Να σημειωθεί πως οι πληροφορίες που περιέχονται στη Μελέτη, αναφέρονται με ημερομηνία Ιουνίου 2021.

Ακτοπλοϊκή κίνηση

Η ανάπτυξη των νησιών μας στηρίζεται αποκλειστικά στην ακτοπλοΐα. Από τα 95 νησιά που εξυπηρετούνται, μόνο τα 25 διαθέτουν αεροδρόμιο, οι ενδομεταφορές εξυπηρετούνται μόνο διά θαλάσσης, ενώ το 85% των εμπορευματικών αναγκών των νησιών και το σύνολο της τροφοδοσίας τους καλύπτονται με τα ακτοπλοϊκά πλοία.

Τα στατιστικά στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί από την ΕΛΣΤΑΤ, επιβεβαιώνουν τη μεγάλη μείωση στη μεταφορική κίνηση επιβατών και οχημάτων το 2020 σε σχέση με το 2019. Όσον αφορά τους επιβάτες έφτασε το -53% ενώ όσον αφορά τα οχήματα στο σύνολό τους (αυτοκίνητα και φορτηγά) έφτασε στο -28%. (Πίνακας 2). Σημειώνεται ότι η ΕΛΣΤΑΤ δεν έχει δημοσιοποιήσει το διαχωρισμό αυτοκινήτων και φορτηγών. Από τα στοιχεία όμως των Εισηγμένων Ακτοπλοϊκών Εταιρειών και των Μινωικών η μείωση της κίνησης των αυτοκινήτων είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή των φορτηγών αφού διακόπηκε η κίνηση των επιβατών αλλά όχι των εμπορευμάτων.

Δύο είναι πλέον οι Εισηγμένες εταιρείες του κλάδου για το 2020, η ΑΝΕΚ και η ΑΤΤΙΚΑ μετά την έξοδο και των ΜΙΝΩΙΚΩΝ από το Χρηματιστήριο Αθηνών στις 23 Απριλίου 2019. Στην ανάλυση όμως αυτής της Μελέτης έγινε η εξέταση και των 3 μεγάλων εταιρειών AΝΕΚ, ATTICA και ΜΙΝΩΙΚΕΣ οι οποίες είναι οι μόνες που δημοσιοποιούν τους Ισολογισμούς τους και τα στοιχεία κίνησής τους.

Η μείωση στο μεταφορικό φορτίο των ως άνω εταιριών είναι καταφανής. Μόνο η κίνηση των φορτηγών παρουσιάζει τη μικρότερη πτώση -11% και είναι η βασική πηγή εσόδων για το 2020 για τις 3 εταιριες.

Συγκρίνοντας το μεταφορικό έργο στην Ελλάδα των Εισηγμένων εταιριών με αυτό των Υπόλοιπων εταιρειών παρατηρούμε τη διαρκή συρρίκνωσή του. Έτσι οι Εισηγμένες εταιρείες μετέφεραν το 41% των επιβατών και το 44% των οχημάτων ενώ το υπόλοιπο 59% της κίνησης των επιβατών και το 56% των οχημάτων καλύπτεται από τις Υπόλοιπες Εταιρείες.

Συμπεράσματα-προοπτικές

Η 20η μελέτη της Ελληνικής Ακτοπλοΐας βρίσκει τον κλάδο σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη καμπή η οποία απαιτεί από το σύνολο των ενδιαφερομένων μερών υπευθυνότητα, κατανόηση της κατάστασης, στην οποία βρίσκεται, ανάλυση και πρόβλεψη των μελλοντικών συνθηκών οι οποίες θα επικρατήσουν και τέλος, λήψη αποφάσεων που θα καθορίσουν τις συνθήκες βιωσιμότητας των ακτοπλοϊκών εταιρειών άμεσα. Η κρισιμότητα της κατάστασης οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην πανδημία η οποία λειτούργησε καταλυτικά στην εμφάνιση των χρόνιων οικονομικών κυρίως προβλημάτων του, τα οποία σκίαζε η θετική δυναμική που είχε δημιουργήσει η σταθερά ανοδική πορεία της ζήτησης την τετραετία 2016-2019. Χαρακτηριστικά, η ακτοπλοϊκή επιβατική κίνηση το 2019, διαμορφώθηκε σχεδόν στα 19 εκατ. (εγχώριο δίκτυο), εξέλιξη που είχε ως αποτέλεσμα να επανέλθει στο επίπεδο του 2009.

Η ανοδική πορεία του μεταφορικού έργου με ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες οφειλόταν κυρίως στην αύξηση του τουριστικού ρεύματος από το εξωτερικό αλλά και την καλυτέρευση της ψυχολογίας των Ελλήνων χρηστών.

Ωστόσο, όλα ανατράπηκαν το 2020. Ο κλάδος των μεταφορών και κυρίως, των επιβατικών, ήταν εκείνος που βρέθηκε αντιμέτωπος με μια πρωτοφανή κατάσταση, αυτήν της καθήλωσης του στόλου. Στον αντίποδα, οι εμπορευματικές μεταφορές συνέχισαν να παράγουν έργο συνεχίζοντας την εύρυθμη τροφοδοσία της αγοράς.

Στην Ελληνική Ακτοπλοΐα επιβλήθηκε περιορισμός μετακίνησης επιβατών στις ακτοπλοϊκές γραμμές του Αιγαίου από τα τέλη Μαρτίου 2020 έως τα μέσα Μαΐου 2020 και ακολούθησε το μειωμένο πρωτόκολλο επιβατών στα πλοία μετά στην άρση των περιοριστικών μέτρων.

Σε ότι αφορά τα οικονομικά αποτελέσματα, για το 2021, σημειώνεται η αύξηση των τιμών των καυσίμων η οποία θα επηρεάσει αρνητικά τα αποτελέσματα του 2021.

Έτσι λοιπόν, το παροδικό ευχάριστο κλίμα της αυξημένης θερινής κίνησης ίσως να μην είναι αρκετό για να καλύψει τα συνδυαστικά αυξανόμενα κόστη του έτους που διανύουμε.

Η Ελληνική Ακτοπλοΐα βρίσκεται πλέον σε ένα περιβάλλον ανατροπών. Τεχνολογικά όλοι προσπαθούν να προβλέψουν τα «ιδανικά» καύσιμα που θα τους επιτρέπουν τη λειτουργία του στόλου τις επόμενες δεκαετίες. Στον τομέα της διαχείρισης, οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να στραφούν σε νέες μορφές σεβόμενες την αειφόρα ανάπτυξη, τη διαφάνεια και την κοινωνική ευθύνη και οικονομικά οφείλουν να κοιτάξουν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον νέων επενδυτών, ικανών να αντιληφθούν τις πολλές ευκαιρίες που αναμένεται να παρουσιαστούν με τη λήξη της πανδημίας. Η προβλεπόμενη αναγκαιότητα της πιστωτικής στήριξης της αγοράς σε επίπεδο όχι μόνο εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό προσδίδει μία νέα αισιοδοξία.