Μία τέτοια διεργασία αποτελεί καίρια αλλαγή στην στρατηγική του Οργανισμού και για να είναι επιτυχημένη πρέπει να ξεκινάει από την κορυφή (CEO) της επιχείρησης, να υποστηρίζεται έμπρακτα από όλη την Διοικητική ομάδα και να διαχέεται, στην συνέχεια, σε όλο τον Οργανισμό. Βασικό σημείο εκκίνησης αποτελεί η αξιολόγηση της κατάστασης που επικρατεί στον Οργανισμό και της πραγματικότητας που βιώνουν οι εργαζόμενοι, σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο.
Ένα συχνό λάθος των Oργανισμών είναι ότι χωρίς να το θέλουν, «υποτιμούν» την κρισιμότητα του παράγοντα «εργασιακή καθημερινότητα». Αυτή καθορίζεται από παραμέτρους που άλλοτε είναι εμφανείς και άλλοτε όχι και τόσο. Μία όχι και τόσο εμφανής παράμετρος, τουλάχιστον με την πρώτη ματιά, σχετίζεται με την ψυχική και πνευματική υγεία των εργαζομένων αλλά και τις σχέσεις και την συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων του οργανισμού. Για παράδειγμα, ποιες είναι οι σχέσεις μεταξύ των επικεφαλής ομάδων και των ανθρώπων τους; Υπάρχει σεβασμός από όλους προς όλους; Υπάρχει εμπιστοσύνη; Υπάρχει περιθώριο για λάθος;
Έχοντας, στη διάθεσή της τέτοιου είδους στοιχεία και χαρακτηριστικά, η Ηγετική ομάδα του Οργανισμού αποκτά ξεκάθαρη εικόνα για όλα τα «εμπόδια» που στέκονται ανάμεσα στην προσδοκία για αποτελεσματικότητα και την πραγματικότητα της μειωμένης αποτελεσματικότητας, καθώς ξεδιπλώνονται οι αιτίες που δημιουργούν το έντονο και διαρκές εργασιακό άγχος στους εργαζόμενους. Μπορεί, έτσι, να επαναπροσδιορίσει το «τι» κάνει και το «πώς» το κάνει, να επαναπροσδιορίσει δηλαδή, τον τρόπο με τον οποίο θέλει να λειτουργεί ως επιχείρηση στην καθημερινότητα και κυρίως να πάρει στρατηγικές αποφάσεις που θα ωφελήσουν πραγματικά το ανθρώπινο δυναμικό της.
Ζωτικής, επομένως, σημασίας για την βιωσιμότητα του Οργανισμού, είναι η αλλαγή στην κουλτούρα και η καλλιέργεια ενός περιβάλλοντος ολιστικής Υγείας & Ευεξίας, που δεν περιορίζεται μόνο σε κάποιες αποσπασματικές ενέργειες για την ενίσχυση της σωματικής υγείας των εργαζομένων. Απαιτείται η καλλιέργεια ενός περιβάλλοντος που στηρίζεται στην εμπιστοσύνη και δίνει την δυνατότητα στους εργαζόμενους να αναπτύσσονται και να «ανθίζουν» μέσα σε αυτό, με δημιουργικότητα, σεβασμό, φροντίδα και υποστήριξη για τον εαυτό τους και τους άλλους.
Καθώς παράγοντες όπως η απόδοση και η κερδοφορία συνδέονται άμεσα με την ψυχολογική ευημερία (psychological well-being) των εργαζομένων, η επίδραση σε δείκτες, όπως η μείωση του στρες, η αύξηση της παραγωγικότητας, η βελτίωση του ηθικού και ικανοποίησης από την εργασία, η μείωση απουσιασμού και παρουσιασμού, είναι καταλυτική.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του European Network for Workplace Health Promotion, τα θέματα ψυχικής υγείας κοστίζουν στην οικονομία της Ευρώπης 240 δις ευρώ ετησίως, από τα οποία το μεγαλύτερο μέρος αναφέρεται σε κόστος χαμένης παραγωγικότητας. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (W.H.O., 2017), για κάθε 1 δολάριο που επενδύεται για τη διαχείριση συνηθισμένων θεμάτων που σχετίζονται με την ψυχική υγεία, το ROI ανέρχεται σε 4 δολάρια, σε όρους βελτιωμένης υγείας και παραγωγικότητας.
Στην Ελλάδα σε μέτρηση που πραγματοποιήθηκε σε ελληνικό οργανισμό το 2018 από την εταιρία Hellas EAP, καταγράφηκε Απόδοση της Επένδυσης (ROI) 4,12:1, από την εφαρμογή του προγράμματος Employee Assistance Program (EAP). Το πρόγραμμα που περιλάμβανε 24/7 τηλεφωνική ψυχολογική υποστήριξη των εργαζομένων και των οικογενειών τους, πρόσωπο με πρόσωπο συμβουλευτική υποστήριξη, και υποστήριξη μετά από κρίσιμα & τραυματικά γεγονότα, επέφερε εξοικονόμηση πάνω από 500.000€ από την αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων που αντιμετώπιζαν κάποιο θέμα και υποστηρίχθηκαν και την εξοικονόμηση χρόνου των στελεχών από την ενασχόλησή τους με τα προσωπικά προβλήματα των εργαζομένων.
Ο ρόλος των επιχειρήσεων αλλάζει καθημερινά. Η λήψη ή μη μέτρων αλλά και η παροχή προγραμμάτων για την πρόληψη και διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων και του εργασιακού στρες αποτελεί καθοριστικό παράγοντα, που διαμορφώνει την ψυχική υγεία σε επίπεδο ατόμου αλλά και επηρεάζει σημαντικά κόστη και μακροοικονομικά μεγέθη. Η ψυχολογική υγεία και ασφάλεια λοιπόν, δεν είναι αποκλειστική ευθύνη της πολιτείας ή μόνο του ίδιου του άτομου και της οικογένειάς του. Αποτελεί μέρος της νομικής υποχρέωσης κάθε εργοδότη (Duty of Care) αλλά και της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης απέναντι στον άνθρωπο και στο κοινωνικό σύνολο και μπορεί να επηρεάσει αθροιστικά τη βιωσιμότητα ακόμη και της ίδιας της εθνικής οικονομίας.
Τατιάνα Τούντα CEO στην Hellas EAP
