Του Σπύρου Πολυχρονόπουλου

Η αλήθεια είναι πως η κοινωνική στεγαστική πολιτική μπήκε στην ημερήσια διάταξη της πολιτικής σκηνής στην Ελλάδα από τον νέο Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, κ. Νίκο Ανδρουλάκη, ο οποίος από τη στιγμή που ανέλαβε τα ηνία του κόμματος, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στο συγκεκριμένο θέμα.

Ο Αλέξης Τσίπρας ακολούθησε αμέσως και έβαλε το ζήτημα της στεγαστικής πολιτικής ως ένα από τα σημεία σύγκλισης που θα μπορούσαν τελικά να οδηγήσουν και σε κυβερνητική συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με το ΚΙΝΑΛ.

Δεν είναι τυχαίο, πάντως, πως τα τρία κορυφαία ελληνικά κόμματα θέτουν ψηλά στην ατζέντα τους τη στεγαστική πολιτική.

Το 40% του εισοδήματος για έξοδα στέγασης

Τα στοιχεία όσον αφορά το κόστος κατοικίας είναι αποκαλυπτικά: Το 36,2% των Ελλήνων, είτε ζουν σε ιδιόκτητο σπίτι είτε ενοικιάζουν, καταβάλλουν πάνω από το 40% του εισοδήματός τους για έξοδα στέγασης, όταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντίστοιχα ποσά καταβάλει μόλις το 9,4% του πληθυσμού.

Το ποσοστό αυτό εκτινάσσεται μάλιστα στο 83,2% για τους Έλληνες που ζουν στο ενοίκιο, με το 62,1% των νοικοκυριών να δαπανά πάνω από το μισό διαθέσιμο εισόδημά του, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι μόλις 14,2%.

ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ: Δημόσιο αποθεματικό κατοικιών

Πηγές του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δηλώνουν στο Reporter.gr πως υπάρχει αναντίρρητη ανάγκη δημιουργίας των συνθηκών που θα εξασφαλίσουν την πρόσβαση σε αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή στέγη, ενισχύοντας την κοινωνική κατοικία.

Όπως μας είπαν, «οι προτάσεις του ΠΑΣΟΚ - Κινήματος Αλλαγής στόχο έχουν τη δημιουργία ενός δημόσιου αποθεματικού κατοικιών οι οποίες θα ενοικιάζονται σε προσιτές τιμές με κοινωνικά κριτήρια. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι μηδενικό, ενώ σε πολλές χώρες της Ευρώπης ξεπερνάει το 20%.

Ανάλογες πολιτικές ακολουθούν χώρες με αντίστοιχα προβλήματα, όπως η Πορτογαλία, τις πολιτικές τις οποίες παρουσίασε κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου μας η Υφυπουργός Υποδομών, αρμόδια για τη Στέγαση Marina Goncalves.

Με τον τρόπο αυτό θα υπάρχει ένας μόνιμος μοχλός πίεσης, καθώς τα ακίνητα αυτά θα παραμένουν στην ιδιοκτησία του κράτους και των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης, ώστε τα ενοίκια να διατηρούνται σε προσιτά επίπεδα για τους νέους και τους εργαζομένους». 

Το ΚΙΝΑΛ συγκεκριμένα προτείνει:

- την κατασκευή ή την ανακαίνιση με αξιοποίηση των δημόσιων εκτάσεων και κτηρίων που υπάρχουν αναξιοποίητα αυτή τη στιγμή χρησιμοποιώντας εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, όπως κάνουν η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία που έχουν εντάξει την κατασκευή ή ανακαίνιση 26.000, 20.000 και 10.000 κατοικιών αντίστοιχα στα εθνικά τους σχέδια για το Ταμείο Ανάκαμψης. Οι κατοικίες αυτές θα διατίθενται προς ενοικίαση στους δικαιούχους βάσει κοινωνικοοικονομικών κριτηρίων.

- την παροχή κινήτρων στους ιδιοκτήτες ακινήτων μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων και άλλων κινήτρων για την ανακαίνιση των διαμερισμάτων τους που παραμένουν κλειστά και τη διάθεσή τους προς την αγορά, με υποχρέωση όμως το διαμέρισμα να διατίθεται για μακροχρόνια μίσθωση σε τιμή χαμηλότερη της αγοράς βάσει ανάλογων κριτηρίων όπως και προηγουμένως.

- τη ρύθμιση των βραχυχρόνιων μισθώσεων τύπου airbnb σε περιοχές όπου παρατηρούνται προβλήματα στην αγορά ακινήτων, με την υιοθέτηση ενός ρυθμιστικού πλαισίου που θα επιτρέπει την αντιμετώπιση των προβλημάτων που πολλές φορές δημιουργούνται από αυτές τις δραστηριότητες.

Μέτρα όπως η επιδότηση ενοικίου πρέπει να συνεχιστούν, αλλά δεν μπορούν να είναι η κύρια στεγαστική πολιτική της χώρας.

Για το ζήτημα μίλησε στο Reporter.gr εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, ο Βουλευτής Ηρακλείου, Χάρης Μαμουλάκης, αν. Τομεάρχης Ανάπτυξης & Επενδύσεων του κόμματος, κάνοντας λόγο για ένα διαχρονικό πρόβλημα που έχει κορυφωθεί την τελευταία τριετία.

Όπως λέει, «η αναθέρμανση της κτηματομεσιτικής αγοράς ήταν από νωρίς στις προτεραιότητες της κυβέρνησης Μητσοτάκη με αποτέλεσμα, σωρευτικά, τα ενοίκια τα τρία τελευταία χρόνια να σημειώνουν αυξήσεις της τάξεως του 32%. Αν προσθέσει κανείς και τις επιπτώσεις του νέου πτωχευτικού αλλά και την επιθετική στρατηγική των εταιριών διαχείρισης κόκκινων δανείων, η εικόνα που διαμορφώνεται είναι εξαιρετικά ζοφερή. Σήμερα, πλέον, περισσότερα από 4 στα 10 νοικοκυριά δαπανούν τουλάχιστον το 40% των εισοδημάτων τους για έξοδα στέγασης (ενοίκιο, ηλεκτρικό, θέρμανση, κλπ)».

Τι προτείνει όμως ο ΣΥΡΙΖΑ;

Ο κ. Μαμουλάκης αναφέρει πως «η απάντηση δεν μπορεί να είναι η σημερινή αδιαφορία της Πολιτείας και η επιβράβευση των πολιτικών εκτοπισμού των κατοίκων των μεγάλων αστικών κέντρων. Η αδυναμία εξεύρεσης στέγης, είναι μια βόμβα στην κοινωνική συνοχή αλλά και στις προοπτικές της δημογραφικής ανάκαμψης της χώρας, καθώς τα νέα ζευγάρια αδυνατούν να βρουν ικανοποιητική στέγη σύμφωνα με τις σύγχρονες ανάγκες μιας οικογένειας. Για τον λόγο αυτό, στον ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία προτείνουμε παρεμβάσεις σε δύο κατευθύνσεις.

Από την μια, προκρίνουμε την ακύρωση του πτωχευτικού νόμου και την αντικατάστασή του με έναν νέο «νόμο Κατσέλη» και από την άλλη προτείνουμε τη δημιουργία ενός φιλόδοξου στεγαστικού προγράμματος μέσα από την αξιοποίηση του στεγαστικού αποθέματος του ευρύτερου δημοσίου. Τέτοιες κινήσεις, πέρα από τα άμεσα αποτελέσματα τους, θα λειτουργούσαν έμμεσα και ως μηχανισμός συγκράτησης των τιμών στην αγορά ενοικίων. Προφανώς, τα μέτρα αυτά θα πρέπει να συνοδευτούν και από την διεύρυνση των μέτρων επιδότησης ενοικίων, καθώς και από την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ. Τέλος, απαραίτητο είναι να υπάρξουν και κίνητρα προς τους ιδιοκτήτες ακινήτων για να επιλέγουν τις μακροχρόνιες, έναντι των βραχυχρόνιων μισθώσεων, έτσι ώστε να ενισχυθεί εκ νέου και η προσφορά στον κλάδο».

ΝΔ: Υπουργείο Στεγαστικής Πολιτικής

Όσο για τη Νέα Δημοκρατία, όπως αναφέραμε και παραπάνω, η στεγαστική πολιτική τοποθετείται ψηλά στο νέο πρόγραμμα ενόψει των εκλογών. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε πως στα σχέδια για τη νέα τετραετία, εφόσον την εξασφαλίσει, είναι να ιδρύσει ένα Υπουργείο Στεγαστικής Πολιτικής.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του τόνισε πως «το θέμα της στέγης αναδεικνύεται σε μείζον προτεραιότητα. Αυτό δεν μπορεί να μην αποτυπωθεί με κάποιον τρόπο στις κυβερνητικές δομές ενόψει της επόμενης τετραετίας. Άρα για εμάς η πρόκληση είναι πάντα πώς αντιμετωπίζουμε άμεσα την κρίση. Αλλά και πώς το επείγον δεν θα επισκιάσει το σημαντικό».

Ανάμεσα στις προτάσεις που έχει δεχθεί ως εισηγήσεις το κυβερνών κόμμα είναι:

- Φορολογικά κίνητρα για μακροχρόνιες μισθώσεις άνω των 5 ετών με προοδευτική φορολογική απαλλαγή για τα εισοδήματα που λαμβάνονται από τον ιδιοκτήτη.

- Φορολογικά κίνητρα για τους ιδιοκτήτες των ακινήτων που θα ανανεώσουν εντός του 2022-2023 τη μισθωτική σύμβαση στον ίδιο εκμισθωτή χωρίς αύξηση του ενοικίου ιδιαίτερα τη στιγμή που ο πληθωρισμός καλπάζει.

- Φορολογικές εκπτώσεις στους ιδιοκτήτες που μειώνουν τα ενοίκια τους.

- Αξιοποίηση αδήλωτων ακινήτων– αγνώστου ιδιοκτήτη που θα περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο, καθώς και ακινήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης που δεν χρησιμοποιούνται.   

- Επιδότηση ενοικίου σε ευρύτερες ομάδες πολιτών κι όχι μόνο σε όσους λαμβάνουν το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα. 

- Έκπτωση μέρους της δαπάνης των τόκων στεγαστικού δανείου για απόκτησης κύριας κατοικίας με προσαυξημένο συντελεστή για τα νέα ζευγάρια

- Επαναφορά της έκπτωσης φόρου για το ενοίκιο κύριας κατοικίας με προσαυξημένο συντελεστή για τα νέα ζευγάρια.

- Επαναφορά της έκπτωσης φόρου ενοικίου για τους φοιτητές που σπουδάζουν σε άλλη πόλη