Στελέχη της καπνοβιομηχανίας αναφέρουν ότι η υστέρηση των φορολογικών εσόδων της φέτος θα είναι της τάξεως των 150-200 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο του προϋπολογισμού για το 2017. Η εκτίμηση αυτή βασίζεται στις προβολές που κάνουν για τις πωλήσεις αλλά και στην βεβαιότητα ότι λόγω των αυξήσεων των τιμών λόγω φόρων η παράνομη αγορά θα πάρει μερίδιο από τη νόμιμη.
Πάντως ο κλάδος απορρόφησε την αύξηση του ΦΠΑ τον Ιούνιο, προχώρησε σε ένα πρώτo κύμα ανατιμήσεων (περίπου 20 λεπτά) το φθινόπωρο αλλά «φρενάρει» ακόμη τις αυξήσεις φέτος, ώστε να μην ωθηθεί κόσμος στην παράνομη αγορά, εκτιμώντας ότι η «λογική» μπορεί να οδηγήσει τη φορολογική διοίκηση σε μια έναρξη αναθεώρησης του «παραλογισμού» του μέτρου κατ΄ αντιστοιχία με ό,τι έγινε με τον ΕΦΚ στο κρασί. Πάντως οι αντοχές δεν είναι για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Βορά στα παράνομα καπνικά
Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ, εξαιτίας της αύξησης της τελικής τιμής στα καπνικά προϊόντα, η παράνομη αγορά θα «κερδίσει» 5 ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας κοντά στο 30% επί της συνολικής κατανάλωσης τσιγάρων έναντι περίπου 25% που είναι σήμερα.
Αυτό πρακτικά σημαίνει για τα κρατικά έσοδα υστέρηση των εσόδων από τον στόχο του προϋπολογισμού για το 2017 (3,11 δισ. ευρώ) η οποία θα ξεπεράσει τα 100 εκατ. ευρώ, χωρίς να συνυπολογίζεται η μείωση των φορολογικών εσόδων στο έτος εφαρμογής της αύξησης της φορολογίας λόγω αποθεματοποίησης, ούτε η ενδεχόμενη επίδραση από την αύξηση του ελάχιστου μεγέθους της συσκευασίας του λεπτοκομμένου καπνού στα 30 γραμμάρια το 2017.
Μόνο πέρυσι, από τα 4,13 δισ. τεμάχια παράνομα τσιγάρα που καταναλώθηκαν στην εγχώρια αγορά, εκ των οποίων 2,5 δισ. φθηνά λευκά τσιγάρα (σ.σ. τσιγάρα δηλαδή που παράγονται νόμιμα σε μια χώρα αλλά κατά τη μεταφορά στη χώρα προορισμού διακινούνται λαθραία και πωλούνται χωρίς να αποδίδονται φόροι), το κράτος έχασε 637 εκατ. ευρώ.
Το φρένο στο φόρο έφερε απόδοση εσόδων
Ωστόσο ο καπνικός κλάδος λόγω της σταθερότητας στη φορολόγηση που υπήρξε το 2015 και 2016 σε συνδυασμό με τις δράσεις των διωκτικών Αρχών που οδήγησαν σε μείωση του λαθρεμπορίου και παρέμεινε ένας από τους πιο παραγωγικούς της ελληνικής οικονομίας, αποδίδοντας σχεδόν το 7% των συνολικών ετήσιων δημοσίων φορολογικών εσόδων.
Σχεδόν 3 δισεκατομμύρια ευρώ (2.964 εκ) εισέπραξε το κρατικό ταμείο το 2016 από τους ΕΦΚ (κυρίως καπνού κλπ) καταγράφοντας μια σημαντική υπέρβαση του στόχου κατά 217 εκατ. ευρώ ή 7,9%.
Πάντως ήδη από την περασμένη χρονιά, η κατανάλωση καπνικών προϊόντων κινείται πτωτικά ενώ με αρνητικό πρόσημο, χαμηλό διψήφιο ποσοστό υποχώρησης, ξεκίνησε και το 2017. Μόνο το 2015 οπότε και δεν υπήρξαν αυξήσει φόρων η αγορά σταθεροποιήθηκε ενώ φρέναρε και η άνοδος της παράνομης αγοράς.
Σημειώνεται ότι το διάστημα 2009-2015, στο οποίο οι φόροι αυξήθηκαν κατά 58%, τα έσοδα από τους φόρους του καπνού μειώθηκαν κατά 6,5%. Είναι ενδεικτικό ότι η διείσδυση των παράνομων καπνικών στην Ελλάδα από το 3% που ήταν το 2009, ξεπερνά σήμερα το 22%, με τον ευρωπαϊκό μ.ο. να βρίσκεται στο 9,8%. Συνολικά, η Ελλάδα χάνει ετήσια έσοδα 670 εκατ. ευρώ από το λαθρεμπόριο 4 δισ. λαθραίων τσιγάρων, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΙΟΒΕ.
Όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς και τονίζουν ότι η νέα φορολογία δίνει καίριο κτύπημα στην αγορά την ώρα που το 2015 ήταν η πρώτη χρονιά που η αγορά έδειξε σημάδια σταθεροποίησης. Τονίζουν δε ότι με 8 απανωτές αυξήσεις σε έμμεσους φόρους και ΦΠΑ τα τελευταία 7 χρόνια και με τη φορολογία να έχει φτάσει στο ποσοστό-ρεκόρ του 84% της μέσης λιανικής τιμής, τα καπνικά αποτελούν τα προϊόντα που υπόκεινται στη μεγαλύτερη φορολόγηση στη χώρα. Μάλιστα, με τη νέα αύξηση που θα ισχύσει από 1η Ιανουαρίου 2017, η χώρα θα αποκτήσει και την πρωτοκαθεδρία ανάμεσα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες αφού η φορολογία θα φτάσει στο 90%.
Γιώργος Αλεξάκης