Βέβαια, το μεγάλο ζήτημα είναι το πότε θα καταγραφεί η πλήρης “μετενεργεια” στο “ράφι”, κύρια λόγω της πτώσης των τιμών ενέργειας.
Σημειώνεται ότι κάτω από το φράγμα των 25 ευρώ/ MWh διαπραγματεύεται η τιμή φυσικού αερίου στον Ολλανδικό δείκτη TTF, ωστόσο η ελληνική χονδρεμπορική αγορά παραμένει, παρά την πτώση, συγκριτικά με άλλους μήνες, με βάση τα στοιχεία που αναγράφει η ΡΑΑΕΥ, η ακριβότερη σε σχέση με τις άλλες αγορές της Ευρώπη.
Είναι ενδεικτικό ότι τον περασμένο μήνα – όταν διαπραγματεύονταν τα συμβόλαια παράδοσης Μαΐου, η τιμή TTF είχε ξεκινήσει τη Δευτέρα 3/4/23 στα 51,784 ευρώ/MWh για να κλείσει στην τελευταία συνεδρίαση του μήνα, στις 28/4/23 στα 38,538 ευρώ/MWh.
Στο ρεύμα, πάντως, σε μηνιαία βάση η χονδρική τιμή είναι στα 105, 59 ευρώ/MWh την ώρα που κράτη όπως η Γερμανία, η Γαλλία, το Βέλγιο, η Βουλγαρία έχουν αντίστοιχες τιμές στα 81,72 ευρώ/MWh, στα 77,55, στα 80,18, στα 87,36,
Η αργή πτώση στο ρεύμα
Κύρια αιτία για το φαινόμενο είναι το ότι οι μονάδες φυσικού αερίου τιμολογούν, μεταξύ άλλων και με βάση την τιμή TTF του προηγούμενου μήνα κι έτσι καθυστερεί η ενσωμάτωση των μειώσεων. Ωστόσο με δεδομένο ότι τον τρέχοντα μήνα που εκπνέει, γίνεται προμήθεια για παραδόσεις Ιουνίου, εκτιμάται ότι στη λιανική στα νέα τιμολόγια Ιουλίου, που θα ανακοινωθούν στις 20/6 θα υπάρχει σαφής αποκλιμάκωση..
Σημαντική παράμετρο στις τιμές παίζουν βέβαια και οι ΑΠΕ καθώς περίπου 1 GW νέων “πράσινων” υποδομών δίνει ρεύμα στο δίκτυο. έτσι μάλιστα εκτιμάται ότι υπάρχει πλήρης κάλυψη στη ζήτηση. Βέβαια η τάση μείωσης στην κατανάλωση θέτει σε συναγερμό τους αρμόδιους φορείς και τους Διαχειριστές για το ενδεχόμενο να τεθεί και πάλι ζήτημα ευστάθειας λόγω υπερβολικής εισροής φορτίου στο σύστημα. Έτσι έχει εκπονηθεί σχετικό πλάνο, όπως το Πάσχα, ώστε εάν χρειαστεί μια σειρά από μονάδες να τεθούν εκτός ώστε να μην υπάρξει “μπλακ άουτ”.
Αξίζει, να σημειωθεί, ότι την Κυριακή λόγω υπεπροσφοράς και χαμηλής κατανάλωσης, λόγω ανέμων και ηλιοφάνειας, καταγράφηκε, για πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής αγοράς ενέργειας, μηδενική τιμή ρεύματος για έξι ώρες. Βέβαια για την ευστάθεια του συστήματος, ο Διαχειριστής έθεσε εκτός κάποιες μονάδες προκειμένου να μην προκληθεί μπλακ άουτ.
‘Ετσι, την Κυριακή, η μέση τιμή χονδρικής διαμορφώθηκε στα 51 ευρώ/μεγαβατώρα. Τη Δευτέρα, ανέβηκε στα 88 ευρώ και χθες επανήλθε στα επίπεδα που βρίσκεται τις τελευταίες εβδομάδες, πάνω από τα 110 ευρώ. Όλα αυτά, βέβαια, με δεοδμένο και το ότι αναπτύσσονται οι ΑΠΕ θέτουν ένα θέμα ισορροπίας του συστήματος αλλά και βιωσιμότητας των επενδύσεων.
Για σήμερα, στα 101,05 ευρώ/MWh διαμορφώθηκε η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) της Αγοράς Επόμενης Ημέρας. Η υψηλότερη τιμή στη διάρκεια του 24ώρου διαμορφώθηκε στα 166,82 ευρώ/MWh ενώ το χαμηλό του 24ωρου διαμορφώθηκε στα 63 ευρώ/MWh.
Η τιμή μειώθηκε κατά 9% σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα. Η συνολική ζήτηση διαμορφώθηκε στις 246,06 GWh.
Στο ενεργειακό μείγμα ο λιγνίτης κατέχει 3,7%, το φυσικό αέριο 33,1% τα υδροηλεκτρικά 6,6% οι εισαγωγές 26% και οι ανανεώσιμες 26,5%. Οι εξαγωγές διαμορφώθηκαν στις 2,518 MWh και οι εισαγωγές στις 31,973 MWh.
Πάντως στην Ευρώπη οι μειώσεις στις τιμές για σήμερα ήταν κατά πολύ πιο έντονες. Π.χ. στη Γερμανία η τιμή για σήμερα είναι στα 72,32 ευρώ/MWh με πτώση - 17,6%, στη Γαλλία στα 63,63 ευρώ/MWh με πτώση 15,1%, στο Βέλγιο στα 64,30 ευρώ/MWh με πτώση 18,7% και στη Βουλγαρία στα 89,58 ευρώ/MWh με πτώση 3%.
Να σημειωθεί ότι η παραγωγή ενέργειας από τα χιλιάδες ηλιακά πάνελ που έχουν εγκατασταθεί στη Γερμανία άγγιξε ιστορικό υψηλό το Σάββατο, όπως αναφέρει το πρακτορείο Bloomberg. Η παραγωγή άγγιξε τα 40.919 μεγαβάτ νωρίς το απόγευμα της ημέρας, σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Χρηματιστηρίου Ενέργειας. Η Γερμανία είναι ήδη ηγέτης στην Ευρώπη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η χώρα επιτάχυνε κατά άνω της μιας δεκαετίας, στο 2035, τον στόχο της για 100% ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Οι προβλέψεις του BloombergNEF δείχνουν ότι η ηλιακή και αιολική παραγωγή ενέργειας θα καλύπτουν το 76% των αναγκών της Γερμανίας έως το 2030. Η παραγωγή τη Δευτέρα αναμένεται ελαφρώς χαμηλότερη από το ρεκόρ του Σαββάτου, ωστόσο θα πλησιάσει ανάλογα επίπεδα την Τετάρτη, σύμφωνα με μοντέλο του Bloomberg.
Ο πληθωρισμός
Τούτων δοθέντων, κι εν όψει των πρώτων ανακοινώσεων για τον πληθωρισμό Μαΐου της Eurostat, εκτιμάται ότι η ΕΛΣΤΑΤ για το Δείκτη Τιμών Καταναλωτή Μαΐου, που είναι προγραμματισμένος να δημοσιοποιηθεί στις 9/6, είναι πιθανή μια κίνηση του πληθωρισμού κάτω από το όριο του 3%, όπου έφτασε το Απρίλιο. Πέρα από το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο κινείται πτωτικά με αποκλιμάκωση σε μηνιαία βάση περίπου 7,5% στις διεθνείς αγορές (μπρεντ).
Ειδικότερα, η τιμή του φυσικού αερίου, σε μέσα επίπεδα, από τις αρχές του μήνα κινήθηκε στα 33 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα, από 82,23 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα τον Μάιο του 2022. Μαζί της και η τιμή χονδρικής για τη μεγαβατώρα του ρεύματος έχει υποχωρήσει στα 100 ευρώ, από 400 ευρώ που ήταν την ίδια περίοδο πέρυσι. Η τιμή του αργού πετρελαίου έχει επίσης υποχωρήσει πλέον στα 73,36 δολάρια το βαρέλι, από 120 δολάρια τον Μάιο του 2022.
Η μεγάλη αυτή ετήσια διαφορά αποτυπώνεται, έστω και με κάποια χρονική καθυστέρηση, και στις τιμές που πληρώνουν οι καταναλωτές, αλλά και στο κόστος παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών, μειώνοντας σημαντικά τον Γενικό Εθνικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, όπου οι τιμές της ενέργειας έχουν πολύ υψηλή στάθμιση. Μάλιστα, οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών περιμένουν να είναι πολύ μεγαλύτερη τους μήνες του καλοκαιριού, όταν πέρυσι είχαμε την κορύφωση των τιμών της ενέργειας.
Προσφορές στο “ράφι”
Η όποια πάντως “μετενέργεια” στο “ράφι” γίνεται αντιληπτή από την ένταση των προσφορών ακόμη και σε επώνυμα προϊόντα. Να σημειωθεί ότι μόλις τέσσερις εβδομάδες απομένουν ακόμη για το “καλάθι του νοικοκυριού” και ήδη πολλά επώνυμα προϊόντα είναι σε προσφορά ως αντιστάθμισμα των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας τα οποία συμμετέχουν σε ποσοστό άνω του 80% στο καλάθι του νοικοκυριού. Άλλωστε, το “καλάθι του νοικοκυριού” ενίσχυσε σημαντικά τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας ( PL) Το 2021 πριν την εμφάνιση του πληθωρισμού το ποσοστό τους ήταν στο 14,3 % για να εκτοξευθεί τον Μάρτιο του 2023 στο 17,7 % σημειώνοντας άνοδο 23%.
Στο μεταξύ οι οι προωθητικές ενέργειας συνέβαλαν στην άνοδο του όγκου πωλήσεων στο 58,5% το 2021. Το 2022 ενισχύθηκαν στο 62,7% και το 2023 οι πωλήσεις σε ποσοστό 65,3% έγιναν μέσω των προσφορών.
Πάντως, ο πληθωρισμός “αβγάτισε” τους τζίρους των αλυσίδων αλλά, όπως φαίνεται και τα κέρδη, που ούτως ή άλλως σε όλη την αγορά, με βάση τα στοιχεία των εισηγμένων αλλά και της ΤτΕ ήταν σε επίπεδα ρεκόρ.
Το “μπόνους” πληθωρισμού, μάλιστα, στα έσοδα των πέντε μεγαλύτερων σούπερ μάρκετ εκτιμάται ότι προσεγγίζουν το 1 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα οι απώλειες σε όγκους πωλήσεων περιορίστηκαν- με βάσει τα στοιχεία των εταιρειών ερευνών – οριακά σε περίπου 1% σε σχέση με το 2021.
Πάντως, ακόμη, καθυστερεί η ουσιαστική πτώση, αν γίνει ποτέ, των ονομαστικών τιμών ενώ η ανησυχία δε λείπει καθώς ο κύκλος των ανατιμήσεων σε βασικά προϊόντα, όπως, το ρύζι, δεν αναμένεται να κλείσει σύντομα στις διεθνείς αγορές.
Ετσι, το ρύζι, μετά από ένα πτωτικό σερί που το έφερε περίπου 5% χαμηλότερα, αυξήθηκε τον προηγούμενο μήνα, ενώ σε βάθος τριετίας παραμένει σε τιμές περίπου 5% πιο αυξημένοι. Σύμφωνα με σχετική μελέτη της Τράπεζας Πειραιώς, η αγορά εκτιμά ότι πτωτικές πιέσεις στην τιμή των συμβολαίων μπορεί να συνεχιστούν αλλά μόνο βραχυπρόθεσμα. Η επανεμφάνιση του El-Ninio, περιορίζοντας σημαντικά τις βροχοπτώσεις και φέρνοντας θερμότερες και ξηρότερες συνθήκες, αναμένεται να πλήξει τις καλλιέργειες ρυζιού, ενισχύοντας σημαντικά την τιμή του, με τις χώρες-παραγωγούς να προτρέπουν τους αγρότες να μην προβούν σε επιπλέον καλλιέργειες.
Στο βοδινό κρέας, για το 2024, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για χαμηλότερη παραγωγή βοοειδών κατά 8% σε σχέση με το 2023, καθώς ο χαμηλότερος ρυθμός σφαγής αναμένεται να συνεχιστεί, ευνοώντας τις τιμές τους, παρά τις χαμηλότερες τιμές στις ζωοτροφές και την καλυτέρευση των καιρικών συνθηκών. Σε σχέση με πέρσι η τιμή τους είναι 22% υψηλότερη, ενώ η σύγκριση με τα προ 3ετίας επίπεδα βγάζει αυξήσεις άνω του 70%.
Στη ζάχαρη η αύξηση είναι 140% σε σχέση με τα επίπεδα τα προ πανδημίας, λόγω και της χρήσης της (ζαχαροκάλαμο, τεύτλα) σε βιοκαύσιμα. Στο στάρι η διεθνής τιμή βρίσκεται γύρω στα 244 δολάρια ανά τόνο, όταν πέρσι τέτοια εποχή έφτανε στα 445 δολάρια. Ομως, αν και η διεθνής τιμή του σιταριού έχει πέσει 48% από πέρσι και απέχει περίπου 24% από τα προ πανδημίας επίπεδα. Επίσης οι λιανικές τιμές δεν έχουν αντίστοιχη πορεία. Το αλεύρι είναι 13,8% ακριβότερο από πέρσι, το ψωμί 17%, τα είδη αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής 11%.
Γιώργος Αλεξάκης
