Η σοβαρή νοσηρότητα και θνητότητα που προκαλείται από λοιμώδη νοσήματα οδήγησε στην ανάγκη για ερευνητική πρόοδο στο πεδίο των λοιμώξεων. Τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει σημαντικές εξελίξεις στους τομείς της πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας των λοιμώξεων.
Αρκετά εμβόλια έχουν προστεθεί στον ευρύ κατάλογο της πρόληψης λοιμωδών νοσημάτων. Ο εμβολιασμός των ευπαθών ομάδων ασθενών με τα εμβόλια του ιού της γρίπης και του πνευμονιοκόκκου οδηγεί σε σημαντική ελάττωση του αριθμού των θανάτων από γρίπη και πνευμονιοκοκκική πνευμονία. Επίσης, εμβόλια κατά ιογενών νοσημάτων όπως κατά του ιού ηπατίτιδος Β και του ιού θηλωμάτων του ανθρώπου σχετίζονται με πρόληψη ανάπτυξης καρκίνου στον άνθρωπο, γεγονός που αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις στην ιατρική έρευνα.
Επίσης, η ανάγκη για βελτίωση των αποτελεσμάτων της θεραπείας οδήγησε σε πολλές ερευνητικές προσπάθειες για έγκαιρη διάγνωση του μικροβιακού αιτίου των λοιμώξεων. Ανάμεσα σε αυτές ξεχωρίζουν οι σύγχρονες διαγνωστικές μέθοδοι μοριακής μικροβιολογίας που βασίζονται στην ανίχνευση ακόμα και μικρών ποσοτήτων γενετικού υλικού μικροβίων σε ασθενείς με λοίμωξη.
Σημαντικές εξελίξεις έχουν σημειωθεί στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων κατά διαφόρων λοιμωδών παραγόντων που συμπεριλαμβάνουν ιούς, βακτηρίδια, μύκητες και παράσιτα. Θανατηφόρες λοιμώξεις όπως το σύνδρομο ανοσοανεπάρκειας των ενηλίκων (AIDS), η μηνιγγίτιδα και η ελονοσία ελέγχονται τώρα αποτελεσματικά.
Οι ερευνητικές προσπάθειες της ομάδας μας εστιάζονται στη βελτίωση της θεραπείας ασθενών με λοιμώξεις από μικρόβια ανθεκτικά στις περισσότερες αντιβιώσεις. Τέτοιες λοιμώξεις έχουν δυστυχώς αυξηθεί σε συχνότητα και σοβαρότητα σε όλα τα μέρη του κόσμου τα τελευταία χρόνια λόγω της δυνατότητος των μικροβίων για ανάπτυξη αντιμικροβιακής αντοχής.
Ερευνητικές μελέτες μας σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα παλαιών αντιβιοτικών που διατηρούν αντιμικροβιακή δραστικότητα κατά πολυάντοχων μικροβίων έχουν συμβάλει στη βελτίωση της έκβασης των λοιμώξεων ασθενών από τέτοια μικρόβια. Επίσης, μελέτες μας σχετικές με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα συνδυασμών αντιβιοτικών κατά πολυάντοχων μικροβίων οδήγησαν σε εξαγωγή συμπερασμάτων με άμεση εφαρμογή στη θεραπεία ασθενών με λοιμώξεις.
Η συνέχεια υψηλού επιπέδου ιατρικής έρευνας στο πεδίο των λοιμώξεων είναι επιβεβλημένη λόγω της συχνότητας, της σοβαρής νοσηρότητας και της θνητότητας των λοιμωδών νοσημάτων και στη σύγχρονη εποχή. Πολλοί επιστήμονες προειδοποιούν ότι εφησυχασμός λόγω της σημαντικής προόδου που έγινε τα τελευταία χρόνια στην πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία των λοιμώξεων δε δικαιολογείται. Είναι ξεκάθαρο και βασισμένο σε αναλύσεις ποιοτικών επιστημονικών δεδομένων από πολλές ερευνητικές ομάδες, ότι οι λοιμώξεις από μικρόβια με αντοχή σε αντιμικροβιακά φάρμακα θα οδηγήσουν σε αύξηση θανάτων, εάν δε ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την ελάττωση της μετάδοσης και τη βελτίωση της θεραπείας τέτοιων λοιμώξεων.
του Ματθαίου Φαλάγγα
Παθολόγου – Λοιμωξιολόγου, Διευθυντή Δ’ Παθολογικού Τμήματος, Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center
O κ. Ματθαίος Φαλάγγας συγκαταλέγεται μεταξύ των 14 Ελλήνων πανεπιστημιακών που περιλαμβάνονται στη διεθνή λίστα επιστημόνων με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως, όπως προκύπτει από την απήχηση του έργου τους κατά την τελευταία 10ετία. Ο σχετικός κατάλογος με τίτλο «The Highly Cited Researchers» συντάσσεται από τον διεθνώς αναγνωρισμένο οργανισμό Thomson Reuters, στο πλαίσιο του project Clarivate Analytics, και στηρίζεται στα δεδομένα της ερευνητικής βάσης δεδομένων Web of Science.