Σε αυτή την ερώτηση, αλλά και σε άλλες επιμέρους ερωτήσεις, που προκύπτουν από πλήθος επενδυτών, προσπαθεί να δώσει απάντηση η ελβετική τράπεζα UBS. Η τράπεζα λοιπόν προβλέπει μία ευρωπαϊκή οικονομία με υψηλότερο χρέος, μεγαλύτερη ψηφιοποίηση και προσαρμοστικότητα. Παρακάτω η UBS παρέχει πιο λεπτομερείς απαντήσεις στις top 5 ερωτήσεις που τίθενται από πελάτες της σχετικά με τις ευρωπαϊκές προοπτικές, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων για τις επιχειρήσεις και τον πλούτο τους.

1. Θα επιβιώσουν το ευρώ και η Ευρωπαϊκή Ένωση από το φαινόμενο της πανδημίας Covid-19;

Με μια λέξη, ναι. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, κυρίως στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), ανέλαβαν -με γρήγορες αποφάσεις- την ευθύνη να μειώσουν το stress στην Ευρωζώνη. Οι ενέργειές τους έχουν διατηρήσει τις κρατικές αποδόσεις (και το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους) σε βιώσιμα επίπεδα, όπως επισημαίνει η UBS.

Η επιβίωση, ωστόσο, δεν εγγυάται μια ομαλή διαδρομή μεσοπρόθεσμα. Η αύξηση των κρατικών δαπανών στην Ευρωζώνη -και οι μεγάλες διαφορές στις δαπάνες μεταξύ των μελών της- απειλούν τα φορολογικά θεμέλια του νομισματικού μπλοκ. Παράλληλα, οι πιθανές καθυστερήσεις σε μια «πλήρη φορολογική ένωση» υποδηλώνουν ότι το ενιαίο νόμισμα θα υποστεί αναταράξεις, αντί να προκαλέσει μια πλήρως βιώσιμη ανάκαμψη, μετά το πέρας της πανδημίας.

Οι ερωτήσεις σχετικά με το μέλλον και δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) θα παραμείνουν. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές και οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων πιθανότατα θα απαιτήσουν επιπλέον αποζημίωση για να αγοράσουν ή να διατηρήσουν τις επενδύσεις τους έναντι άλλων εναλλακτικών λύσεων.

Η ελβετική τράπεζα προσδοκά ότι η επιρροή της ΕΕ, στη λήψη αποφάσεων σε εθνικό επίπεδο, θα μειωθεί, καθώς αυξάνεται η δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων για την πολιτική που ακολουθούν τα θεσμικά όργανα.

Βέβαια, οι κυβερνήσεις έχουν αναμφισβήτητα ανταποκριθεί γρηγορότερα και πιο αποτελεσματικά από την ΕΕ στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Ωστόσο, η UBS αναμένει πως κάθε έθνος θα ακολουθήσει διαφορετική πορεία προς την ομαλοποίηση, όταν «ξεθωριάσει» πλέον η κρίση.

Τα διαφορετικά «εθνικά μονοπάτια» υποδηλώνουν επίσης ότι οι επενδυτές θα εξετάσουν τη διαφοροποίησή τους εντός της Ευρωζώνης για να αποφευχθεί η υπερβολική έκθεση στις αποφάσεις μιας κυβέρνησης ή ενός εκλογικού σώματος.

2. Πώς θα διαχειριστούν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής τα υψηλότερα επίπεδα χρέους;

Το υψηλότερο χρέος επηρεάζει όλες τις χώρες της Ευρώπης. Η ελβετική τράπεζα υπολογίζει ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ (debt-to-GDP ratio) θα αυξηθεί σε λίγο περισσότερο από 100% για τη ζώνη του ευρώ το 2020.

Ορισμένες χώρες, όπως η Γερμανία, έχουν ισχυρό ιστορικό μείωσης του χρέους μετά την ύφεση. Σε αυτό το πλαίσιο, η UBS αναμένει ότι αυτά τα έθνη θα ακολουθήσουν τέτοιου είδους ιστορικά πρότυπα μετά την κρίση του Covid-19.

Για τις υπερχρεωμένες χώρες -Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία- η πρόκληση θα είναι διαφορετική. Ο λόγος χρέους-ΑΕΠ είναι απίθανο να μειωθεί σημαντικά, καθώς οι ρυθμοί ανάπτυξης σε αυτές τις χώρες πιθανότατα θα συνεχίσουν την επί τα χείρω πορεία τους. Άλλα μέτρα, όπως περικοπές δαπανών, υψηλότεροι φόροι ή συνδυασμός και των δύο, είναι ένα πολύ πιθανό σενάριο.

3. Οι φόροι θα αυξηθούν για την αποπληρωμή του χρέους ή για την χρηματοδότηση της αναδιανομής του πλούτου;

Οι υψηλότεροι φόροι είναι μία πιθανή πτυχή κάθε είδους λύσης. Τα μέτρα για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων επιπέδων ανισότητας του πλούτου μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα, το «βάρος» της υψηλότερης φορολογίας να πέφτει στους… δημιουργούς του πλούτου. Οι εταιρικοί φόροι και οι επιβαρύνσεις σε παγκόσμιες εταιρείες τεχνολογίας, των οποίων τα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία είναι δύσκολο να εκτιμηθούν, ενδέχεται να βρεθούν στο επίκεντρο.

Σύμφωνα με τη UBS, η φορολογική ανάληψη των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων θα αυξηθεί οριακά. Η Ευρώπη αποτελεί ήδη μια περιοχή με υψηλότερη φορολόγηση σε σύγκριση με τις ΗΠΑ και την Ασία, περιορίζοντας το περιθώριο για περαιτέρω ουσιαστικές φορο-αυξήσεις, χωρίς ταυτόχρονα να «παραγκωνίσει» τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα.

Οι επενδυτές πρέπει να «ζυγίσουν» προσεκτικά τα μειονεκτήματα, που δημιουργούν οι υψηλότεροι φόροι στην περιουσία τους, έναντι πιθανών οφελών χάρη στη μεγαλύτερη, πιο ισορροπημένη κατανομή πλούτου.

4. Ποιες είναι οι προοπτικές για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τις επενδύσεις σε υποδομές;

Οι επενδύσεις είναι πιθανό να ανακάμψουν έντονα τα επόμενα χρόνια, με επικεφαλής τα ιδιωτικά «πορτοφόλια». Η UBS αναμένει ότι τα funds θα υποστηρίξουν ένα νέο κόσμο που θα είναι περισσότερο ψηφιακός, λιγότερο παγκόσμιος και θα επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στην κλιματική αλλαγή.

Οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες θα προσελκύσουν σημαντικές επενδύσεις, λόγω της στροφής τους στα ηλεκτρικά οχήματα, ενώ η παγκόσμια ηγετική θέση τους στην παραγωγή πράσινης ενέργειας αποτελεί επίσης θετικό στοιχείο. Η Ευρώπη, δηλαδή, θα διατηρήσει την ηγετική της θέση σε έναν αριθμό βιομηχανιών παρά τη συνολική τάση για μεγαλύτερη τοπική προσαρμογή.

Οι εισερχόμενες επενδύσεις θα μπορούσαν να αυξηθούν, καθώς οι επιχειρήσεις επεξεργάζονται σε νέα βάση τις αλυσίδες εφοδιασμού, ώστε να διαφοροποιηθούν και να βρίσκονται πιο κοντά στους Ευρωπαίους πελάτες. Οι επενδύσεις θα διανεμηθούν σε όλες τις μορφές παραγωγικού κεφαλαίου με επίκεντρο τις υποδομές, τη ρομποτική, την αυτοματοποίηση, αλλά και τους ανθρώπους (μέσω εκπαίδευσης και κατάρτισης για την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση).

5. Πώς οι οικονομικές προοπτικές θα διαφέρουν μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης και της υπόλοιπης Ευρώπης;

Η ελβετική τράπεζα περιμένει πως το ενιαίο νόμισμα (ευρώ) θα επιβιώσει από την τρέχουσα κρίση. Οι πρόσφατες εξελίξεις, σχετικά με ένα Ταμείο Ανάκαμψης για την ΕΕ των 27, θα μπορούσαν επίσης να ενισχύσουν την πολιτική συνοχή. Ωστόσο, αναμένεται να συνεχιστεί η οικονομική απόκλιση μεταξύ των κρατών της βόρειας και της νότιας ζώνης της ΕΕ, με τις χώρες της βόρειας ζώνης πιθανότατα να ξεπεράσουν αυτές της νότιας, χάρη στα πιο ευνοϊκά δημογραφικά στοιχεία, τα υψηλότερα ποσοστά παραγωγικότητας και τα χαμηλότερα επίπεδα χρέους.

Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης πιθανότατα θα λειτουργήσουν ελεγκτικά -έως και ολοκληρωτικά-, αν και θα πρέπει να συνεχίσουν να απολαμβάνουν ισχυρές εισροές επενδύσεων.

Οι προοπτικές για την Ελβετία εξαρτώνται από την προθυμία της κεντρικής τράπεζας να διατηρήσει τη σταθερότητα του νομίσματος. Η οικονομία θα ανακάμψει μαζί με την υπόλοιπη Ευρώπη, εάν το ελβετικό φράγκο δεν ενισχυθεί ουσιαστικά έναντι του ευρώ.

Τέλος, το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να πραγματοποιήσει μια σταδιακή οικονομική ανάκαμψη, με τη βοήθεια της ανεξάρτητης νομισματικής και φορολογικής πολιτικής της και του ευέλικτου νομίσματός της.

Αριστοτέλης Παππάς