Ειδικότερα, το επίμαχο έγγραφο αναφέρει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
Αντιμετώπιση προκλήσεων
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το 2019, πραγματοποιήθηκαν 1,4 δισεκατομμύρια ηλεκτρονικές πληρωμές στην Ελλάδα, σε σύγκριση με 1,2 δισεκατομμύρια το 2018, 1 δισεκατομμύριο το 2017 και 795 εκατομμύρια το 2016, μια εξέλιξη που δείχνει μια γεωμετρική αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών.
Κατά συνέπεια, ο αριθμός των συναλλαγών ανά κάτοικο αυξήθηκε σε 127 από 112 το 2018, 99 το 2017 και 74 το 2016.
Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο, δεν υπάρχει έκπτωση από το φορολογητέο εισόδημα των ατόμων ορισμένων κατηγοριών δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, τα οποία μπορεί να σχετίζονται με τομείς της οικονομίας στους οποίους υπάρχει μεγαλύτερη φοροδιαφυγή, με αποτέλεσμα τα άτομα να μην είναι τόσο ισχυρά κίνητρα για την πραγματοποίηση αυτών των δαπανών (εξόδων) με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.
Ωστόσο, υπάρχει ακόμη περιθώριο βελτίωσης στις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Η μεταρρύθμιση αναμένεται να έχει (περίπου) φορολογικά ουδέτερα αποτελέσματα, καθώς οποιαδήποτε απώλεια εσόδων από φόρους εισοδήματος προσωπικού από τα κίνητρα θα αντισταθμιστεί από τον αυξημένο φόρο εισοδήματος ΦΠΑ και εταιρειών λόγω της μείωσης της φοροδιαφυγής.
Η πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω αυτής της μεταρρύθμισης είναι το κίνητρο των καταναλωτών να εκτελούν περισσότερες ηλεκτρονικές συναλλαγές παρά συμβατικές συναλλαγές σε επιλεγμένες κατηγορίες δαπανών, φτάνοντας τους μέσους όρους της ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα αναβαθμίζει το οικοσύστημα ηλεκτρονικών συναλλαγών προκειμένου να απλοποιηθεί το επιχειρηματικό περιβάλλον τις διοικητικές διαδικασίες μεταξύ επιχειρήσεων και Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).
Ο κύριος στόχος της επίμαχης μεταρρύθμισης είναι να διατηρήσει τις συνήθειες πληρωμής των Ελλήνων ατόμων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, που σχετίζονται με τη χρήση του «πλαστικού χρήματος» για συναλλαγές.
Αυξήθηκαν οι ηλεκτρονικές συναλλαγές
Από την 1η Ιανουαρίου 2020 όλοι οι φορολογούμενοι (με μερικές εξαιρέσεις για άτομα άνω των 70 ετών, άτομα με ειδικές ανάγκες κ.λπ.) υποχρεούνται να εκτελούν πληρωμές για έξοδα που σχετίζονται με την απόκτηση αγαθών ή υπηρεσιών στην Ελλάδα ή σε κράτη μέλη της ΕΕ ή στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Ζώνη, έως χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, όπως κάρτες, λογαριασμούς παρόχων υπηρεσιών πληρωμών, ηλεκτρονικό πορτοφόλι κ.λπ., με ελάχιστο ποσό 30% του πραγματικού φορολογητέου ετήσιου εισοδήματός τους.
Εάν το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό όπως ορίζεται παραπάνω δεν επιτευχθεί, τότε ο ετήσιος φόρος αυξάνεται κατά ποσό που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου και του επιτευχθέντος ποσού, πολλαπλασιαζόμενο επί το φορολογικό συντελεστή είκοσι δύο τοις εκατό (22%).
Αυτό το ποσό χρεώνεται ανεξάρτητα από το εάν ο φορολογούμενος είναι κάτω ή πάνω από το όριο αφορολόγητου, διευρύνοντας έτσι τη φορολογική βάση.
Εν μέσω της πανδημίας, τα αρχικά στοιχεία που υποβλήθηκαν στην ΑΑΔΕ από τις τράπεζες, δείχνουν ότι οι αγορές αγαθών και υπηρεσιών από νοικοκυριά μέσω ηλεκτρονικών μέσων (δηλ. POS και e-banking) αυξήθηκαν το 2020 σε σύγκριση με το 2019 κατά περίπου 10%.
Οι ηλεκτρονικές πληρωμές των νοικοκυριών αυξήθηκαν από 40,6 δισεκατομμύρια ευρώ σε 44,8 δισεκατομμύρια ευρώ, αν και η σοβαρή μείωση της κατανάλωσης, δεδομένου ότι επιβλήθηκε πλήρες κλείδωμα για περίπου 4 μήνες εντός του 2020, με αποτέλεσμα την πτώση του ΑΕΠ κατά 8,2%.
Αυτό δείχνει την εξαιρετικά αποτελεσματική φύση του παραπάνω μέτρου. Εκτιμάται ότι στο γενικό πληθυσμό περίπου το 80% έφτασε το απαιτούμενο όριο, ωστόσο παρατηρούνται χαμηλότερα ποσοστά για άτομα με υψηλό εισόδημα (περίπου 65% για ετήσια εισοδήματα άνω των 40.000 ευρώ) και ηλικιωμένα άτομα (περίπου 69% για συνταξιούχους).
Μείωση φόρου
Επιπλέον, με βάση τα καθημερινά δεδομένα που λαμβάνονται από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, που κωδικοποιούνται από Merchant Category Code (MCC), παρατηρούνται σχετικά χαμηλά επίπεδα συναλλαγών για αγορές υπηρεσιών από διάφορες κατηγορίες ελεύθερων επαγγελματιών.
Το μέσο δηλωθέν εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών στην Ελλάδα είναι το χαμηλότερο μεταξύ όλων των επαγγελματικών κατηγοριών και συνεπώς αναμένεται υψηλή φοροδιαφυγή.
Για τις επιχειρήσεις, η μεταρρύθμιση έχει ως στόχο τα οφέλη να προέλθουν από τη μείωση του φόρου, και αναμένεται από σημαντικές εξοικονομήσεις στο κόστος και τα αναλώσιμα λογιστικής διαχείρισης.
Εμπόδια
Πιθανή πρόωρη «αντίσταση» ή «αργή υιοθέτηση» του μέτρου από ορισμένες ομάδες καταναλωτών (κυρίως ηλικιωμένων) που έχουν συνηθίσει να πληρώνουν σε μετρητά ή μέσω τραπεζικών καταστημάτων λιανικής, είτε για συναλλαγές είτε για αγορές.
Ομάδα-στόχος
Η προβλεπόμενη μεταρρύθμιση αναμένεται να ενθαρρύνει τους καταναλωτές σε ολόκληρο το ελληνικό κράτος να εκτελούν περισσότερες ηλεκτρονικές παρά συμβατικές συναλλαγές, σε επιλεγμένες περιοχές.
Χρονοδιάγραμμα
Οι παραπάνω διατάξεις θα εφαρμοστούν μέσω της αντίστοιχης τροποποίησης του νομικού πλαισίου (το οποίο βρίσκεται ήδη υπό προετοιμασία) και θα ολοκληρωθούν έως το 2ο τρίμηνο του 2021.
