Η μακροπρόθεσμη στρατηγική έχει ως σημείο αναφοράς το έτος 2030 και προϋποθέτει την επίτευξη των σχετικών στόχων του ΕΣΕΚ μέσα στο πλαίσιο της συμμετοχής της χώρας στον συλλογικό ευρωπαϊκό στόχο της επιτυχούς και βιώσιμης μετάβασης σε μια οικονομία κλιματικής ουδετερότητας έως το έτος 2050, και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με νέα μελέτη της ICAP CRIF με τίτλο «Επενδυτικές Ευκαιρίες – Ενεργειακή Μετάβαση», τα εκτιμώμενα οφέλη από τη μετάβαση σε μια οικονομία κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050 είναι μεταξύ άλλων:

• η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας στην κατεύθυνση καθαρών και σύγχρονων τεχνολογιών που ενισχύουν την κυκλική οικονομία, η οποία θα αξιοποιήσει μια σειρά προηγμένων λύσεων και θα διαμορφώσει νέα επιχειρηματικά μοντέλα.

• ο μετριασμός των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και η προώθηση μιας βιώσιμης βιοοικονομίας, με περαιτέρω αύξηση της παραγωγικότητας.

• η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και της βιομηχανίας, μέσω της έρευνας και της καινοτομίας, με στόχο μια ψηφιοποιημένη, κυκλική οικονομία που εξασφαλίζει υψηλής ποιότητας θέσεις εργασίας και διατηρήσιμη ανάπτυξη στην Ευρώπη, δημιουργώντας παράλληλα συνέργειες με άλλες περιβαλλοντικές προκλήσεις.

Σε ένα ενεργειακό περιβάλλον που το διατρέχει η ρευστότητα και η αβεβαιότητα λόγω της συνεχιζόμενης ενεργειακής κρίσης, οι προτεραιότητες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αναδιατάσσονται, συμπαρασύροντας τον σχεδιασμό των νέων αναθεωρημένων Εθνικών Σχεδίων για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), τα οποία πρέπει να είναι έτοιμα μέσα στο 2023. Επιπροσθέτως, πρέπει να ενσωματώνουν τους νέους φιλόδοξους ενεργειακούς και περιβαλλοντικούς στόχους που έχει θέσει η Κομισιόν για τα κράτη-μέλη μέσω των κανονισμών του «Fit for 55» και του REPowerEU.

Το Υπουργείο Ενέργειας & Περιβάλλοντος, στο νέο αναθεωρημένο ΕΣΕΚ, προβλέπει ότι οι επενδυτικές δαπάνες για το σύνολο των τομέων ενέργειας (χωρίς τις μεταφορές) θα ξεπεράσουν τα 27,5 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2030, δηλαδή 12,5 δισ. ευρώ παραπάνω από την πρόβλεψη του προηγούμενου ΕΣΕΚ (2019), η οποία κυμαινόταν στα 15 δισ. περίπου.

Από την επεξεργασία των στοιχείων του νέου αναθεωρημένου ΕΣΕΚ (Πίνακας 1), ο στόχος για συνολική ισχύ ΑΠΕ από 19 GW το 2030 (ΕΣΕΚ 2019) αναβαθμίζεται στα 27,8 GW και ο στόχος για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας από 1,5 GW αυξάνεται στα 8,1 GW (5,6 GW από μπαταρίες αποθήκευσης ενέργειας και 2,5 GW από μονάδες αντλησοταμίευσης). Ειδικότερα, η πρόβλεψη για τα έργα αιολικής και ηλιακής ενέργειας είναι ότι θα φτάσουν το 2030 τα 23,8 GW συνολικής εγκατεστημένης ισχύος, από 15,1 GW που ήταν ο προηγούμενος στόχος. Συγκεκριμένα, ο στόχος για τα φωτοβολταϊκά αναβαθμίζεται στα 14,1 GW το 2030 και στα 34 GW το 2050. Ο πήχης για τους υδροηλεκτρικούς-αντλησιοταμιευτικούς σταθμούς διαμορφώνεται στα 4 GW, στα ίδια σχεδόν επίπεδα (3,9 GW) με τον ΕΣΕΚ του 2019.

Από την επεξεργασία των στοιχείων της ΔΑΠΕΕΠ (ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΑΠΕ & ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ A.E.) προκύπτει ότι η εγκατεστημένη ισχύς μονάδων ΑΠΕ σε λειτουργία στο διασυνδεδεμένο σύστημα & Φ/Β στεγών ≤ 10KW στη χώρα κυμαίνεται στα 10 GW. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι μέσα σε λιγότερο από 8 χρόνια θα πρέπει να ενταχθούν στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας έργα ΑΠΕ συνολικής ισχύος άνω των 18 GW, σχεδόν υπερδιπλάσια των υφισταμένων έργων ΑΠΕ που έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν.

Όσον αφορά τα χερσαία αιολικά, ο ΕΣΕΚ προβλέπει αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος από τα 5 GW στα 7 GW το 2030 και στα 10 GW μέχρι το 2050. Παρατηρείται μικρότερη προβλεπόμενη αύξηση συγκριτικά με άλλες τεχνολογίες ΑΠΕ, εξαιτίας του περιορισμού των διαθέσιμων περιοχών που μπορούν να φιλοξενήσουν τέτοια έργα σε συνδυασμό με τη μειωμένη εγκατάσταση στον χώρο νέων αιολικών.

Στους στόχους προστίθενται και οι τεχνολογίες των υπεράκτιων αιολικών με 2,7 GW έως το τέλος της δεκαετίας και 17 GW έως το 2050. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις 30/07/2022 δημοσιεύτηκε ο ν. 4964/2022, με τον οποίο θεσπίστηκε το νέο νομικό πλαίσιο για την υπεράκτια αιολική ενέργεια. Ο νόμος αυτός αποτελεί ένα βασικό ορόσημο για την έναρξη της ανάπτυξης και λειτουργίας υπεράκτιων αιολικών πάρκων, τα οποία εντάσσονται στο γενικότερο πλαίσιο για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ενεργειακή αυτονομία της χώρας μαζί με την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, η οποία θα επέλθει μέσω της αξιοποίησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Με άλλα λόγια, με την εφαρμογή του νέου αυτού νομοθετικού πλαισίου δίνεται η δυνατότητα να εγκατασταθούν αιολικοί σταθμοί σε θαλάσσιες περιοχές, ενισχύοντας έτσι τη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας και μειώνοντας τη χρήση συμβατικών καυσίμων. Σημειώνεται ότι από το 2010 στη χώρα είχε υπάρξει ενδιαφέρον για τη δημιουργία υπεράκτιων αιολικών πάρκων, τόσο από ελληνικούς όσο και από ξένους ενεργειακούς Ομίλους, που δεν προχώρησαν, εν απουσία και του αντίστοιχου θεσμικού πλαισίου.

Ωστόσο, τονίζεται ότι οι συμβατικοί σταθμοί ορυκτών καυσίμων δεν θα εγκαταλείψουν το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας ακόμα και μετά την επίτευξη των στόχων της πράσινης ανάπτυξης, καθώς κρίνονται αναγκαίοι για τη διασφάλιση της επάρκειας του συστήματος ακόμα και μετά τη λειτουργία των σταθμών αποθήκευσης. Όπως αναφέρει στην ετήσια έκθεσή του και ο ΟΟΣΑ, η Ελλάδα θα χρειαστεί σημαντικές επενδύσεις για την ενεργειακή της μετάβαση, καθώς διαθέτει μια οικονομία υψηλής έντασης εκπομπών θερμοκηπίου, εξαιτίας και του υψηλού βαθμού εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα.

Σχετικά με το φυσικό αέριο στο αναθεωρημένο ΕΣΕΚ, η μείωση της συμμετοχής του στην ηλεκτροπαραγωγή διαμορφώνεται σε ποσοστό άνω του 50% έναντι του 2021. Σε επίπεδο συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου στη χώρα, ο στόχος διαμορφώνεται στα 36 TWh από 70 TWh που εκτιμάται το 2021. Επισημαίνεται ότι το φυσικό αέριο θα λειτουργήσει ως καύσιμο - γέφυρα στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας, όπως προκύπτει και από τα projects που έχουν δρομολογηθεί για νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο, αλλά και τις έρευνες για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων που βρίσκονται σε εξέλιξη στην παρούσα φάση.

Τέλος, στο νέο ΕΣΕΚ γίνεται για πρώτη φορά αναφορά και στην αναγκαιότητα ανάπτυξης συνθετικών, πράσινων καυσίμων (RFNBO) όπως και στα προηγμένα βιοκαύσιμα με χρήση στις μεταφορές (βαρέα οχήματα, ναυτιλία, αεροπορία).

Δείτε εδώ ολόκληρη τη μελέτη της ICAP CRIF