Ήδη, χθες, η κυβέρνηση “άνοιξε την κάνουλα” κλειδώνοντας  1,1 δισεκ. για ενεργειακές επιδοτήσεις για το ρεύμα με στόχο την απορρόφηση των αυξήσεων, που έχουν περάσει οι πάροχοι κατά 90%, ωστόσο η ανησυχία παραμένει έντονη.

Ουσιαστικά, μπορεί οι επιδοτήσεις να δίνουν μια ”ανάσα” στα νοικοκυριά για τον Αύγουστο, για να αντιμετωπίσουν την εκτόξευση του κόστους ενέργειας, αλλά δημιουργούν μια έντονη αβεβαιότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι μιλώντας χθες στον Ρ/Σ του ΣΚΑΙ υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας έκανε αναφορά στο βασικό σενάριο για ενισχύσεις ύψους 8,5 δισ. ευρώ έως το τέλος του έτους για ρεύμα, φυσικό αέριο και καύσιμα. Ωστόσο, δήλωσε ότι υπάρχει και το δυσμενές σενάριο (π.χ. εάν κλείσει η στρόφιγγα του φυσικού αερίου από τη Ρωσία), με βάση το οποίο θα υπάρξει πολύ μεγαλύτερη επιβάρυνση στον προϋπολογισμό (όπως και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο) και τότε “θα πρέπει να δούμε πάλι τους δημοσιονομικούς στόχους και για το 2022 και για το 2023”.

Παζάρι

Ουσιαστικά, έστειλε το μήνυμα προς την ΕΕ για την ανάγκη περαιτέρω δημοσιονομικής χαλάρωσης λόγω της συγκυρίας.

Χαρακτήρισε, δε, τον πληθωρισμό ως το πολύ μεγάλο πρόβλημα, διότι ροκανίζει το διαθέσιμο εισόδημα, λέγοντας ότι «έχουμε δρόμο μπροστά μας». Ανέφερε ότι ο πληθωρισμός μπορεί τους επόμενους μήνες να σβήνει τεχνικά λόγω της βάσης σύγκρισης με πέρυσι, αλλά το πρόβλημα στο διαθέσιμο εισόδημα θα παραμένει.

Το δημοσιονομικό βάρος

Πάντως, δεδομένες τις τιμές ρεύματος που ανακοινώθηκαν χθες και τις προβολές που γίνονται για το επόμενο διάστημα, μεγάλο είναι το δημοσιονομικό βάρος που καλείται να σηκώσει ο προϋπολογισμός. Ουσιαστικά, είναι ορατός ο κίνδυνος, παρά  την υπεραπόδοση του προϋπολογισμού, ο οποίος μόνο από το ΦΠΑ είχε φέτος στο επτάμηνο 2 δισ. ευρώ παραπάνω έσοδα σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, να απαιτηθούν μεγάλα ποσά για επιδοτήσεις. Αυτό. θα οδηγήσει σε μεγάλη δημοσιονομική πίεση, αλλά και θα “εξαερωσει” μονομιάς τους πόρους του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, έστω κι αν αυτό έχει τις πρώτες σημαντικές εισροές ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ από την εφαρμογή του νέου μηχανισμού τιμολόγησης, με πλαφόν, ανα τεχνολογία παραγωγής, στη χονδρεμπορική αγορά.

Υπενθυμίζεται ότι με βάση τις εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου, το δημοσιονομικό κόστος για τη στήριξη των λογαριασμών ενέργεια, στην περίπτωση που η μέση τιμή χονδρικής του ρεύματος παραμείνει πάνω από τα 300 ευρώ ανά μεγαβατώρα θα πάει, σε μηνιαία βάση, στο 1,1 - 1,2 δισ. ευρώ, περίπου. Και σήμερα, βέβαια, η τιμή στην χονδρεμπορική αγορά ρεύματος κινείται πάνω από τα 452 ευρώ ανά μεγαβατώρα. 

Εξανεμίζεται η υπεραπόδοση εσόδων

Αυτήν τη στιγμή, ομως, υπάρχουν προγραμματισμένα κονδύλια περίπου 850 εκατ. ευρώ, μόνο από τον προϋπολογισμό, για το  όλο β΄εξάμηνο του έτους, στη βάση τιμών αερίου μέχρι 100 ευρώ ανά MWh (σήμερα οι τιμές ξεπερνουν τα 170 ευρώ ανά MWh). Και βέβαια από αυτόν τον κουμπαρά στο τέλος κάθε μήνα θα πρέπει να εκταμιεύονται “συμπληρώματα” για να καλυφθούν τα απαιτούμενα ποσά που θα δίνει το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης. Εύλογο, λοιπόν, είναι το ερώτημα κατά πόσο τα 850 εκατομμύρια για το β εξάμηνο του έτους θα φτάσουν όταν κάθε μήνα απαιτούνται 1,1- 1,2 δισεκ, ευρώ, που βέβαια “εξαερώνουν” τα αποθέματα του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.

Να σημειωθεί, επίσης, ότι οι δαπάνες του προϋπολογισμού,  το διάστημα Ιανουαρίου - Ιουνίου σημειώνουν υπέρβαση κατά 646 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο φθάνοντας στα 32,8 δισ. ευρώ οδηγώντας τον προϋπολογισμό σε πρωτογενές έλλειμμα 3,4 δις. ευρώ το οποίο όμως είναι κατώτερο της πρόβλεψης που είχε τεθεί για 4,9 δισ. ευρώ.

Στο φόντο αυτό, πάντως, ήδη, με την αβεβαιότητα να κυριαρχεί, η Ε.Ε. απάλλαξε φέτος τα κράτη μέλη  από την υποχρέωση κατάθεσης Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου. Ουσιαστικά, το πώς θα πάει η χρονιά φέτος αλλά και το 2023 θα αποτυπωθεί στο προσχέδιο για το νέο προϋπολογισμό που θα κατατεθεί τον Οκτώβριο στη Βουλή.   

Ανησυχία στην αγορά

Είναι χαρακτηριστικό ότι η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος (ΓΣΕΒΕΕ) με ανακοίνωσή της χθες χαρακτήρισε θετική, μεν, την εξαγγελία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κ. Σκρέκα για την επιδότηση του Αυγούστου (ύψους 1,136 δισ. ευρώ) στην ηλεκτρική ενέργεια που θα απορροφήσει το 90% των αυξήσεων στα οικιακά τιμολόγια, του 80% των αυξήσεων στους μικρομεσαίους, κ.λπ., με αποτέλεσμα η τιμή της κιλοβατώρας να φθάσει τα 15 ως 17 λεπτά, εξέφρασε, δε, την ανησυχία της για την πορεία των τιμών ενέργειας σε βάθος χρόνου.

“Ανησυχία προκαλούν οι τιμές που ανακοίνωσαν οι πάροχοι για τον Αύγουστο και κυμαίνονται γύρω στα 50 λεπτά ανά κιλοβατώρα (χωρίς επιδοτήσεις, πάγια κ.λπ.). Αυτή η τιμή είναι περίπου πενταπλάσια της τιμής που στοίχιζε η κιλοβατώρα μέχρι τον Ιούνιο του 2021 και αυξημένη κατά 50% από την τιμή του Ιουνίου 2022 (30 – 35 λεπτά)” ανέφερε η ΓΣΕΒΕΕ. Να σημειωθεί βέβαια ότι σε σχέση με τις τιμές της Άνοιξης του 2021, οι τιμές ακόμη και μετά τις επιδοτήσεις είναι σχεδόν διπλάσιες. Υπενθυμίζεται ότι το σταθερό τιμολόγιο της ΔΕΗ πριν τον Αύγουστο του 2021 ήταν στα 11 λεπτά ανά κιλοβατώρα, ενώ βεβαια τα κυμαινόμενα ήταν με τιμές από 6-9 λεπτά ανά κιλοβατώρα για τους περισσότερους παρόχους.

“Ο πενταπλασιασμός της τιμής του ρεύματος (πριν τις επιδοτήσεις) επιβάλει την λήψη δομικών και μακροπρόθεσμων μέτρων που θα μειώσουν την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος” υπογράμμισε χθες η ΓΣΕΒΕΕ αποτυπώνοντας εύγλωττα το κλίμα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Σβήνουν τα φώτα 

Στο μεταξύ μεγάλη έρευνα της Opinion Poll για το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών (Ε.Ε.Α.) καταδεικνύει ότι “οι πολίτες μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας και τις αγορές τους” για να “βγουν” ενώ τονίζεται ότι είναι “σχεδόν μηδαμινή η βοήθεια των μέτρων”

Σχολιάζοντας μάλιστα τη νέα αυτή μεγάλη έρευνα για τις επιπτώσεις της ακρίβειας στην κοινωνία και κατ΄ επέκταση στην επιχειρηματικότητα ο Πρόεδρος του Ε.Ε.Α., κ. Γιάννης Χατζηθεοδοσίου τόνισε “ότι έχει αλλάξει δραματικά το επίπεδο διαβίωσης των πολιτών. Και αυτή η αλλαγή επηρεάζει αρνητικά όλο το φάσμα της οικονομίας και βεβαίως τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Όταν το 83.7% των ερωτηθέντων προχωρά σε μειώσεις στην κατανάλωση ενέργειας, το 83.2% στην αγορά καταναλωτικών προϊόντων –μεταξύ των οποίων είναι και βασικά αγαθά- το 66.4% στις μετακινήσεις με το προσωπικό αυτοκίνητο και το 66% στις μέρες των διακοπών, γίνεται εύκολα αντιληπτή η υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου του συνόλου της κοινωνίας και οι δύσκολες ώρες που περνάνε οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.” 

Απαισιοδοξία για το μέλλον

“Και βέβαια προκαλεί ανησυχία ότι το 66.5% δηλώνουν απαισιόδοξοι για το μέλλον ενώ και ένα πολύ μεγάλο ποσοστό δηλώνει ότι δυσκολεύεται πολύ να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Αυτό που επίσης πρέπει να σημειωθεί –αλλά και να εξεταστεί σοβαρά από την Πολιτεία- είναι ότι το 54.1% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι τα μέτρα της κυβέρνησης προσφέρουν σχεδόν μηδαμινή βοήθεια. Ενισχύεται έτσι η επίσημη θέση του Επιμελητηρίου μας ότι πλέον πρέπει να δούμε με ψυχραιμία και τη λήψη άλλων μέτρων, πέρα από αυτά που ισχύουν σήμερα και που είναι κυρίως επιδοματικού χαρακτήρα. Τα νέα μέτρα θα πρέπει να εφαρμοστούν με στόχο τη μείωση των τιμών, τόσο σε ενέργεια όσο και σε βασικά αγαθά και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη μείωση του ΕΦΚ στα καύσιμα και του ΦΠΑ σε συγκεκριμένα προϊόντα” τόνισε ο κ. κ. Γιάννης Χατζηθεοδοσίου.

Γιώργος Αλεξάκης