Και βέβαια οι εκλογές σε Ιταλία και Ελλάδα που είναι ante portas ανεβάζουν συνολικά το πολιτικό και κοινωνικό βαρόμετρο σε κοινωνίες που πλέον βλέπουν ότι είναι άθυρμα του πόκερ ενέργειας που είναι σε πλήρη εξέλιξη διεθνώς και κυρίως μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας, με μοναδικό διαθέσιμο όπλο την… εξοικονόμηση αλλά και τις επιδοτήσεις που είναι άγνωστο πόσο θα τρέχουν ακόμη φουσκώνοντας τα ήδη βεβαρημένα ελλείμματα κρατών όπως η Ελλάδα.

Τα «καμπανάκια»

«Κόκκινοι» ο ένας μετά τον άλλο, στο μεταξύ, γίνονται πλέον όλοι οι δείκτες στην ευρωζώνη. Μετά από μια ισχυρή ανάκαμψη το 2021, η ανάπτυξη αναμένεται να επιβραδυνθεί απότομα το 2022. Ο δείκτης παραγγελιών σε μεταποίηση και υπηρεσίες (PMI) της S&P Global στην Ευρωζώνη -πρόδρομος δείκτης για την πορεία της οικονομίας- μειώθηκε τον Αύγουστο (δεύτερο διαδοχικό μήνα) στο χαμηλότερο σημείο από τον Φεβρουάριο 2021.

Όπως αναφέρουν αναλυτές η οικονομία της Ευρωζώνης πλησιάζει επικίνδυνα πλέον σε τεχνική ύφεση. Σύμφωνα με το Bloomberg Economics, ο σύνθετος δείκτης PMI της ζώνης του ευρώ υποδηλώνει ότι η οικονομία της νομισματικής ένωσης διολισθαίνει σε ύφεση υπό το βάρος του αυξανόμενου ενεργειακού κόστους. «Τα τελευταία στοιχεία του PMI δείχνουν συρρίκνωση της οικονομίας της ευρωζώνης το τρίτο τρίμηνο του 2022», λέει ο οικονομολόγος Άντριου Χάρκερ, διευθυντής στον τομέα Economic Indices στην S&P Global Market Intelligence. Όσον αφορά τον δείκτη τιμών καταναλωτή, οι οικονομικοί αναλυτές εξακολουθούν να φοβούνται μια άνοδο τους επόμενους μήνες στη νομισματική ένωση. «Το πληθωριστικό σοκ είναι πολύ σημαντικό. Η κορύφωση του πληθωρισμού είναι πιθανώς ακόμη μπροστά μας. Η άνοδος του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή θα μπορούσε να φτάσει το 10% το φθινόπωρο στη ζώνη του ευρώ», λέει η οικονομολόγος της BNP Paribas, Ελέν Μποντσόν.

Η Γερμανία 

Πάνω από τέσσερις στις 10 γερμανικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις βλέπουν ήδη την επιβίωσή τους σε κίνδυνο, σύμφωνα με έρευνα της Ομοσπονδιακής Ένωσης Μεσαίων Επιχειρήσεων (BVMW). Το 42,36% των 853 μικρομεσαίων επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι η έκρηξη των τιμών της ενέργειας θα έθετε σε κίνδυνο την ύπαρξη της εταιρείας. Το 72,5%, σχεδόν τα τρία τέταρτα των εταιρειών που συμμετείχαν στην έρευνα, ανέφερε ότι υποφέρει από τις τρέχουσες τιμές της ενέργειας. «Ο πόλεμος προκάλεσε τεράστια ζημιά στη γερμανική οικονομία», τονίζει ο Μάρτσελ Φράτσερ, επικεφαλής του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW),προσθέτοντας ότι η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή και «η γερμανική οικονομία θα το αισθανθεί  αυτό τα επόμενα χρόνια. Ο κίνδυνος ύφεσης το χειμερινό εξάμηνο είναι «υψηλός και ανερχόμενος». Θα μπορούσε ήδη να υπάρξει συρρίκνωση της οικονομικής απόδοσης το τρέχον θερινό τρίμηνο. Ωστόσο, ένα πράγμα είναι διαφορετικό από τις προηγούμενες κρίσεις: «Θα μπορούσαμε να βιώσουμε μια ασυνήθιστη ύφεση στην οποία δεν θα δούμε αύξηση της ανεργίας, αλλά σημαντική μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης και επομένως ενός ασυνήθιστα μεγάλου αριθμού ανθρώπων» είπε ο Φράτσερ.

Ο επικεφαλής του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών εκτιμά ότι ενώ στις αρχές της χρονιάς, υπολογιζόταν στο 4,5% η αύξηση του ΑΕΠ,στην καλύτερη περίπτωση θα περιοριστεί  στο 1,5%. «Και αυτή θα είναι η επίπτωση μόνο για φέτος», είπε ο Φράτσερ.

«Τα προβλήματα θα συνεχιστούν για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια - μέχρι να είμαστε πραγματικά ανεξάρτητοι από το ρωσικό αέριο». Αυτό θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι το 2025. Κατά προσέγγιση, τέσσερις έως πέντε ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ θα χαθούν σε μια περίοδο τριών ετών. Αυτό σημαίνει απώλειες 150 έως 200 δισεκατομμύρια ευρώ», τόνισε ο Γερμανός οικονομολόγος.

Το Συμβούλιο της ΕΕ

Στο φόντο αυτό οι υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενδέχεται να πραγματοποιήσουν έκτακτη συνεδρίαση, προκειμένου να συζητήσουν την αύξηση στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, και να αποφασίσουν για την λήψη πρόσθετων μέτρων στο φόντο ενός ακήρυχτου πολέμου με τη Μόσχα με αιχμή την ενέργεια αλλά και τον επικριμένο χειμώνα.

Σύμφωνα με το CTK newswire, το οποίο επικαλείται τον Τσέχο υπουργό Βιομηχανίας, Τζόζεφ Σικέλα, η Τσεχία, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ, εξετάζει το ενδεχόμενο να συγκαλέσει έκτακτη συνεδρίαση προκειμένου να συζητήσουν την ιδέα του περιορισμού των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Πρόσθεσε ότι οι Τσέχοι θα προτιμούσαν ένα όριο τιμών σε όλη την ΕΕ, αλλά δεν έδωσε λεπτομέρειες για τα πιθανά νέα μέτρα.

Αφού έχουμε μια ευρωπαϊκή αγορά και ένα πρόβλημα για όλη την Ευρώπη, τότε η απλούστερη προσέγγιση είναι να αναζητήσουμε μια λύση σε ευρωπαϊκό επίπεδο», είπε ο Σικέλα. «Πρέπει να δούμε αν αυτή η κατάσταση συνεχίζεται και κλιμακώνεται περαιτέρω».  Αναφερόμενος στην πιθανή υπουργική συνάντηση, ο εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης Ολιβιέ Βεράν είπε στους δημοσιογράφους την Τετάρτη ότι η Γαλλία «γενικά» είναι ευθυγραμμισμένη με τις ενεργειακές πολιτικές της ΕΕ. Αλλά τόνισε ότι αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το Παρίσι θα στηρίξει τη «λογική» ενός ανώτατου ορίου των τιμών της ενέργειας στην Ευρώπη.  

Οι τιμές

Υπενθυμίζεται ότι η Ευρώπη παλεύει με τη χειρότερη ενεργειακή κρίση των τελευταίων δεκαετιών, με το υψηλό κόστος του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας να οδηγεί τον πληθωρισμό και να απειλεί να παρασύρει τις οικονομίες σε ύφεση. Οι ευρωπαϊκές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας εκτινάχθηκαν στα ύψη τις τελευταίες εβδομάδες, μετά και τις περικοπές της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου στον απόηχο της εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία. 

Σήμερα βρίσκονται κοντά στα 300 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα έχοντας καταγράψει άλμα ανόδου τις τελευταίες μέρες.

Να σημειωθεί ότι ο αναλυτής της Energy Aspects Λέον Ιζμπίκι δήλωσε τις προηγούμενες μέρες χαρακτηριστικά στο Bloomberg «ότι οι τιμές μπορεί να φθάσουν και στα 400 ευρώ ανά MWh εάν διακοπούν πλήρως οι ροές του Nord Stream τον Σεπτέμβριο». Οι τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας εκτινάχθηκαν σε νέα ρεκόρ, έχοντας πλέον σταθεροποιηθεί πάνω από τα 600 ευρώ ανά MWh έναντι -σύμφωνα και πάλι με τα στοιχεία του Bloomberg- μέσης τιμής 20 έως 30 ευρώ την τελευταία δεκαετία. 

Ακήρυχτος πόλεμος 

Από χτες ήδη το Reuters έδωσε το στίγμα με δημοσίευμά του. Οι δύσκολοι χειμώνες βοήθησαν στο παρελθόν τη Μόσχα να νικήσει τον Ναπολέοντα και τον Χίτλερ ανέφερε το πρακτορείο. Έτσι και σήμερα, ο Πούτιν ποντάρει στην αύξηση των τιμών της ενέργειας καθώς και στις πιθανές ελλείψεις κατά τον φετινό χειμώνα προκειμένου να πείσει την Ευρώπη να αναγκάσει την Ουκρανία να δεχθεί εκεχειρία – και μάλιστα με τους όρους της Ρωσίας.

Αυτός, σύμφωνα με δύο ρωσικές πηγές κοντά στο Κρεμλίνο, είναι ο μόνος δρόμος προς την ειρήνη που βλέπει η Μόσχα, τη στιγμή που το Κίεβο λέει ότι δεν δέχεται να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις μέχρι να αποχωρήσουν όλες οι ρωσικές δυνάμεις από την Ουκρανία.

«Ρωγμές» στην ευρωπαϊκή ενότητα βλέπει η Μόσχα

«Έχουμε χρόνο, μπορούμε να περιμένουμε», δήλωσε μία από τις πηγές, που αρνήθηκε να κατονομαστεί καθώς δεν έχει την εξουσιοδότηση να κάνει δηλώσεις στα ΜΜΕ. 

«Θα είναι ένας δύσκολος χειμώνας για τους Ευρωπαίους. Προβλέπουμε διαμαρτυρίες και αναταραχές. Κάποιοι Ευρωπαίοι ηγέτες ίσως το σκεφτούν διπλά πριν συνεχίσουν να υποστηρίζουν την Ουκρανία και να θεωρήσουν ότι ήρθε η ώρα για μια συμφωνία».

Μια δεύτερη πηγή είπε ότι η Μόσχα παρατηρεί ήδη «ρωγμές» στην ευρωπαϊκή ενότητα, φαινόμενο που αναμένεται να επιδεινωθεί εν μέσω των δυσκολιών της χειμερινής περιόδου. 

«Θα είναι πολύ σκληρό εάν ο πόλεμος συνεχιστεί το φθινόπωρο και τον χειμώνα. Έτσι υπάρχει ελπίδα ότι θα καλέσουν σε ειρήνη», ανέφερε η πηγή. 

Δεν υπήρξε άμεση απάντηση από το Κρεμλίνο, το οποίο αρνείται ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί την ενέργεια ως πολιτικό όπλο. 

Η Ουκρανία και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της στη Δύση λένε ότι δεν σχεδιάζουν να αλλάξουν στάση, ενώ αξιωματούχοι των ΗΠΑ, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσαν ότι μέχρι στιγμής δεν έχουν δει σημάδια αμφιταλάντευσης σε ό,τι αφορά τη στήριξη προς το Κίεβο.

Γιώργος Αλεξάκης