Ανάπτυξη
Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, οι προβλέψεις για την οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη έχουν αναθεωρηθεί προς το χειρότερο, ενώ παράλληλα οι εκτιμήσεις θεωρoύν δεδομένη περαιτέρω αύξηση του πληθωρισμού.
Η αυξημένη αβεβαιότητα και οι κραδασμοί στις τιμές των εμπορευμάτων υποδηλώνουν ότι το πραγματικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να πέσει πολύ κάτω από το 3% το 2022, μειωμένο κατά περισσότερο από 1,3 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις πριν από τον πόλεμο.
Πληθωρισμός
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων , οι υψηλότερες τιμές των τροφίμων και της ενέργειας θα πλήξουν και τα νοικοκυριά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαίτερα τα φτωχότερα.
Η Ουκρανία και η Ρωσία είναι κύριοι προμηθευτές ενέργειας και γεωργικών προϊόντων. Ο πόλεμος βλάπτει συνεπώς τις παραγωγικές ικανότητες και η τιμή πολλών βασικών προϊόντων που είναι δύσκολο να αντικατασταθούν, θα ανέβει.
Ο πληθωρισμός που προκλήθηκε από τον πόλεμο θα μπορούσε να μειώσει την πραγματική ιδιωτική κατανάλωση στην ΕΕ κατά 1,1% το 2022, αν και ο αντίκτυπος θα διαφέρει από χώρα σε χώρα.
Ο αντίκτυπος θα γίνει αισθητός περισσότερο σε χώρες όπου η κατανάλωση είναι πιο ευαίσθητη στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων και όπου ένα σχετικά μεγάλο μέρος του πληθυσμού κινδυνεύει από τη φτώχεια. Οι χώρες της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης μοιάζει να επηρεάζονται περισσότερο.
Επιχειρήσεις – Η Ελλάδα στη λίστα των ευπαθών
Οι επιχειρήσεις της ΕΕ αποδυναμώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ειδικά οι μικρότερες.
Ο πόλεμος θα οξύνει την ευπάθεια των επιχειρήσεων μέσω τριών καναλιών: (1) μείωση των εξαγωγών, (2) χαμηλότερο κέρδος λόγω των υψηλότερων τιμών ενέργειας και (3) δυσκολία εύρεσης χρηματοδότησης καθώς οι τράπεζες αποφεύγουν τον κίνδυνο.
Οι προσομοιώσεις που πραγματοποιήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) υποδηλώνουν πως η απώλεια χρημάτων για τις επιχειρήσεις θα αυξηθεί από 8% σε 15% σε ένα χρόνο και ότι το μερίδιο των επιχειρήσεων που διατρέχουν κίνδυνο θα αυξηθεί από 10% σε 17% κατά την ίδια περίοδο.
Χημικά και φαρμακευτικά προϊόντα, μεταφορές, τρόφιμα και γεωργία είναι οι τομείς που έχουν πληγεί περισσότερο. Επιχειρήσεις σε χώρες πιο κοντά στην Ουκρανία και τη Ρωσία, όπως η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Λετονία και η Λιθουανία, θα νιώσουν μεγαλύτερη πίεση.
Επιπλέον, οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα, την Κροατία και την Ισπανία θα επηρεαστούν επίσης περισσότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Τράπεζες
Ο αντίκτυπος στις τράπεζες θα παραμείνει περιορισμένος, αλλά η πρόσβαση των επιχειρήσεων σε ρευστότητα μπορεί να επιδεινωθούν. Συνολικά, το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα έχει μικρή άμεση έκθεση σε Ουκρανία, Ρωσία και Λευκορωσία.
Ακόμα και οι λίγες τράπεζες που δραστηριοποιούνται εκεί έχουν αυξήσει τα κεφαλαιακά αποθέματά τους επαρκώς ώστε να αντέξουν την απομείωση ορισμένων από τα περιουσιακά τους στοιχεία.
Δημοσιονομικά
Τα οικονομικά των κρατών- μελών της ΕΕ πιθανότατα θα επιδεινωθούν, σημειώνει η έκθεση. Οι δαπάνες θα μπορούσαν να αυξηθούν σε χώρες που φιλοξενούν πρόσφυγες, εφαρμόζουν αναδιανεμητικά μέτρα για να βοηθήσουν τα νοικοκυριά να αντιμετωπίσουν τις τιμές της ενέργειας και αυξάνουν τις στρατιωτικές δαπάνες.
Τα έσοδα είναι επίσης πιθανό να είναι χαμηλότερα από τα προβλεπόμενα, λόγω της επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας. Συνολικά, οι προϋπολογισμοί αναμένεται να επηρεαστούν περισσότερο στα κράτη - μέλη της ΕΕ στην περιοχή της Βαλτικής.
Διαχείριση της κατάστασης
Σύμφωνα με την ανάλυση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, για να περιοριστούν οι επιπτώσεις, οι κυβερνήσεις πρέπει να εφαρμόσουν ισχυρές, αποφασιστικές πολιτικές.
Η εμπιστοσύνη είναι η λέξη κλειδή και οι επενδύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης για το περιβάλλον και τον ψηφιακό μετασχηματισμό πρέπει να προχωρήσουν. Έκτοτε, άλλες επενδυτικές ανάγκες, όπως οι δαπάνες για την εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης, έχουν γίνει επίσης απαραίτητες.
Σε αυτό το πλαίσιο, η συντονισμένη πολιτική που εκτελείται με την πάροδο του χρόνου μπορεί να στείλει ένα σαφές μήνυμα στις αγορές, μειώνοντας την αβεβαιότητα και μετριάζοντας τους κινδύνους μιας νέας ύφεσης.
Σπύρος Πολυχρονόπουλος
