση ότι έχουν συνεχιστεί οι εποικοδομητικές προσπάθειες για να σταματήσουν οι παράνομες δραστηριότητες έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να ξεκινήσει μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης και στη διευκόλυνση του εμπορίου, επαφών ανθρώπων με ανθρώπους, διαλόγους υψηλού επιπέδου, συνεχής συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης, σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τον Πρόεδρό του, σε συνεργασία με τον Πρόεδρο της Επιτροπής και με την υποστήριξη του Ύπατου Εκπροσώπου, να εκπονήσει σχετική πρόταση για την αναζωογόνηση της ατζέντας ΕΕ-Τουρκίας.
- Υπενθυμίζοντας και επαναβεβαιώνοντας π.χ. των προηγουμένων συμπερασμάτων της για την Τουρκία τον Οκτώβριο του 2019, σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων σύμφωνα με το άρθρο 29 TEU και το άρθρο 215 TFEU, προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις και θα επανέλθει αναλόγως και θα λάβει αποφάσεις, κατά περίπτωση, το αργότερο κατά τη Σύνοδο του Δεκεμβρίου.
- Τέλος, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί για πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο και καλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο να ξεκινήσει συνομιλίες σχετικά με την οργάνωσή της. Τρόποι όπως η συμμετοχή, το πεδίο εφαρμογής και το χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να συμφωνηθούν με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Το συνέδριο θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ζητήματα για τα οποία απαιτούνται πολυμερείς λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας οριοθέτησης, της ασφάλειας, της ενέργειας, της μετανάστευσης και της οικονομικής συνεργασίας.
Σπύρος Πολυχρονόπουλος
