Ήδη, τεράστια αύξηση, της τάξης του 48,8%, σημείωσε ο γενικός δείκτης τιμών παραγωγού στη βιομηχανία (σύνολο εγχώριας και εξωτερικής αγοράς) τον Απρίλιο εφέτος σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Απριλίου 2021, έναντι αύξησης 14,6% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των δεικτών το 2021 με το 2020. Παράλληλα, ο γενικός δείκτης παρουσίασε αύξηση 2,5% τον Απρίλιο 2022 σε σύγκριση με τον δείκτη του Μαρτίου 2022, έναντι αύξησης 0,7% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των δεικτών το 2021.

Υπενθυμίζεται ότι ο  εθνικός δείκτης πληθωρισμού για την Ελλάδα θα ανακοινωθεί από την ΕΛΣΤΑΤ στις 9 Ιουνίου και θεωρείται βέβαιη νέα αύξηση πολύ πάνω από τα επίπεδα του 10,2% που είχε βρεθεί τον Απρίλιο. 

Σε μέσο εθνικό επίπεδο πληθωρισμός στην ομάδα με τα είδη διατροφής τρέχει με μεγαλύτερη ταχύτητα από το μέσο πληθωρισμό τον Απρίλιο φθάνοντας στο 10,9%, όταν την ίδια περίοδο του 2021 ήταν αρνητικός κατά 1,2%. Ακόμα και σε μηνιαία βάση καταγράφεται ισχυρή έκρηξη των τιμών στην συγκεκριμένη ομάδα με τον δείκτη να σημειώνει τον Απρίλιο αύξηση 2,5% σε σχέση με τον Μάρτιο.

Η κυβέρνηση

Πάντως, σε αυτό το σκηνικό η πολιτεία καλείται να προβεί σε πιο αποτελεσματικές κινήσεις και το οικονομικό επιτελείο να βρει λύσεις ώστε και τα νοικοκυριά να κρατήσει όρθια, και τη δημοσιονομική ισορροπία να κρατήσει αλλά την ανάπτυξη να τονώσει, ειδικά στον κομβικό νησιωτικό εθνικό κορμό.  Βέβαια, με δεδομένα τα κόστη δανεισμού, τα περιθώρια είναι πεπερασμένα, ειδικά σε ό,τι έχει να κάνει με μειώσεις έμμεσων φόρων καθώς ήδη έχει παραταθεί το καθεστώς μειωμένου ΦΠΑ σε μετσαφορές, τουρισμό, εστίαση αλλά και σε μια σειρά νησιών. Αναπόφευκτα, όμως, με δεδομένη την πορεία των τιμών, “μπαινοβγαίνει” στη συζήτηση η πρόταση για μειωμένο ΦΠΑ στα τρόφιμα και δη σε συγκεκριμένα βασικά είδη, με την κυβέρνηση να είναι απρόθυμη προς ώρας να προβεί σε κάποια κίνηση, καθώς εκτιμάται ότι δε θα έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα στις τιμές, αλλά θα επιφέρει και νέα επιβάρυνση στο κρατικό ταμείο.

“Συνετές κινήσεις”

Μιλώντας στη Βουλή πάντως χθες ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας απαντώντας στις κατηγορίες των κομμάτων της αντιπολίτευσης, «για μη επαρκή μέτρα στήριξης της κυβέρνησης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις που δοκιμάζονται σκληρά από την ενεργειακή κρίση», απέρριψε ως μη αποτελεσματικό το μέτρο για τη μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα που πρότειναν.

Αφορμή ήταν η κοινή συνεδρίαση των Επιτροπών Οικονομικών Υποθέσεων και Θεσμών & Διαφάνειας της Βουλής, τα μέλη των οποίων ενημέρωσε ο διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, Γιώργος Πιτσιλής, επί της έκθεσης απολογισμού της Αρχής για το 2021 και τον προγραμματισμό της για τα επόμενα έτη.

«Η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι και έγκαιρα και γενναία παρεμβαίνει για να στηρίξει οικονομικά, κυρίως τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Το αποδείξαμε και στην πανδημία και στην ενεργειακή κρίση. Όποτε υπάρχει δημοσιονομικός χώρος η Πολιτεία τον επιστρέφει στο σύνολο της στη κοινωνία και κυρίως στα μεσαία και στα χαμηλά εισοδήματα», υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο κ. Σταϊκούρας και επισήμανε: «Σε σχέση με την ενεργειακή κρίση η Ελλάδα έδωσε διπλάσια χρήματα από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο για να στηρίξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις».

Σχολιάζοντας την πρόταση για μείωση του ΕΦΚ στα καύσιμα, ο υπουργός Οικονομικών ανέφερε ότι πρέπει ως αντιστάθμισμα να βρεθεί άλλο μέτρο, καλώντας όσους την υποστηρίζουν να ξεκαθαρίσουν αν ταυτόχρονα ζητούν και αύξηση του ΕΝΦΙΑ.

«Ακούω με ευκολία να λέγεται «μειώστε οριζόντια τους φόρους στα καύσιμα», όταν έρχεται το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής και λέει είναι λάθος να μειώνουμε οριζόντια τους έμμεσους φόρους. Όταν με επιστολή του προς τους υπουργούς Οικονομικών της ΕΕ, ο αρμόδιος κοινοτικός επίτροπος, αναφερόμενος στα καύσιμα, λέει προς όλους ότι η μείωση των έμμεσων φόρων στην ενέργεια δεν είναι η πιο αποτελεσματική λύση για κοινωνική δικαιοσύνη, ιδιαίτερα αν οι τιμές παραμένουν υψηλές για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Αντίθετα, όπως λέει, αν φορολογούνται τα υψηλά και τα υπερβάλλοντα κέρδη των εταιρειών ενέργειας, μπορεί να βοηθήσει να χρηματοδοτηθούν και να στηριχθούν στοχευμένα τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά. Ό,τι ακριβώς ακολουθεί η Ελλάδα», επισήμανε ο κ. Σταϊκούρας και συμπλήρωσε:

«Όταν λοιπόν δημιουργείται δημοσιονομικός χώρος από την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού τον επιστρέφουμε στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες».

Στο σημείο αυτό ο κ. Σταϊκούρας κατηγόρησε την αντιπολίτευση ότι «με ευκολία προσπερνάει τα 371 εκατ. ευρώ από τον μειωμένο ΕΝΦΙΑ», σημειώνοντας ότι «είναι ένα μόνιμο μέτρο υπέρ των πολιτών».

Πάντως το όποιο περιθώριο για μείωση των έμμεσων φόρων στα καύσιμα είναι πολύ μικρό. Όπως είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου αν θα θέλαμε να ρίξουμε τις τιμές στα προ πολέμου επίπεδα, χρησιμοποιώντας ως “εργαλείο” τη μείωση ΕΦΚ- ΦΠΑ, αυτό θα είχε κόστος 3,8 δισ ευρώ. Συνυπολογίζοντας ακόμα και το όφελος από μια αύξηση της κατανάλωσης κατά 8% (τόση ανέφερε ότι είναι η μείωση της κατανάλωσης βενζίνης σήμερα), το κόστος θα παρέμενε στα απαγορευτικά επίπεδα των 3,5 δισ ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι ότι φόροι και τέλη, καλύπτουν τα 2/3 της λιανικής τιμής της βενζίνης, με αποτέλεσμα η αμόλυβδη στην Ελλάδα να είναι σταθερά η 3η- 4η ακριβότερη στην Ευρώπη. 

Επίσης ο ΦΠΑ στο ψωμί -υπολογίζεται με συντελεστή 13%- αποδίδει περίπου 200 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση και άρα μια μετάταξη από το 13% στο 6% θα μείωσε κατά περίπου 100 εκατ. ευρώ για έναν χρόνο τα έσοδα.

Επίσης στο κρέας οι έμμεσοι φόροι αποδίδουν σχεδόν  500 εκατ. ευρώ και άρα οι όποιες μειώσεις ΦΠΑ έχουν ισχυρό αποτύπωμα

Άλλα μέτρα 

Πάντως, υπό την πίεση της συγκυρίας,  κάποιες συμβολικές και στοχευμένες κινήσεις σε τρόφιμα εξετάζονται πιθανές κινήσεις στο μέτωπο των καυσίμων, όπως

1. Η επανάληψη της επιδότησης βενζίνης από 30 έως 50 ευρώ για όλους για ένα τρίμηνο ή εναλλακτικά μονό για τους κατοίκους των νησιών και όσους ταξιδέψουν για διακοπές κατά την τουριστική περίοδο.  Το νέο μοντέλο επιδοτήσεων πιθανότατα θα αναπροσαρμόζεται με το μήνα, έτσι ώστε να αξιολογούνται όλα τα νέα δεδομένα, ενώ όπως προκύπτει από δηλώσεις του Θ. Σκυλακάκη στο ραδιόφωνο των Παραπολιτικών, το βασικό σενάριο είναι το ίδιο κονδύλι των επιδοτήσεων να μοιραστεί στοχευμένα σε μικρότερη περίμετρο δικαιούχων, έτσι ώστε να ενισχυθούν πιο “γενναία”, τα πιο αδύναμα νοικοκυριά.   

1. Μια παρέμβαση αντίστοιχη με την επιδότηση του πετρελαίου κίνησης, ήτοι επιδότηση της βενζίνης στην αντλία με ποσό άνω των 15 λεπτών ανά λίτρο.

2. Διεύρυνση του μεταφορικού ισοδύναμου για εξίσωση του κόστους μεταφοράς με μέσα μαζικής μεταφοράς από την ηπειρωτική Ελλάδα σε νησί ή από νησί σε νησί με το κόστος που θα ίσχυε στην ηπειρωτική Ελλάδα για την ίδια απόσταση. To μέτρο, ήδη, εφαρμόζεται στα ακόλουθα νησιά: Αγαθονήσι, Άγιος Ευστράτιος, Αλόννησος, Αμοργός, Ανάφη, Αντίπαρος, Αστυπάλαια, Ίος, Ικαρία, Κάρπαθος, Κάσος, Κέα, Κίμωλος, Κύθηρα, Κύθνος, Λειψοί, Λέρος, Μεγίστη, Μήλος, Νίσυρος, Πάτμος, Σαμοθράκη, Σέριφος, Σίκινος, Σίφνος, Σκιάθος, Σκόπελος, Σκύρος, Σύμη, Τήλος, Φολέγανδρος, Φούρνοι, Χάλκη και Ψαρά

Να σημειωθεί ότι με τροπολογία που κατατέθηκε προχθες το βράδυ στη Βουλή, το υπουργείο Οικονομικών επιδοτεί άμεσα τον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Αττικής. Αναλυτικά ε βάση την τροπολογία, προβλέπεται ότι για το έτος 2022, ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αττικής (Ο.Α.Σ.Α.) θα λάβει, από τον κρατικό προϋπολογισμό μεγαλύτερη επιδότηση από το ισχύον προβλεπόμενο ποσοστό (μέχρι το 40% του ετήσιου λειτουργικού κόστους προ αποσβέσεων), για την κάλυψη του πρόσθετου ετήσιου λειτουργικού ελλείμματος των εταιρειών του Ομίλου Ο.Α.Σ.Α.

Ορίζεται ρητά ότι, η ανωτέρω πρόσθετη επιδότηση διατίθεται αποκλειστικά για την κάλυψη της αύξησης του ενεργειακού κόστους λειτουργίας των εταιρειών του Ομίλου Ο.Α.Σ.Α. και η έκτακτη δαπάνη αγγίζει τα 34 εκατ. ευρώ

Γιώργος Αλεξάκης