Με δεδομένη την κυρίαρχη τάση στην ΕΕ για προώθηση «εθνικών πακέτων στήριξης» με πλέγμα επιδοτήσεων για την κάλυψη του ενεργειακού κόστους τα μέλη της ΕΒΙΚΕΝ, που εκπροσωπούν τη βαριά βιομηχανία της χώρας και παρά τις «φουρτούνες» δεκαετιών έχουν καταφέρει να στέκονται με άκρως ανταγωνιστικούς όρους στις διεθνείς αγορές, έστειλαν ένα ηχηρό μήνυμα στην κυβέρνηση.

Όπως τονίστηκε, η πολιτεία έχει αφήσει χωρίς ουσιαστική στήριξη τη βιομηχανία, τόσο τη βαριά όσο και τη μεταποίηση, την ώρα που άλλα κράτη μέλη προχωρούν σε γενναία πακέτα στήριξης. Επίσης, άλλες χώρες εκτός ΕΕ, αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, λόγω της απουσίας περιβαλλοντικών δεσμεύσεων και πλαισίου για την απανθρακοποίηση.

Ήδη, πριν τη Γενική Συνέλευση με ανακοίνωσή της η ΕΒΙΚΕΝ έχει υπογραμμίσει το «χάσμα» που καταγράφεται μεταξύ της Ελλάδος και άλλων χωρών.

Σημειώνεται πως ο δρόμος της κρατικής παρέμβασης είναι ο μοναδικός πραγματικά εφαρμόσιμος, καθώς και οι πάροχοι ενέργειας έχουν αυτή την περίοδο περιορισμένες δυνατότητες για εκπτώσεις, ανάλογες με αυτές που έκαναν στο παρελθόν.

Οι βιομήχανοι υπογραμμίζουν μάλιστα πως αυτή την περίοδο ολοκληρώνονται πολλά συμβόλαια μεγάλων καταναλωτών.

Οι συγκρίσεις

Η ΕΒΙΚΕΝ εκπροσωπεί σήμερα περίπου το 50% της εγχώριας βιομηχανικής κατανάλωσης ενέργειας, τις ελληνικές βιομηχανίες για τις οποίες η ενέργεια αποτελεί σημαντικό ποσοστό του κόστους παραγωγής και κατά συνέπεια βασικό παράγοντα ανταγωνιστικότητας σε διεθνές επίπεδο. 

«Ελλείψει κοινής ευρωπαϊκής απάντησης στο πρόβλημα,  τα κράτη-μέλη λαμβάνουν μέτρα σε εθνικό επίπεδο για να στηρίξουν τις επιχειρήσεις στις σημερινές συνθήκες κρίσης και να αποτραπεί η αποβιομηχάνιση.

Τους τελευταίους μήνες παρατηρούμε ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες θεσπίζουν και εφαρμόζουν, η μια μετά την άλλη, εθνικά σχέδια εγγυημένων τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου για τις βιομηχανίες τους, ώστε να μην είναι εκτεθειμένες στις ανεξέλεγκτες, λόγω κρίσης, διακυμάνσεις της αγοράς», αναφέρει η ΕΒΙΚΕΝ και προσθέτει:

«Εκτός από μεγάλες βιομηχανικές χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία, ακόμα και η γειτονική μας Βουλγαρία έχει διαμορφώσει ένα τέτοιο πλαίσιο, με εγγυημένες στο 100%  τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τις μεγάλες βιομηχανίες της στα 120€/MWh για φέτος αλλά και για την επόμενη χρονιά.

Στη χώρα μας, η μέση τιμή αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την οποία επιβαρύνθηκαν οι βιομηχανίες την περίοδο Ιαν-Νοέμβριος 2022, ήταν, μετά την επιδότηση,  172€/ΜWh - τιμή η οποία αναμένεται να κυμανθεί άνω των  300€/ΜWh για το μήνα Δεκέμβριο,  μετά την απροσδόκητη μείωση του ύψους της ενίσχυσης.

Αντίστοιχα, η μέση τιμή προμήθειας του φυσικού αερίου στην περίοδο Αυγ-Νοε από 1.8.2022 για τις βιομηχανίες είναι 160€/Μwh, τιμή από τις πιο υψηλές μεταξύ των κρατών μελών Ε.Ε. λόγω της σχεδόν μηδενικής επιδότησης.

Άλλα κράτη μέλη, όπως η Βουλγαρία, για το μήνα Νοέμβριο εξασφάλισαν τιμή φυσικού αερίου 63€/MWh για τις βιομηχανίες της χώρας! 

Είναι προφανές ότι σε αυτά τα επίπεδα τιμών, με ανεπαρκείς επιδοτήσεις που μάλιστα ανακοινώνονται ανά μήνα, χωρίς καμία ορατότητα,  οι μεγάλες βιομηχανίες της χώρας και κυρίως οι εξαγωγικές, έχουν σοβαρό ανταγωνιστικό μειονέκτημα έναντι ομοειδών επιχειρήσεων στην Ευρώπη, αλλά και σε τρίτες χώρες  όπου οι τιμές ενέργειας είναι πολύ  πιο ανταγωνιστικές.

Είναι  επείγουσα η  ανάγκη να δημιουργηθεί και στην Ελλάδα ένα δίχτυ ασφαλείας για τις βιομηχανίες έντασης ενέργειας, ώστε να μην είναι εκτεθειμένες στις ανεξέλεγκτες διακυμάνσεις των τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς και να περιοριστεί ο κίνδυνος αποβιομηχάνισης», σημειώνει.

Διμερή συμβόλαια και πράσινη ενέργεια

Παράλληλα η ΕΒΙΚΕΝ θέτει επί τάπητος το θέμα με τα διμερή συμβόλαια και την πράσινη ενέργεια. «Εξίσου επείγον ζήτημα για τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας και ιδιαίτερα της βιομηχανίας έντασης ενέργειας είναι η θέσπιση ενός λειτουργικού πλαισίου που να διασφαλίζει την κατά προτεραιότητα πρόσβασή τους σε πράσινη ενέργεια, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις.

Σήμερα, εξακολουθεί να είναι αδύνατη η υπογραφή πράσινων ΡΡΑς με τη βιομηχανία, γιατί σε αντίθεση με όσα προβλέπει ο ευρωπαϊκός Κανονισμός ( 2022/1854) στην Ελλάδα το πλαφόν επιβάλλεται και στα διμερή συμβόλαια που επιδιώκουν να υπογράψουν οι βιομηχανίες της χώρας.  

Μάλιστα στην τελευταία σχετική ανακοίνωσή του το Υπουργείο Ενέργειας αναφέρεται σε επικείμενη ρύθμιση που θα επιτρέπει ΜΟΝΟ τα διμερή συμβόλαια με φυσική παράδοση, εκτός του χρηματιστηρίου, εξαιρώντας τα συμβόλαια οικονομικών διαφορών. Εκτός του ότι είναι ανεπαρκής, απαιτείται διάστημα πέραν του έτους για να υλοποιηθεί αυτή η ρύθμιση.

Εκφράζουμε την αγωνία μας και ζητάμε από την  ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα στη λήψη ουσιαστικών μέτρων στήριξης,  ιδιαίτερα για τις βιομηχανίες έντασης" καταλήγει η ΕΒΙΚΕΝ».

Ο ΣΕΒ

Λίγες μέρες νωρίτερα  σε συζήτηση που είχαν ο υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας Κώστας Σκρέκας με τα μέλη του  Γενικού Συμβουλίου του ΣΕΒ στο πλαίσιο συνεδρίασή του, όπου ο υπουργός ήταν επίσημος καλεσμένος, τα μέλη του ΣΕΒ μετέφεραν τον έντονο προβληματισμό τους για τις επιπτώσεις που έχει η εκτίναξη του κόστους ενέργειας στην παραγωγική διαδικασία και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεών τους.

Μάλιστα ο Πρόεδρος του Συνδέσμου κ. Δημήτρης Παπαλεξόπουλος έστειλε το μήνυμα, λέγοντας ότι ο κλάδος σε όλη την Ευρώπη περνά μια «υπαρξιακή» κρίση, ενώ τόνισε τον κρίσιμο ρόλο της βιομηχανίας ως πυλώνα ανάπτυξης, επενδύσεων και απασχόλησης. Εστίασε, και στο δομικό πλέον ανταγωνιστικό μειονέκτημα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη (και η Ελλάδα εντός αυτής) τα επόμενα αρκετά χρόνια σε σχέση με άλλες χώρες και περιοχές, που δεν αντιμετωπίζουν και τα «βάρη» και τις δεσμεύσεις της πράσινης μετάβασης. 

«Η ευρωπαϊκή βιομηχανία σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή υπαρξιακή κρίση, με σοβαρές επιπτώσεις στο παραγωγικό δυναμικό, εξαιτίας του μη ανταγωνιστικού ενεργειακού κόστους φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και λόγω των προκλήσεων της πράσινης μετάβασης», τόνισε ο Πρόεδρος του Δ.Σ. ΣΕΒ κ. Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, απευθυνόμενος στα Μέλη και στον κ. Υπουργό. 

Ο κ. Παπαλεξόπουλος επισήμανε ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για τον πλανήτη μας και τόνισε ότι η ιστορικών διαστάσεων ενεργειακή κρίση αλλάζει τις ισορροπίες και το σχεδιασμό όλων.

«Η πρόκληση σήμερα είναι να χειριστούμε ταυτόχρονα την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την ενεργειακή μετάβαση χωρίς να πληγεί ανεπανόρθωτα η ανταγωνιστικότητα». Παρά την εντεινόμενη διεθνή συγκυρία, τόνισε ότι η Ελλάδα διατηρεί θετικές προσδοκίες οικονομικής και κοινωνικής προοπτικής, οι οποίες μπορούν να ενισχυθούν εφόσον συνεχίσουμε να βελτιώνουμε το επενδυτικό περιβάλλον. 

Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος

Να σημειωθεί ότι σε παρεμβάσεις που έκανε ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Mytilineos, με την ιδιότητά του ως προέδρου του Δ.Σ. της Εurometaux, σε συνέντευξή του στον ιστότοπο Politico, πριν λίγες εβδομάδες, χαρακτήρισε ανεπαρκή, σε σχέση με τη βιομηχανία, την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης  έναντι της ενεργειακής κρίσης.

Όπως εξήγησε, «πάνω από το 90% των εσόδων από τους έκτακτους φόρους στην Ε.Ε. πηγαίνει στα νοικοκυριά. Η βιομηχανία βρίσκεται επί του παρόντος στο περιθώριο. Μέχρι στιγμής δεν έχουμε λάβει καμία απάντηση στις επιστολές μας προς την Κομισιόν».

Πρόσθεσε δε ότι οι ιθύνοντες των Βρυξελλών «θα πρέπει να μειώσουν τις υπερβολικές τιμές ενέργειας, να βελτιώσουν και να ενθαρρύνουν την ταχύτερη εφαρμογή του προσωρινού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων, να εφαρμόσουν προσωρινά την πρόληψη του υπερβολικού κόστους άνθρακα μέσω αντιστάθμισης και να πιέσουν για μαζική ανάπτυξη των ΑΠΕ». 

Ο κ. Μυτιληναίος δεν έκρυψε την ανησυχία του για τις επιπτώσεις της κρίσης στη βιομηχανία μετάλλων της Ευρώπης. «Από τον Σεπτέμβριο του 2021 η Ε.Ε. παρατηρεί την περικοπή και διακοπή λειτουργίας του 50% της παραγωγής πρωτόχυτου αλουμινίου και ψευδαργύρου λόγω της ενεργειακής κρίσης - σε ορισμένες περιπτώσεις απειλώντας την επιβίωση ολόκληρων εγκαταστάσεων.

Οι μόνιμες απώλειες θέσεων εργασίας είναι μέχρι στιγμής συγκρατημένες. Όμως, ορισμένα προσωρινά κλεισίματα θα γίνουν μόνιμα εάν οι συνθήκες δεν βελτιωθούν σύντομα. Η Ε.Ε. παρήγαγε 2 εκατομμύρια τόνους αλουμινίου το 2021, όμως η προβλεπόμενη παραγωγή για φέτος θα είναι κάτω από 1 εκατομμύριο…

Οι εισαγωγές αλουμινίου προς αντικατάσταση της ευρωπαϊκής παραγωγής έχουν προσθέσει 6 έως 12 εκατομμύρια τόνους ετήσιων εκπομπών CO2. Έτσι, αυτοκτονούμε ως ήπειρος αν κλείσουμε τις βιομηχανίες μας και μεταφέρουμε την παραγωγή αλλού». 

Η μεταποίηση

Σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση, επίσης, βρίσκονται, οι καταναλωτές ενέργειας μέσης τάσης, που με βάση, το μηνιαίο δελτίο ενέργειας του ΑΔΜΗΕ για τον Οκτώβριο καταλαμβάνουν την πρώτη θέση σε επίπεδα κατανάλωσης με 857 GWh και ποσοστό 24,37%. Ουσιαστικά εκπροσωπούν το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων της χώρας, ενώ ειδικά στη βιομηχανία, αντιπροσωπεύουν τη “ραχοκοκαλιά”, τη μεταποίηση, κλάδο ιδιαίτερα κομβικό για την εθνική οικονομία.

Γιώργος Αλεξάκης