«Η πρακτική να προκρίνονται οριζόντια μέτρα με κύριο αποδέκτη τους παραγωγούς (οι οποίοι σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ απασχολούν πάνω από 13.000 άτομα και που πραγματοποιούν εξαγωγές περίπου €1 δισ. το χρόνο) και εισαγωγείς καινοτόμων φαρμάκων, παράλληλα με την, τουλάχιστον απογοητευτική, αποτυχία προώθησης διαρθρωτικών παρεμβάσεων στη λειτουργία της αγοράς φαρμάκου, έχει αρχίσει πλέον να δημιουργεί εμφανή και πιεστικά αδιέξοδα», επισημαίνει ο Σύνδεσμος.
Σύμφωνα με το οικονομικό δελτίο, τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα επεδίωξε τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης του δημοσίου με τρεις τρόπους:
- Με την αδιάκριτη μείωση αποζημίωσης των παραγωγών και εισαγωγέων φαρμάκων
- Με την αύξηση της συμμετοχής των ασθενών στη φαρμακευτική δαπάνη
- Με τη χρήση «εργαλείων» όπως το clawback και το rebate
Ο ΣΕΒ επισημαίνει επίσης ότι στην Ελλάδα η εφαρμογή διεθνών βέλτιστων πρακτικών, όπως η ηλεκτρονική συνταγογράφηση και η συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία, έχει καταφέρει να φέρει τα εντελώς αντίθετα αποτελέσματα. «Η αποτυχία αυτή, υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις, ότι πράγματι σχετίζεται με τις δομικές στρεβλώσεις της ελληνικής αγοράς φαρμάκου», σημειώνεται.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Σύνδεσμος προτείνει μια ολοκληρωμένη δέσμη διαρθρωτικών παρεμβάσεων στην ελληνική αγορά φαρμάκου:
- Εκστρατεία ενημέρωσης για τις βλαβερές επιπτώσεις της αδιάκριτης υπερκατανάλωσης αντιβιωτικών. Στόχος είναι ειδικά οι μικρότερες ηλικίες, καθώς για τις μεγαλύτερες ηλικίες η αλλαγή νοοτροπίας είναι πιο δύσκολο να επιτευχθεί.
- Πλήρης απαγόρευση, με εφαρμογή στην πράξη, της χορήγησης αντιβιωτικών χωρίς συνταγή, και την επαρκή πρόσβαση σε στελεχωμένα κέντρα υγείας, όπου ο περιστασιακός ασθενής να μπορεί εύκολα να προμηθευτεί την απαραίτητη συνταγή ακόμα και το βράδυ Παρασκευής τριημέρου αργίας.
- Το μικτό κέρδος των φαρμακοποιών και της αλυσίδας διανομής να ενισχυθεί, αναλογικά, περισσότερο στην περίπτωση διάθεσης φτηνότερων και ειδικά γενόσημων φαρμάκων, δηλαδή να εξειδικευτεί σε περισσότερα κλιμάκια αποζημίωσης η ενιαία σήμερα κατηγορία για φάρμακα κάτω των €50, και να μειωθεί στην περίπτωση των ακριβών φαρμάκων. Επίσης, θα μπορούσε το rebate να μειώνεται με την επίτευξη ορισμένων στόχων σε ό,τι αφορά τη διάθεση γενοσήμων
- Εφαρμογή πρωτόκολλων, των οποίων η εύκολη παράκαμψη για τη συνταγογράφηση δεν θα είναι εφικτή, που να εδραιώσουν στους ιατρούς την πρακτική ως πρώτη γραμμή να χρησιμοποιούνται πιο φτηνό γενόσημα και για βραχύτερης διάρκειας θεραπείες, με τις πιο ακριβές θεραπείες να έπονται για τις περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες η πρώτη γραμμή άμυνας δεν οδήγησε σε ίαση. Παράλληλα πρέπει να αρχίσει η λειτουργία των ηλεκτρονικών μητρώων ασθενών και η αξιοποίηση των δεδομένων που έχουν προκύψει από την ηλεκτρονική συνταγογράφηση για τον εντοπισμό των περιπτώσεων που οδηγούν σε δυσανάλογη αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης, την ανάλυση τους και την εκπόνηση κατάλληλων δράσεων εξορθολογισμού.
- Εφαρμογή του clawback όχι στο σύνολο του κύκλου εργασιών της αγοράς αλλά σε υποκατηγορίες οι οποίες όμως, όπως και τα όρια δαπάνης, θα προκύψουν από προσεκτική ανάλυση στοιχείων και δεδομένων. Αντίστοιχα, θα πρέπει το clawback να μην υπολογίζεται σε τιμές που περιλαμβάνουν τα περιθώρια φαρμακοποιών και φαρμακαποθηκών η/και να επιμερίζεται σε όλη την αλυσίδα διανομής του φαρμάκου.
- Ενίσχυση της ικανότητας του κράτους να αξιολογεί το ίδιο φάρμακα μέσω λειτουργίας κέντρου Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας και, ξεκινώντας από εξειδικευμένες πολύ ακριβές και με μεγάλο όγκο ζήτησης θεραπείες, ενεργοποίηση των ήδη προβλεπόμενων στο Νόμο Επιτροπών Διαπραγμάτευσης του Υπουργείου Υγείας.
- Προσεκτική διασύνδεση της μείωσης των τιμών γενοσήμων με στόχους αύξησης του μεριδίου τους και στα πλαίσια απομάκρυνσης των δομικών αντικινήτρων που αποθαρρύνουν τη χρήση τους.
- Εξαίρεση από τα όρια δαπάνης, clawback και rebate ορισμένων ειδικών περιπτώσεων θεραπειών, που θα πρέπει όμως να υπόκεινται σε διαπραγμάτευση και αυστηρά πρωτόκολλα, όπως τα αντιρετροϊκά φάρμακα ενώ το ίδιο πρέπει να γίνει και για τα εμβόλια.
- Ενίσχυση του ΕΟΦ, ιδανικά μέσω της δυνατότητας του να αξιοποιεί για την κάλυψη των οργανωτικών του ελλείψεων μέρος των εσόδων που δημιουργεί και φυσικά εντός πλαισίου επαρκούς λογοδοσίας.
Μαρία Μιχάλη