Και αν τον Ιούνιο όλοι θεωρούσαν δεδομένο ότι αυτή θα γίνει πιο ομαλά, αρχικά με 25 μονάδες βάσης και ίσως αργότερα τον Σεπτέμβριο με 50, ο υψηλός πληθωρισμός που συνεχίζει να «πνίγει» τις χώρες της ευρωζώνης και όχι μόνο μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο αποφασιστική κίνηση.
Το βασικό δίλημμα παραμένει και… ενισχύεται
Όσο και αν αυτό φάνταζε πριν από κάποιους μήνες δύσκολο, με την πανδημία να θεωρείται το μεγαλύτερο… σοκ για τις αγορές, τα δεδομένα όλο και αλλάζουν και… επιδεινώνονται συνεδρίαση με συνεδρίαση.
Η ΕΚΤ συνεχίζει να παλεύει με τους φόβους της οικονομικής ύφεσης, με αυτούς να εντείνονται καθώς προστίθενται συνεχώς και νέα εμπόδια. Πλέον, δεν είναι μόνο ο πόλεμος που μαίνεται στην Ουκρανία, και η επιβράδυνση της ανάπτυξης της οικονομίας της ευρωζώνης, αλλά στη νέα συνεδρίαση που ξεκίνησε την Τετάρτη υπάρχει και το θέμα της πολιτικής αστάθειας στην Ιταλία, μια από τις πιο υπερχρεωμένες χώρες της περιοχής, όπου ο πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι έχασε την υποστήριξη ενός βασικού κόμματος, προκαλώντας συζητήσεις για πρόωρες εκλογές.
Η συζήτηση μεταξύ των 25 μελών του διοικητικού συμβουλίου της κεντρικής τράπεζας, αναμένεται να αντανακλά τις αυξανόμενες ανησυχίες ότι βρίσκονται πίσω από την καμπύλη του πληθωρισμού, η οποία ανήλθε σε υψηλό ρεκόρ για την ευρωζώνη, «σκαρφαλώνοντας» στο 8,6% σε ετήσια βάση τον Ιούνιο.
Mια άνοδος 50 μονάδων βάσης που ήδη έχει υποστηρικτές εντός ΕΚΤ θα τερματίσει ένα οκταετές πείραμα με αρνητικά επιτόκια. Η τελευταία φορά που η ΕΚΤ αύξησε τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης ήταν τον Ιούνιο του 2000.
«Η περίπτωση για αύξηση του επιτοκίου κατά 50 μονάδες βάσης υπήρχε εδώ και καιρό και αναμφισβήτητα η ΕΚΤ έπρεπε να το είχε κάνει εδώ και πολύ καιρό», δήλωσε στους Financial Times ο Φρέντερικ Ντουκροζέτ, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας στην Pictet Wealth Management.
Μερικά μέλη του συμβουλίου της ΕΚΤ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από τις χώρες της Βαλτικής όπου ο πληθωρισμός πλησιάζει το 20%, διχάζονται, με κάποια να ζητούν δημόσια αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης την Πέμπτη.
Μετά τη συνεδρίαση του συμβουλίου της ΕΚΤ στο Άμστερνταμ τον περασμένο μήνα, η πρόεδρος Κριστίν Λαγκάρντ είπε ότι «σκοπεύει» να αυξήσει τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης στη συνεδρίαση του Ιουλίου και στη συνέχεια θα μπορούσε να τα αυξήσει κατά ένα μεγαλύτερο ποσοστό στη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου, εάν ο πληθωρισμός παραμείνει υψηλός. Όταν ρωτήθηκε στη συνέντευξη Τύπου μετά τη συνεδρίαση γιατί η ΕΚΤ φαινόταν να αποκλείει μια αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης τον Ιούλιο, σχολίασε: «Είναι καλή πρακτική, και στην πραγματικότητα γίνεται συχνά από τις περισσότερες κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο, να ξεκινάμε με μια σταδιακή αύξηση που είναι σημαντική, αλλά όχι υπερβολική και που υποδεικνύει μια πορεία».
Σε ένα συνέδριο της ΕΚΤ, όμως, λίγες εβδομάδες αργότερα είπε ότι υπήρχαν «προφανώς συνθήκες στις οποίες η σταδιακή προσέγγιση δεν θα ήταν κατάλληλη» και «θα έπρεπε να αποσύρουμε τη στήριξη πιο γρήγορα για να αποτρέψουμε τον κίνδυνο ενός αυτοεκπληρούμενου σπιράλ».
Τα… στοιχήματα
Έτσι, το μεγάλο δίλημμα, όπως διαμορφώνεται, είναι το αν η αύξηση θα είναι κατά 25 ή κατά 50 μονάδες βάσης.
«Αναμένουμε από το Διοικητικό Συμβούλιο να αυξήσει τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης και να παράσχει πρόσθετες λεπτομέρειες για την πολιτική που θα ακολουθήσει στη συνέχεια.
Αν και η απότομη υποτίμηση του ευρώ, οι πρόσφατες ενέργειες κεντρικών τραπεζών στο εξωτερικό και η πιθανότητα περαιτέρω αύξησης των προσδοκιών για τον πληθωρισμό υποδηλώνουν ότι είναι δυνατή μια κίνηση 50 bps, πιστεύουμε ότι μια αύξηση κατά ένα τέταρτο της μονάδας παραμένει πιθανή.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το Συμβούλιο προσανατολίστηκε έντονα προς τις 25 μονάδες βάσης, οι προοπτικές ανάπτυξης έχουν αποδυναμωθεί και η ΕΚΤ ιστορικά δεν έχει πραγματοποιήσει αυξήσεις με έκπτωση κάτω του 70%», εκτιμά η Goldman Sachs.
Σύμφωνα με το Bloomberg, όμως, οι αγορές έχουν αυξήσει πλέον τα στοιχήματά τους όσον αφορά τον ρυθμό αύξησης των επιτοκίων, δίνοντας πιθανότητες 40% για αύξηση 50 μονάδων βάσης αυτή την εβδομάδα και πάνω από μια ποσοστιαία μονάδα έως τον Σεπτέμβριο.
Δύο πηγές με άμεση γνώση του θέματος είπαν στο Reuters ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ εξετάζουν το ενδεχόμενο να αυξήσουν τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης, περισσότερο, δηλαδή, από το αναμενόμενο, στη συνεδρίασή τους την Πέμπτη για να δαμάσουν τον πληθωρισμό-ρεκόρ.
Ωστόσο, ο κίνδυνος ύφεσης στην ευρωζώνη, ιδιαίτερα εάν η Ρωσία κλείσει τις στρόφιγγες στις προμήθειες φυσικού αερίου, έκανε ορισμένα μέλη του ΔΣ να είναι πιο επιφυλακτικά, φοβούμενα «φρενάρισμα» της ανάπτυξης, ανέφεραν οι πηγές.
Στο… κυνήγι των κεντρικών τραπεζών
Η ΕΚΤ δέχεται επιπλέον πιέσεις για μια πιο αποφασιστική κίνηση, καθώς είναι η μοναδική ίσως μεγάλη κεντρική τράπεζα που ακολουθεί ακόμα μια πιο χαλαρή νομισματική πολιτική. Ο πληθωρισμός αυξήθηκε περισσότερο από το αναμενόμενο και τα επιτόκιά της συνεχίζουν να είναι πολύ χαμηλά.
Και ο μεγαλύτερος… ανταγωνισμός έρχεται από την άλλη όχθη του Ατλαντικού, με τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ να εκτοξεύεται στο 9,1% και την Federal Reserve να ετοιμάζεται για νέα αύξηση των επιτοκίων.
Μάλιστα, τα σενάρια έκαναν λόγο ακόμα και για μια αύξηση 100 μονάδων βάσης, αν και οι τόνοι δείχνουν να έχουν πέσει μετά το πρώτο… σοκ της ανακοίνωσης των στοιχείων για τις τιμές καταναλωτή, με τους αναλυτές να προσανατολίζονται στις 75 μονάδες βάσης, με τα επιτόκια να είναι ήδη στο 1,75%.
Ακόμη και αν η ΕΚΤ αυξήσει όλα τα βασικά επιτόκια της κατά 50 μονάδες βάσης, το επιτόκιο καταθέσεων που καταβάλλει στις τράπεζες για καταθέσεις μίας ημέρας θα αυξηθεί από μείον 0,5% σε μηδέν τοις εκατό και το βασικό επιτόκιο αναχρηματοδότησης θα αυξηθεί από μηδέν τώρα σε 0,5%.
Την ίδια ώρα, τα επιτόκια του Ηνωμένου Βασιλείου είναι στο 1,25% και, όπως και στις ΗΠΑ, πρόκειται να αυξηθούν ξανά σύντομα.
Διευκόλυνση στις χρεωμένες χώρες
Παράλληλα, για να μετριαστεί ο αντίκτυπος του υψηλότερου κόστους δανεισμού, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ αναμένεται επίσης να ανακοινώσουν μια συμφωνία για να βοηθήσουν τις χρεωμένες χώρες στην αγορά ομολόγων.
Σύμφωνα με πηγές που μίλησαν ανώνυμα στο Reuters, η συμφωνία θα απαιτήσει να τηρούν τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομική πειθαρχία.
Η ΕΚΤ θα πρέπει να βρει ισορροπία μεταξύ της αύξησης των επιτοκίων για τον περιορισμό της αύξησης των τιμών και της διασφάλισης ότι οι πιο χρεωμένες από τις 19 χώρες- μέλη της ευρωζώνης δεν θα αντιμετωπίσουν οικονομικά προβλήματα ως αποτέλεσμα.
Έτσι, θα ανακοινωθεί ένα νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, με στόχο τον περιορισμό του κόστους δανεισμού των χωρών μελών όταν κρίνεται ότι δεν είναι συγχρονισμένο με την οικονομική πραγματικότητα, όπως συνέβη στις αρχές Ιουνίου σε Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία.
Μετά και τις τελευταίες εξελίξεις στην Ιταλία, αυτό το πρόγραμμα θεωρείται ακόμα πιο κομβικό, καθώς μια πολιτική αναταραχή στη χώρα πιθανότατα θα πυροδοτούσε μια απότομη άνοδο στις αποδόσεις των ομολόγων της.
