Μπερδέψαμε κάπως τα πράγματα στην Ελλάδα. Νομίζαμε ότι επειδή αφήσαμε πίσω μας την οικονομική κρίση και τα Μνημόνια και λίγδιασε κάπως το ντεράκι γίναμε και κανονικό κράτος. Η Ελλάς όμως - όπως επιβεβαιώθηκε περίτρανα τους τελευταίους τρεις μήνες – δεν «ανήκει εις την Δύσιν», αλλά στους Έλληνες.
Δεν φτάνουν τα λεφτούλια που πιάσαμε μερικοί – ελέω κυρίως τουρισμού, οικοδομής, φοροαπαλλαγών, ελαφρύνσεων και λοιπών επιδομάτων – ή να έχουμε πρωθυπουργό που έχει πάει στο Χάρβαρντ για να είμαστε ανεπτυγμένο, κανονικό κράτος.
Ανεπτυγμένο κράτος σημαίνει διάκριση των εξουσιών και όχι εισαγγελείς και διωκτικές αρχές (ΕΥΠ, Αστυνομία) παραμάγαζα της εκάστοτε κυβέρνησης. Στην Ελλάδα, όπως αποδείχθηκε και πάλι, εκλέγουμε βασιλιά, απλά με θητεία. Δεν υπάρχει κανένας έλεγχος, ούτε κοινοβουλευτικός, ούτε δικαστικός, ούτε αστυνομικός στο Μαξίμου. Αν υπήρχε, από την πρώτη στιγμή που έγιναν εμπεριστατωμένες καταγγελίες για υποκλοπές, θα είχαν γίνει φύλο και φτερό τα γραφεία της εταιρείας που πουλάει το επίμαχο λογισμικό, θα είχαν κληθεί ως μάρτυρες οι εμπλεκόμενοι, όσο ισχυρές θέσεις και να έχουν. Αυτά έπρεπε να έχουν γίνει εδώ και μήνες.
Επίσης, τα ανεπτυγμένα κράτη έχουν επιχειρηματική τάξη, όχι ολιγάρχες και βαρώνους που παραπέμπουν σε υπόκοσμο. Δεν χρειάζεται να απαριθμήσω παραδείγματα αστέρων της επιχειρηματικής ελίτ των ΗΠΑ που έχουν βρεθεί υπό διωγμό από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC), ή τους έχει κλείσει μέσα το FBI. Οι εισαγγελείς στις ΗΠΑ δεν σταμάτησαν να ερευνούν τις υποθέσεις του Τραμπ ούτε όταν έγινε πρόεδρος, ούτε όταν έφυγε από την εξουσία. Εδώ οι ανεξάρτητες και εποπτικές αρχές (Ανταγωνισμού, Κεφαλαιαγοράς, κλπ) είναι ξεδοντιασμένες, χωρίς πόρους, χωρίς τεχνικά και υλικά μέσα, χωρίς θεσμική θωράκιση.
Ας μην πούμε για τα μίντια. Συγκρίνετε την κάλυψη για την κυβέρνηση του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων με το Associated Press ή το BBC. Δεν περιμένουμε Πούλιτζερ φυσικά από τα ελληνικά κρατικά μέσα. Περιμένουμε όμως – ως φορολογούμενοι που τα πληρώνουν – να ασκούν έλεγχο στην κυβέρνηση (και την αντιπολίτευση) με αποκαλύψεις και ρεπορτάζ. Όπως κάνουν στα κανονικά κράτη.
Στα κανονικά κράτη, οι ποδοσφαιρικές ομάδες δεν έχουν στρατούς που αλωνίζουν ανενόχλητοι. Το θέμα της βίας στα γήπεδα έχει προ πολλού λυθεί. Εδώ και δεκαετίες.
Στα κανονικά κράτη, τα συμφέροντα πιέζουν τους πολιτικούς, αλλά η διαδικασία είναι σε μεγάλο βαθμό διαφανής, βασίζεται στο Συνταγματικό δικαίωμα “to petition the government”, δεν γίνεται στη ζούλα: υπάρχουν επίσημοι κατάλογοι με εγγεγραμμένους λομπίστες, στις ΗΠΑ ξέρουμε πόσα χρήματα δίνουν και ποιοι σε δωρεές και ενισχύσεις σε πολιτικά κόμματα, στις Βρυξέλλες η κάθε συνάντηση Επιτρόπου με στελέχη εταιρειών δημοσιοποιείται.
Δεν γίνονται όλα τέλεια στα κανονικά κράτη, ουκ ολίγα είναι τα επιχειρηματικά σκάνδαλα στη Γερμανία και οι παταγώδεις αποτυχίες των εποπτικών αρχών. Τουλάχιστον όμως προσπαθούν, εδώ δεν προσπαθούμε καν. Κάνουμε ότι προσπαθούμε και παραμυθιάσαμε και τους ξένους. Όπως με τα τσαρούχια μπήκαμε στο σαλονάκι της Ευρώπης, για να κάνουμε δουλειές με φούντες, που έλεγε και ο Πανούσης, έτσι παραμένουμε.
Θα γίνουμε ανεπτυγμένο κράτος όταν – για να πάμε πίσω στον αφορισμό που μας έρχεται από την Μπογκοτά – η ελίτ του αρχίσει να πηγαίνει στη δουλειά της με το λεωφορείο και το μετρό. Όταν υπουργός υπεύθυνος για τα μέσα μεταφοράς δεν θα γίνεται κανείς μόνο και μόνο λόγω του επωνύμου του. Και όταν στο Χάρβαρντ δεν θα πηγαίνουν κατά κανόνα παιδιά από το Κολλέγιο, όπως ο πρωθυπουργός, αλλά από τα δημόσια σχολεία.
Αν δεν γίνουν αυτά, κανονικό κράτος δεν θα γίνουμε. Δεν ξέρω καν αν θέλουμε – μπορεί να είναι και καλύτερα έτσι, μας αρέσει, γούστο μας καπέλο μας. Αλλά ας μην υποκρινόμαστε. Γιατί τα καλά αγγλικά και η μπουρζουά κοσμοπολίτικη άνεση του πρωθυπουργού μας κάνουν να φαινόμαστε πια στο εξωτερικό κάπως σαν κλαρινογαμπρούς που το παίζουν κουλτουριάρηδες για να κρύψουν τον πραγματικό τους εαυτό.
