Καθώς είναι πανθομολογούμενο πως το προσωπικό εργάζεται υπό αυτές τις κακές συνθήκες δεν μπορεί η κοινωνία μας να δεχθεί πως φταίει απλώς ένας σταθμάρχης και να κλείσει ο φάκελος "τρένα στην Ελλάδα". Φταίει προφανώς ο σταθμάρχης (που συνελήφθη), αλλά θα πάρει πάνω του όλη την ευθύνη του δικτύου; Ή μήπως το δίκτυο είναι τέλειο και αυτός προκάλεσε το μακελειό;
Αυτό που γνωρίζουμε σίγουρα για το δυστύχημα στα Τέμπη είναι πως ένα επιβατικό τρένο συγκρούστηκε με ένα εμπορικό σε διαδρομή με διπλή γραμμή. Εκεί που συνήθως δηλαδή το ένα τρένο περνάει δίπλα στο άλλο και υπάρχει μεγαλύτερη ασφάλεια από διαδρομές με μονή γραμμή που πρέπει να γίνει ρύθμιση της κυκλοφορίας.
Στο συγκεκριμένο δρομολόγιο, όμως, συνέβη το ανεξήγητο. Το επιβατικό τρένο μπήκε στην ανάποδη γραμμή. Μηχανοδηγοί και εργαζόμενοι στον ΟΣΕ διαβεβαιώνουν πως αυτό το μοιραίο γεγονός οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος και είναι τόσο βέβαιοι γιατί απλούστατα όλα γίνονται χειροκίνητα. Δεν υπάρχει κανένα τεχνολογικό μέσο ή σύστημα που να διευκολύνει τη δουλειά τους.
Από τη μία οι μηχανοδηγοί πηγαίνουν ουσιαστικά στα τυφλά, καθώς δεν έχουν κανένα σύστημα πλοήγησης στη διάθεσή τους και απλώς εκτελούν τις οδηγίες που τους δίνουν οι σταθμάρχες.
Από την άλλη μεριά οι σταθμάρχες κάνουν επίσης τη δύσκολη και πολύ υπεύθυνη δουλειά τους χωρίς τεχνική στήριξη.
Με λίγα λόγια η λειτουργία σύγχρονων συστημάτων τηλεδιοίκησης – σηματοδότησης είναι μόνο στα χαρτιά.
Καταλαβαίνει κανείς λοιπόν πως το intercity που κινείται με 160 χιλιόμετρα την ώρα δεν έχει καν την έσχατη λύση του φωτεινού σηματοδότη. Είναι σαν τα λεωφορεία να κινούνται σε δρόμους χωρίς φανάρια.
Δεν έχουμε λοιπόν ούτε φανάρια, ούτε ένα σύστημα που να δείχνει πού βρίσκονται ανά πάσα ώρα και στιγμής όλα τα τρένα μας, που στην τελική δεν είναι και πολλά.
Από το 2010 και μετά είναι γνωστό πως το σιδηροδρομικό δίκτυο στην Ελλάδα παρήκμασε σε τραγικό βαθμό και εκτός από το κεντρικό δίκτυο Αθήνας - Θεσσαλονίκης ουσιαστικά δεν λειτουργούσε πουθενά. Αποδεικνύεται, όμως, πως ακόμα και σε αυτό το κεντρικό δίκτυο οι ελλείψεις είναι διαχρονικές.
Οι μαρτυρίες των προέδρων των μηχανοδηγών και των σιδηροδρομικών υπαλλήλων αποδεικνύουν πως ακόμα και τα συστήματα που το κράτος έχει αγοράσει δεν λειτουργούν και βρίσκονται σε ανάταξη για χρόνια. Έχουμε δηλαδή δαπανήσει χρήματα, τα οποία όμως, για άγνωστο λόγο, δεν έχουν "πέσει" στο δίκτυο.
Τα τρένα έκαναν λοιπόν τα δρομολόγια με συνεννοήσεις από ασυρμάτους μεταξύ μηχανοδηγών και σταθμαρχών, οι οποίοι φυσικά είχαν καταγγείλει τα παραπάνω αλλά δυστυχώς δεν τους ακούσαμε γιατί θεωρήσαμε πως ήταν απλώς μερικές διεκδικήσεις συνδικαλιστών που εξυπηρετούν κομματικά συμφέροντα.
Ακόμα και μέσα στην εβδομάδα οι συνδικαλιστές είχαν βγάλει ανακοινώσεις και είχαν κάνει αναρτήσεις στα social media στις οποίες μιλούσαν για τις συγκεκριμένες ελλείψεις, ενώ υπήρξαν και μικροδυστυχήματα που είχαν καταγγελθεί. Να σημειωθεί ακόμα πως λίγες ώρες πριν από το δυστύχημα είχε υπάρξει πρόβλημα στην ηλεκτροδότηση στο δίκτυο που ενδεχομένως να συνδέεται με την αναγκαστική αλλαγή πορείας του επιβατικού τρένου.
Τουλάχιστον οι συνεννοήσεις στο δίκτυο είναι καταγεγραμμένες και λογικά θα μάθουμε τι ακριβώς πήγε στραβά και φτάσαμε σε αυτή την ανείπωτη τραγωδία. Ασφαλώς, θα πρέπει να υπάρξει άμεση διόρθωση, αλλά είναι προφανές πως αργήσαμε. Σε κάθε περίπτωση από τον ΟΣΕ έχει ζητηθεί και αναμένεται η απομαγνητοφώνηση πιθανής συνομιλίας μεταξύ σταθμάρχη και μηχανοδηγών.
Πάντως, σε μία χώρα που θέλει να παριστάνει πως πρωταγωνιστεί στις τεχνολογικές εξελίξεις, το να έχει τις υποδομές της σε υψηλό επίπεδο είναι εκ των ων ουκ άνευ. Γιατί δεν πρέπει να υπάρχουν παρανοήσεις. Εξέλιξη δεν είναι μόνο οι πλατφόρμες για επιδόματα και οι ψηφιακές πληρωμές.
Ούτε θα χρεώσουμε εν έτει 2023 το δυστύχημα σε έναν μόνον άνθρωπο. Θα είναι λάθος αν δεχθούμε πως απλά φταίει ο σταθμάρχης, να τον "δικάσουμε" και να κλείσουμε έτσι απλά την υπόθεση.
Ο σταθμάρχης όπως όλα δείχνουν έκανε λάθος και φταίει, αλλά το λάθος θα είχε διορθωθεί αν υπήρχε σε λειτουργία ένα σύγχρονο σύστημα τηλεδιοίκησης – σηματοδότησης που όπως φαίνεται έχουμε πληρώσει αλλά βρίσκεται σε... ανάταξη.
