Του Βύρωνα Ζάννου
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Reporter Magazine Τεύχος Ιουλίου 2022
Και μόνο η πρόταση “Ελληνική Διαστημική Βιομηχανία” ακούγεται σαν ανέκδοτο. Όμως δεν είναι. Αντίθετα, ένα σύνολο 45 ελληνικών επιχειρήσεων παράγει προϊόντα και τεχνολογία που χρησιμοποιούνται στο διάστημα. Από κινητήρες, μέχρι υλικά και καλώδια, συνεισφέροντας (προς το παρόν αλλά αυξάνεται) στο 25% της κατασκευής ενός δορυφόρου.
Στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας, όλοι έχουμε δει αυτά τα κουτιά που περιφέρονται στο διάστημα και ξαφνικά ανοίγουν στα τέσσερα και βγαίνει από μέσα μια κεραία που στέλνει ένα σήμα. Κανείς μας δεν φαντάζεται ότι φτιάχνονται εξολοκλήρου στην Ελλάδα. Δεν συναρμολογούνται απλώς, κατασκευάζονται από Έλληνες μηχανικούς, σε ελληνικά εργοστάσια, με ελληνική τεχνολογία (Adamant Technologies). Το ίδιο συμβαίνει με τους μικρούς κινητήρες που βλέπουμε στα κινηματογραφικά έργα να ενεργοποιούνται για να διορθώσουν τη θέση ενός δορυφόρου (Prisma Electronics). Και αυτοί κατασκευάζονται στην Ελλάδα. Και δεν είναι μόνο αυτά. Τα καλώδια που χρησιμοποιούνται στους δορυφόρους (ELFON, Prisma Electronics), η ηλεκτρική τους εγκατάσταση φτιάχνεται στην Ελλάδα, το ίδιο και τα συστήματα επικοινωνίας (ISD, IDE,TELETEL, ES Systems) που συντονίζουν τους δορυφόρους. Συστήματα με δυνατότητα ταυτόχρονου συντονισμού πολλών δορυφόρων (HellasSAt, Planatek, Geosystems etc), συστήματα με πολύ υψηλού επιπέδου τεχνολογία, που όσο κι αν μας φαίνεται απίστευτο, είναι ελληνική.
Κρίστιαν Χατζημηνάς, Πρόεδρος του EFA GROUP
Μπορεί να μη φαίνονται, γιατί έχουν μέγεθος όσο το κεφάλι μιας καρφίτσας, αλλά και οι αισθητήρες που χρησιμοποιούν οι δορυφόροι και μετράνε επιτάχυνση, πίεση, θερμοκρασία, φτιάχνονται εδώ (EFA GROUP\ES Systems). Και δεν φτάνουν όλα αυτά που βρίσκονται “εκεί έξω”, στην Ελλάδα κατασκευάζονται όλες οι συσκευές ελέγχου του δορυφόρου από τη Γη και εδώ γράφεται το λογισμικό που χρησιμοποιείται στο διάστημα. Φτιάχνουμε επίσης το hardware για συσκευές που επικοινωνούν με το διάστημα μέσω ακτίνας laser (Raymetrics) Διαθέτουμε τρία τηλεσκόπια που επικοινωνούν με δορυφόρους μέσω laser, τηλεσκόπιο Αρίσταρχος στον Χελμό, Σκίνακας στην Κρήτη και Χολομώντας στη Χαλκιδική. Οι δορυφόροι στέλνουν από το διάστημα μέσω laser ένα πλήθος πληροφοριών σε αυτά τα τηλεσκόπια. Εδώ φτιάχνονται και τα τηλεσκόπια σαν της NASA που βλέπουμε στις ερήμους (πάλι στις ταινίες) και μοιάζουν με πανί ιστιοπλοϊκού.
Ο τζίρος της Ελληνικής Διαστημικής Βιομηχανίας φτάνει τα 200 εκατ. ευρώ ετησίως ενώ το κόστος της Ελλάδος για τη συμμετοχή της στην ESA περιορίζεται σε 50 εκατ. τον χρόνο
Με λίγα λόγια, τελικά διαθέτουμε μια ανερχόμενη διαστημική βιομηχανία, πολύ μεγαλύτερη από ότι λογικά θα αναλογούσε σε μια χώρα τέτοιου μεγέθους αφού συμμετέχει κατά 25% στην κατασκευή των δορυφόρων και στοχεύει σύμφωνα με τον Dr. Αθανάσιο Πότση, Διευθυντή Ανάπτυξης του ομίλου EFA GROUP και Προέδρου της ΕΒΙΔΙΤΕ (Ένωση Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας & Εφαρμογών) να ανεβάσει το ποσοστό συμμετοχής της στο 50% μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Πώς έγινε αυτό και δεν το γνωρίζουμε; Τι είναι αυτές οι μικρές βιομηχανίες που παράγουν τόσο υψηλού επιπέδου τεχνολογία; Και τελικά ποιος είναι ο πελάτης τους, σε ποιον πουλάνε και από πού κερδίζουν; Όλα ξεκίνησαν πριν από δέκα χρόνια λέει ο κ. Πότσης.
Αθανάσιος Πότσης, Πρόεδρος της ΕΒΙΔΙΤΕ
“Επί δέκα χρόνια οργανώνουμε αυτή τη βιομηχανία και παράγουμε προϊόν το οποίο το αγοράζει η ESA (European Space Agency), ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος που διαχειρίζεται βιομηχανικά συμβόλαια. Η ESA χρειάζεται ευρωπαϊκές βιομηχανίες για να παράξει προϊόν και διενεργεί διαγωνισμούς μεταξύ των ευρωπαϊκών βιομηχανιών για να το φτιάξουν. Η Ελλάδα συμμετέχει ως μέλος της ESA από το 2005 αλλά στην πραγματικότητα μόνο πλήρωνε συνδρομές. Και ήταν τελικά η ESA αυτή που μας ζήτησε να φτιάξουμε προϊόν για να της πουλάμε και να παίρνουμε πίσω όχι μόνο τη συνδρομή μας αλλά και πολλά περισσότερα έσοδα. Έτσι φτιάχτηκε αυτή η ελληνική διαστημική βιομηχανία. Επειδή υπήρχε έτοιμος αγοραστής που ζήταγε αυτό που οι Έλληνες επιστήμονες και τεχνικοί μπορούσαν να προσφέρουν. Το γεγονός ότι αγοράζουν τα ελληνικά προϊόντα οι Ευρωπαίοι και τα χρησιμοποιούν στους ευρωπαϊκούς δορυφόρους αποδεικνύει και το υψηλό επίπεδο των Ελλήνων επιστημόνων και τεχνικών. Ανταγωνίζονται διεθνώς και κερδίζουν και αυτό ανοίγει και άλλους δρόμους για αυτές τις ελληνικές επιχειρήσεις. Για παράδειγμα οι τεχνολογίες που στέλνονται στο διάστημα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη Ναυτιλία και αυτός είναι ένας πολύ μεγάλος κλάδος που μπορεί να απορροφήσει τα ελληνικά προϊόντα τεχνολογίας και να προσφέρει μεγάλο τζίρο και κέρδη στις επιχειρήσεις διαστημικής τεχνολογίας. Το Διάστημα συνολικά έχει 200 δισ. δολάρια τζίρο. Σε αυτόν συμμετέχουν οι Elon Musk και Jeff Bezos αλλά και η Ευρώπη μέσω της ESA. Και σταδιακά όλα βασίζονται ολοένα και περισσότερο στο διάστημα και τους δορυφόρους, από τις τηλεπικοινωνίες μέχρι τα οπλικά συστήματα. Συνεπώς η ανάπτυξη του κλάδου διαστημικής βιομηχανίας θα είναι ραγδαία τα επόμενα χρόνια”, εξηγεί ο κ. Πότσης.
Σταδιακά θα πρέπει το εκπαιδευτικό σύστημα να εισάγει δράσεις που σχετίζονται με το διάστημα στις σχολικές δραστηριότητες και εργασίες
Ο Στρατός ασφαλώς και ενδιαφέρεται για όλα αυτά, αλλά απαγορεύεται να μιλήσει κανείς για τη συνεργασία του με τον Στρατό. Και καθώς όλοι είδαμε ότι Drones κατασκευασμένα στην Τουρκία έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξόντωση Ρωσικών στόχων στον πόλεμο της Ουκρανίας, η ερώτηση για ελληνικά Drones είναι αναπόφευκτη. Ο Όμιλος EFA GROUP διαθέτει συμμετοχή σε εταιρίες που κατασκευάζουν Drones στην Ελλάδα και χρησιμοποιούνται για μελέτη του περιβάλλοντος, για επιτήρηση ασφάλειας, για διαχείριση φυσικών πόρων, για αντιμετώπιση καταστροφών. Αλλά ότι αφορά τις στρατιωτικές τους χρήσεις καλύπτεται από μυστήριο. “Όλα τα drones μπορούν να επιτηρήσουνε ένα πεδίο μάχης και να δώσουν πληροφορίες και πολλά από αυτά μπορεί να οπλιστούν αν χρειαστεί” παρατηρεί ο κ. Πότσης.
Ο Όμιλος EFA GROUP συμμετέχει ως μέτοχος και συνεργάτης σε ελληνικές βιομηχανίες διαστημικής τεχνολογίας και παράγει drones. “Πουλάμε Ελλάδα, πουλάμε ελληνική τεχνολογία, ελληνικό προϊόν, ελληνικό Know how. Και αυτό είναι που χρειάζεται, δηλαδή να αναπτύξεις δικό σου προϊόν για να διαφοροποιηθείς και να πουλήσεις, όχι να συναρμολογείς ξένες τεχνολογίες και προϊόντα. Αυτό κάνει το EFA GROUP υπό τη διεύθυνση του Κρίστιαν Χατζημηνά. Επενδύει στις ελληνικές καινοτόμες βιομηχανίες, τις ενισχύει με το δικό του Know how στη διαμόρφωση καινοτομιών που να μπορούν να γίνουν προϊόν και το πουλάει σε όλο τον κόσμο. Και είναι αυτονόητο ότι για να διαμορφώσεις τέτοιου είδους δικά σου προϊόντα, που να είναι ανταγωνιστικά διεθνώς, χρειάζεται να επενδύσεις σε έρευνα και τεχνολογία. Συνδυάζοντας τελικά το ελληνικό δαιμόνιο με το πολύ υψηλό επιστημονικό και τεχνικό επίπεδο, ο Όμιλος EFA GROUP καταφέρνει να πουλάει ελληνικά προϊόντα πολύ υψηλής τεχνολογίας παγκοσμίως, σε ένα δίκτυο που έχει δημιουργήσει εκ του μηδενός”.
Η Ναυτιλία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τα προϊόντα που παράγει η διαστημική βιομηχανία και να προσφέρει σημαντικά επιπλέον έσοδα στον κλάδο
Ελληνικές διαστημικές βιομηχανίες
Σύνθετα υλικά για χρήση στο διάστημα. Συστήματα πολύ χαμηλού βάρους και υψηλής αντοχής Adamant Composites, Ρίο, Πάτρα
Ηλεκτρονικές διατάξεις για χρήση στο διάστημα, καλωδιώσεις και συστήματα κινητήρων ιόντων Prisma Electronics, Αλεξανδρούπολη
Ρομποτικά συστήματα για εξερεύνηση άλλων πλανητών, τεχνολογία τροχών για χρήση σε επιφάνεια άλλων πλανητών Hellenic Technology of Robots, Λαμία
Ηλεκτρονικές διατάξεις οπτικών επικοινωνιών και συστημάτων παρακολούθησης λειτουργίας του δορυφόρου ISD, Αθήνα
Αισθητήρες τεχνολογίας ΜΕΜS για μέτρηση πίεσης, επιτάχυνσης και κατεύθυνσης δορυφορικών συστημάτων ES Systems, Αθήνα
Τεχνολογίες υλικών για κατασκευή δορυφορικών συστημάτων, INASCO, Αθήνα
Εξειδικευμένες διατάξεις και καλωδιώσεις για χρήση στο διάστημα ELFON, Αθήνα
Εξειδικευμένο λογισμικό επεξεργασίας δεδομένων από το διάστημα όπως εικόνες και μετεωρολογικά στοιχεία Planatek Hellas, GeoSystems Hellas, GET, MAP
Συστήματα Laser για βαθμονόμηση δορυφόρων και ανάλυση περιβαντολλογικών δεδομένων Raymetrics, Αθήνα
