Αυτό προκύπτει από την έρευνα της PwC για τις τάσεις των ευρωπαϊκών ακινήτων το 2016 (Emerging Trends in Real Estate 2016), με την Αθήνα να εμφανίζει επιδόσεις και προοπτικές… προβληματικής πόλης.
Ειδικότερα, στην προτελευταία θέση μεταξύ 28 πόλεων της Ευρώπης που περιλαμβάνονται στην ετήσια έρευνα της εταιρείας συμβούλων PwC για τις τάσεις στην αγορά ακινήτων (Emerging Trends in Real Estate 2016) βρέθηκε η Αθήνα. Η μεγάλη βουτιά συνδέεται με το γεγονός πως πέρυσι η ελληνική πρωτεύουσα είχε εκτοξευθεί στην 5η θέση της κατάταξης, επειδή οι ξένοι επενδυτές θεωρούσαν πως η οικονομία και οι επενδύσεις θα ανακάμψουν, πρόβλεψη η οποία δεν επιβεβαιώθηκε. Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης της PwC, «η αισιοδοξία που οδήγησε στην εκτόξευση της Αθήνας στην 5η θέση εξαϋλώθηκε πλήρως έπειτα από ένα χρόνο πολιτικού και οικονομικού χάους κατά το οποίο η έξοδος από το ευρώ αποφεύχθηκε με διαπραγματεύσεις της τελευταίας στιγμής».
Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόκειται για την μοναδική από τις 28 ευρωπαϊκές πόλεις που σε διάστημα ενός χρόνου διολίσθησε κατά 22 θέσεις στην πανευρωπαϊκή κατάταξη της PwC για τις επενδυτικές προοπτικές στο ευρωπαϊκό real estate.
Όπως υποστήριξε ένας από τους αναλυτές που ρωτήθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας, «η κατάρρευση είναι τόσο μεγάλη και διαρκεί για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα που έχει οδηγήσει στην πλήρη αποδιοργάνωση και της αγοράς ακινήτων». Ο ίδιος κάνει λόγο για «ακραία φαινόμενα» στην ελληνική αγορά real estate, ενώ οι συντάκτες της έρευνας εξηγούν πως η κατάρρευση της Αθήνας στη διεθνή κατάταξη συνδέεται με το γεγονός ότι εξαιτίας των κεφαλαιακών ελέγχων (capital controls), οι επενδυτές «θα δυσκολευτούν να βγάλουν τα χρήματά τους εκτός χώρας».
Ένας διεθνής επενδυτής που επίσης ρωτήθηκε, υποστήριξε πως «στην περυσινή έρευνα είχαμε εκπλαγεί από το πλήθος των ανθρώπων που θεωρούσαν πως η Ελλάδα είναι το μέρος που πρέπει να κοιτάξουν και να πάνε. Δεν το πιστεύαμε πέρυσι και δεν το πιστεύουμε σήμερα». Στην έρευνα επισημαίνεται πως η 27η θέση (στους 28) που καταλαμβάνει φέτος η Αθήνα είναι «πολύ φτωχό» αποτέλεσμα για τις δυνατότητες ανάπτυξης της ελληνικής αγοράς ακινήτων, το οποίο αποτυπώνει, όμως, τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας.
Αρκετοί από τους συνεντευξιαζόμενους «φοβούνται πως βρισκόμαστε μακριά από το τέλος της κρίσης» και θεωρούν πως «η Ελλάδα θα βρισκόταν στην επικαιρότητα, αν δεν υπήρχε το μεταναστευτικό, η Συρία και όλα τα υπόλοιπα ζητήματα». Προσθέτουν πως η ελληνική οικονομία θα ζήσει και άλλες οδυνηρές στιγμές καθώς «το πρόγραμμα λιτότητας που συμφώνησε η Ελλάδα με τους δανειστές θα συμπιέσει την οικονομία, την ίδια στιγμή που οι φόροι αυξάνονται σε μια προσπάθεια δημοσιονομικής ισορροπίας. Η καταναλωτική δαπάνη θα υποφέρει. Το επιχειρηματικό κλίμα βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά».
Ωστόσο, οι ξένοι επενδυτές μπορεί να εντοπίσουν ευκαιρίες αγορών και γι’ αυτό τον λόγο «υπάρχουν ακόμα ορισμένοι επενδυτές οι οποίοι μελετούν την Ελλάδα, χωρίς το ζωηρό ενδιαφέρον που υπήρχε πριν από 12 μήνες». Ένας διαχειριστής χαρτοφυλακίου υποστηρίζει, επίσης, πως «προς το τέλος του 2016 η Ελλάδα θα έχει ενδιαφέρον. Όμως είναι δύσκολο να βρει κάποιος πωλητές (μόνο όσοι αναγκάζονται να πωλήσουν…) σε μια αγορά που οι τιμές έχουν υποχωρήσει μεταξύ 60% και 85% από το 2007», καταλήγει.
Γιώργος Παπακωνσταντίνου