Ως μοναδικό, δε, σημείο εισόδου ΥΦΑ, της ευρύτερης περιοχής, αλλά και της Ελλάδας πλέον έχει στρατηγικό ρόλο που αναμένεται να τον διατηρήσει, παρά και την ένταξη του Τερματικού Σταθμού FSRU της Αλεξανδρούπολης στον «ενεργειακό οπλισμό» της χώρας αλλά και της Βαλκανικής.
Ήδη, φέτος, 7 χώρες έλαβαν φορτία από το «ενεργειακό νησί» του Σαρωνικού, ενώ 67 χρήστες έχουν εγγραφεί στο σχετικό μητρώο των εταιρειών, για φορτοεκφορτώσεις με το ενδιαφέρον να αυξάνεται.
Δεν είναι έτσι τυχαίο, επίσης, το γεγονός ότι ο ΔΕΣΦΑ το 2023 «έγραψε» υπερέσοδα από την αξιοποίηση της Ρεβυθούσας, που ανήλθαν σε 65 εκατ. ευρώ.
Βέβαια, διατέθηκαν για τη μείωση του τέλους ασφάλειας εφοδιασμού που πληρώνουν όλοι οι χρήστες του συστήματος φυσικού αερίου της χώρας.
Νέο πλαίσιο
Στο φόντο αυτό και με δεδομένη την εμπειρία από τις «μάχες» των εταιρειών - χρηστών του Τερματικού Σταθμού Ρεβυθούσας, που «συνωστίζονταν» τα δύο προηγούμενα χρόνια για μια «θέση στο ντόκο» η διοίκηση του ΔΕΣΦΑ προχώρησε σε προσαρμογές του πλαισίου που ρυθμίζει τις διαδικασίες διενέργειας δημοπρασιών δέσμευσης δυναμικότητας της Ρεβυθούσας.
Κεντρικό σημείο του νέου κανονισμού είναι, ότι πλέον δίνεται στους χρήστες η δυνατότητα να «κλείσουν», «χρονοπαράθυρα» - slots για τα επόμενα 14 χρόνια (2024-2038).
Όπως, χαρακτηριστικά, είπε ο Διευθυντής Εμπορικών Υπηρεσιών του ΔΕΣΦΑ Σωτήρης Μπράβος, από το 2021, ο ΔΕΣΦΑ βασίζει τη διαδικασία ετήσιου προγραμματισμού εκφορτώσεων και δέσμευσης δυναμικότητας LNG σε μηχανισμούς αγοράς (δημοπρασίες), εφαρμόζοντας έτσι και στο LNG τις πρακτικές που ακολουθούνται σε όλα τα σημεία εισόδου αγωγού του ΕΣΜΦΑ, βάσει των σχετικών Κανονισμών.
Όπως εξήγησε ο Διευθυντής Εμπορικών Υπηρεσιών του ΔΕΣΦΑ Σωτήρης Μπράβος, κατά την παρουσίαση της διαδικασίας των δημοπρασιών στους δημοσιογράφους, μέχρι το 2020, ο προγραμματισμός των εκφορτώσεων Φορτίων LNG στην Ρεβυθούσα πραγματοποιούνταν με δηλώσεις ενδιαφέροντος των Χρηστών για χρήση της εγκατάστασης.
Όπως εξήγησε ο κ. Μπράβος, σε περίπτωση συμφόρησης, η κατανομή πραγματοποιούνταν αναλογικά της ετήσιας ποσότητας που είχε δηλώσει προς εκφόρτωση ο κάθε χρήστης.
Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη:
- τη σημαντική αύξηση του μεριδίου του LNG επί των συνολικών εισαγωγών,
- την αύξηση των Χρηστών του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου,
- τη σημαντική συμφόρηση που σημειώθηκε κατά τον προγραμματισμό εκφορτώσεων Φορτίων LNG για το έτος 2020,
ο ΔΕΣΦΑ πρότεινε την αλλαγή της διαδικασίας, με την εισαγωγή δημοπρασιών για τη δέσμευση χρονοπαραθύρων (slot) εκφόρτωσης και δυναμικότητας αεριοποίησης στην εγκατάσταση LNG της Ρεβυθούσας.
Ουσιαστικά, σε συνέχεια της αλλαγής που έγινε από το 2021, που προέβλεπε 5ετή ορίζοντα στις δημοπρασίες, προωθείται η διενέργεια δημοπρασιών δέσμευσης δυναμικότητας της Ρεβυθούσας για τα επόμενα 14 χρόνια (2024-2038).
Οι δημοπρασίες αφορούν σε χρονοπαράθυρα εκφόρτωσης, δέσμευση δυναμικότητας αεριοποίησης του LNG και αποθήκευσης στις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας για περιορισμένο χρονικό διάστημα 18 ημερών την καλοκαιρινή περίοδο και 13 ημερών τη χειμερινή.
Οι εκφορτώσεις αφορούν σε δυναμικότητα είτε 1 TWh, είτε 0,5 TWh.
Όπως τόνισε, ο κ. Μπράβος, μέσω των δημοπρασιών εκφόρτωσης LNG, ο ΔΕΣΦΑ εξασφαλίζει την παροχή πρόσβασης στον Τερματικό Σταθμό LNG της Ρεβυθούσας, με διαφανείς διαδικασίες και χωρίς διακρίσεις μεταξύ των Χρηστών που επιθυμούν να αποκτήσουν πρόσβαση στην εγκατάσταση.
Μάλιστα, με βάση το πολύπειρο στέλεχος του Διαχειριστή, η διάθεση δυναμικότητας LNG σε μακροχρόνια βάση, έχει μια σειρά από οφέλη για τους χρήστες, το σύστημα και τη χώρα συνολικά.
Μεταξύ άλλων:
- Συμβάλλει στην ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της χώρας αλλά και της ευρύτερης περιοχής
- Επιτρέπει την καλύτερη διαχείριση του χαρτοφυλακίου των Χρηστών που έχουν την δυνατότητα να προγραμματίσουν σε μακροχρόνια βάση την προμήθεια φυσικού αερίου, εξασφαλίζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ανταγωνιστικές τιμές.
Οι αλλαγές, πάντως, αυτές γίνονται και στο φόντο της ανάδειξης της Ρεβυθούσας σε κέντρο εισόδου ΥΦΑ με αναφορά στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο market test που έγινε για το νέο πλαίσιο δημοπρασιών, καταγράφηκε έντονο ενδιαφέρον από 27 Έλληνες και ξένους προμηθευτές φυσικού αερίου, από χώρες, εντός κι εκτός ΕΕ.
Ο δε, πρώτος διαγωνισμός ξεκινά ο ΔΕΣΦΑ τη Δευτέρα (9/10/2023).
Καλές τιμές
Επίσης, όπως τόνισε ο Μιχάλης Θωμαδάκης, Ανώτατος Διευθυντής Στρατηγικής & Ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ δίνεται η δυνατότητα στους χρήστες να κλείσουν μακροχρόνια συμβόλαια προμήθειας Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ -LNG), διαπραγματευόμενοι καλύτερους όρους και τιμές, κάτι που δυνητικά μπορεί να επηρεάσει, δυνητικά, τις τελικές τιμές λιανικής.
«Δεν ξέρω πώς υπολογίζουν οι χρήστες της τελικές τιμές του καταναλωτή», ανέφερε ο κ. Θωμαδάκης, τονίζοντας ότι «το κόστος της Ρεβυθούσας σε σχέση με την τελική τιμή προμήθειας είναι ελάχιστο».
Ουσιαστικά πρόκειται για το 1% της τελικής τιμής. Στο φόντο αυτό η νέα διαδικασία δίνει δυνατότητα για μεγαλύτερη ευελιξία και διαφάνεια στις προμήθειες από τους χρήστες, αλλά και ένα πιο «βαθύ» ορίζοντα στρατηγικής για τις τιμολογιακές τους πολιτικές.
«Μια ανοιχτή διαδικασία είναι προς όφελος όλων. Όταν δεσμεύεις μακροχρόνια τη Ρεβυθούσα, δεσμεύεις και μακροχρόνιες συμβάσεις προμήθειας αερίου, όπου οι τιμές είναι πολύ πιο χαμηλές», τόνισε ο κ. Θωμαδάκης.
Μάλιστα, με βάση όσα ανέφερε συνολικά η διοίκηση του ΔΕΣΦΑ η διαμόρφωση πλαισίου για μακροχρόνιες δεσμεύσεις στις χρονοθυρίδες φορτοεκφόρτωσης στη Ρεβυθούσα ήταν ένα αίτημα της αγοράς.
Η διαδικασία
Όπως εξήγησε ο Διευθυντής Εμπορικών Υπηρεσιών του ΔΕΣΦΑ Σωτήρης Μπράβος, μειώνεται σε μία εβδομάδα από 15 ημέρες η διάρκεια διεξαγωγής της δημοπρασίας.
Έτσι, η όλη διαδικασία που θα ξεκινήσει τη Δευτέρα 9/10 θα διαρκέσει 15 εβδομάδες έως τον Ιανουάριο του 2024 και κάθε εβδομάδα η δημοπρασία θα αφορά τη δέσμευση δυναμικότητας για ένα έτος.
Η δημοπρασία πραγματοποιείται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και διαρκεί 3 ώρες συν 15 λεπτά, ενώ η τιμή εκκίνησης έχει οριστεί από τη ΡΑΑΕΥ.
Συνολικά προσφέρονται 4 δέσμες χρονοπαραθύρων ανά έτος.
Από αυτές οι τρεις περιλαμβάνουν πέντε φορτία LNG ποσότητας 1 TWh το καθένα, ενώ μια δέσμη περιλαμβάνει οκτώ φορτία των 0,5 TWh το καθένα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι στην πρώτη δημοπρασία που θα γίνει και η οποία θα αφορά το 2024, πρόκειται να προσφερθούν περιορισμένα προϊόντα στους χρήστες, καθώς έχουν υπάρξει σημαντικές δεσμεύσεις από τις προηγούμενες διαδικασίες.
Με βάση την ενημέρωση του Διαχειριστή, τα slots που προσφέρονται στη διαδικασία προσφέρονται, είτε με τη μορφή δέσμης είτε μεμονωμένα, slots εκφόρτωσης φορτίων LNG, έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:
- Ποσότητες φορτίων LNG: 1 TWh (147.000 m3) ή 0,5 TWh (73.000 m3)
- Προκαθορισμένη Περίοδο Προσωρινής Αποθήκευσης: 13 Ημέρων τη χειμερινή περίοδο (Δεκ-Φεβ) ή 18 Ημερών το υπόλοιπο έτος (Μαρ – Νοε)
- Δεσμοποιημένη Δυναμικότητα (Αεριοποίηση + Δυναμικότητα Παράδοσης στην Αγία Τριαδα), προκαθορισμένου ύψους, σύμφωνα με τον Κώδικα Διαχείρισης του ΕΣΦΑ.
Χωρητικότητα και δυνατότητες
Να σημειωθεί ότι ο Τερματικός Σταθμός ΥΦΑ Ρεβυθούσας παίζει σημαντικό ρόλο στην καθημερινή λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον ΔΕΣΦΑ, έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο άνοιγμα της Ελληνικής Αγοράς Φυσικού Αερίου από το 2010 κι έπειτα, εξασφαλίζοντας παράλληλα τον εφοδιασμό της ελληνικής αγοράς φυσικού αερίου, όπως αποδείχθηκε στις ενεργειακές κρίσεις του 2009, 2012 και 2016-17 και ιδιαίτερα στην πρόσφατη κατάσταση έκτακτης ανάγκης που προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Όπως τόνισε ο κ. Μπράβος, η Ρεβυθούσα είναι ήδη πύλη διαφοροποιημένων πηγών εφοδιασμού σε ολόκληρη την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και τροφοδοτεί με φυσικό αέριο χώρες που δε διαθέτουν εναλλακτικές πηγές εφοδιασμού.
Μάλιστα, έχει, κατ΄ έτος, δυνατότητα για 44 φορτοεκφορτώσεις ενώ η χωρητικότητά της ανέρχεται σε 225.000 κυβικά LNG, εκ των οποίων τα 205.000 κυβικά είναι προς διάθεση σε τρίτους, καθώς τα υπόλοιπα αφορούν στο αέριο εξισορρόπησης και κάποιες άλλες ποσότητες που διατηρεί ο ΔΕΣΦΑ.
Ήδη οι δημοπρασίες του ΔΕΣΦΑ για τη δέσμευση χρονοπαραθύρων (slots) εκφόρτωσης, χώρου προσωρινής αποθήκευσης και δυναμικότητας LNG, για την αεριοποίηση και έγχυση των φορτίων αυτών στο ΕΣΜΦΑ το 2023 έχουν κλείσει.
Σύμφωνα με στοιχεία, που έγιναν γνωστά κατά τη διάρκεια ενημέρωσης από τον Διαχειριστή τα 43 slots που δημοπρατήθηκαν το 2022 έχουν κλείσει. Τέσσερις εγχώριοι και τρεις παίκτες αερίου έχουν κλείσει τα σχετικά slots με δεξαμενόπλοια.
Για το 2024 κατόπιν των δημοπρασιών που προηγήθηκαν 40 από τα 45 slots έχουν κλειστεί κατόπιν δημοπρασιών, ενώ μέχρι και το 2027 σημαντικό μέρος των χρονοπαραθύρων έχει κλειστεί.
Γιώργος Αλεξάκης
