Ο τζίρος των βραχυχρόνιων τουριστικών μισθώσεων (τύπου AirBNB) εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί φέτος σε 3,4 δισ. ευρώ, ενώ σε πάνω από 300 εκατ. ευρώ εκτιμάται ότι θα ανέλθουν φέτος τα διαφυγόντα έσοδα.

Ο τζίρος αυτός; αντιστοιχεί περίπου στο 14% της εκτιμώμενης συνολικής τουριστικής δαπάνης η οποία υπολογίζεται στα 23,4 δισ. ευρώ. 

Να σημειωθεί πως το 2019, έτος ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισμό, ο τζίρος των AirBNB ήταν μικρότερος (2,96 δισ. ευρώ με 21,8 δισ. ευρώ τουριστική δαπάνη), γεγονός που αναδεικνύει τη δυναμική που αποκτά η συγκεκριμένη αγορά.

Οι δαπάνες διαμονής να εκτιμάται ότι θα ανέλθουν φέτος σε 1,38 δισ. ευρώ από 841 εκατ. ευρώ το 2016 και 1,25 δισ. ευρώ το 2019, με τις αντίστοιχες δαπάνες σε λοιπές υπηρεσίες να υπολογίζεται ότι θα διαμορφωθούν σε 1,98 δισ. ευρώ από 582 εκατ. ευρώ το 2016 και 1,7 δισ. ευρώ το 2019.

«Δεν υπάρχει κλάδος που να έχει υπερδιπλασιαστεί σε μέγεθος τα τελευταία χρόνια και από τα νούμερα φαίνεται ότι πρόκειται για μία αγορά που επιδρά σημαντικά στο τουριστικό προϊόν της χώρας», τόνισε, μεταξύ άλλων ο δρ. Παναγιώτης Πρόντζας, Head of Strategy & Investments τηςGrant Thornton Greece. «Είναι τέτοιο το μέγεθος που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το τουριστικό προϊόν που προβάλλουμε διεθνώς. Πέραν των ποσοτικών δεδομένων, υπάρχει και ζήτημα ποιοτικών χαρακτηριστικών, ως προς τηνποιότητα του τουριστικού προϊόντος, τον κίνδυνο υγείας και ασφάλειας και την επιβάρυνση των πόλεων και των υποδομών τους», πρόσθεσε.

Ενδεικτικό της μεγέθυνσης της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι το γεγονός ότι ο αριθμός των καταχωρήσεων που διατίθεται με όρους της οικονομίας του διαμοιρασμού για φέτος ανέρχεται 215 χιλιάδες, έναντι 95 χιλιάδων το 2019 και 195 χιλιάδων το 2019, το πιο «δυνατό» για τον ελληνικό τουρισμό έτος. Αντίστοιχα, ο αριθμός των ακινήτων της συγκεκριμένης αγοράς ανέρχεται σε 129 χιλιάδες από 57 χιλιάδες το 2016 και 117 χιλιάδες το 2019.

Δημόσια έσοδα

Σημαντική είναι, την ίδια στιγμή, η απώλεια που καταγράφεται σε επίπεδο δημοσίων εσόδων λόγω του τρόπου φορολόγησής της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Όπως αναφέρεται στη μελέτη, το 2016 οι απώλειες των δημοσίων εσόδων έφταναν τα 160,6 εκατ. ευρώ, με ταδιαφυγόντα έσοδα για το Δημόσιο να εκτιμάται ότι θα ανέλθουν φέτος στα 316,7 εκατ. ευρώ. Καταγράφεται,δηλαδή, διπλασιασμός των καθαρών απωλειών ως προς τα δημόσια έσοδα κατά το διάστημα 2019-2022. 

Αντίστοιχα, η ανάπτυξη της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων στερεί τη δημιουργία 39.000 νέων θέσεων απασχόλησης σε ετήσια βάση, διαταράσσοντας το εργασιακό μοντέλο. «Εχουμε έλλειμμα προσωπικού στα ξενοδοχεία. Δεν αποτελεί μυστικό ότι υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη απορρόφηση σε άτυπες μορφές εργασίας στο κομμάτι της οικονομίας διαμοιρασμού», επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Αλέξανδρος Βασιλικός, στο πλαίσιο της ημερίδας που πραγματοποίησε το ΞΕΕ.

«Να μην παγιδευτούμε σε δόγματα. Δεν υπάρχει καλή ή κακή βραχυχρόνια μίσθωση, έστω κι αν αυτό βολεύει τους πολιτικούς. Το Airbnb μπορεί να είναι ευλογία και κατάρα. Ευλογία γιατί ενισχύει το εισόδημα σε δύσκολες στιγμές που είναι εξαιρετικά σημαντικό. Και κατάρα γιατί οδηγεί σε αυξήσεις στα ενοίκια και δημιουργεί ζητήματα στην κοινωνική συνοχή της πόλης, στις πολυκατοικίες που είναι ο πυρήνας αστικής μας ζωής. Απαιτείται ρυθμιστικό πλαίσιο. Το ρυθμιστικό πλαίσιο να είναι αρμοδιότητα και ευθύνη της τοπικής αυτοδιοίκησης. Στις πιο πολλές μεγάλες πόλεις του πλανήτη την ευθύνη και την αρμοδιότητα την έχει ο δήμος. Επίσης, πρέπει να φύγουμε από τη λογική των οριζόντων λύσεων. Να δουλέψουμε γειτονιά-γειτονιά. Υπάρχουν γειτονιές που έχουν ξεπεράσει το όριο του κορεσμού και άλλες που θα καλωσόριζαν το Airbnb. Πρόκειται για μια δυναμική διαδικασία, δεν είναι κάτι σταθερό. Προφανώς το σχέδιο θα πρέπει να προκύψει κατόπιν διαβούλευσης. Πρέπει να προχωρήσουμε άμεσα», τόνισε σχετικά ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης.

Οι προτάσεις των κομμάτων

«Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις είναι κομμάτι του τουριστικού και εμπορικού προϊόντος μας. Η ελληνική κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα πλαίσιο έτσι ώστε να καθορίζονται συνθήκες εύρυθμης λειτουργίας σε ό,τι έχει να κάνει με εκείνους που εκμισθώνουν 1-2 δωμάτια ή ακίνητα και αφορά ένα συμπλήρωμα εισοδήματος έναντι εκείνων που μισθώνουν δεκάδες ακίνητα ή διαμερίσματα κ.λπ. Πρέπει να μπει ένα πλαίσιο, ενδεχομένως να είναι φορολογικό. Θα το επεξεργαστούμε με το υπουργείο Οικονομικών και την προεδρία κυβέρνησης έτσι ώστε να γίνει αυτός ο διαχωρισμός μεταξύ άλλων πολλών», υπογράμμισε κατά την ημερίδα ο υπουργός Τουρισμού, Βασίλης Κικίλιας. 

Στη πρόταση που έχει καταθέσει ο ΣΥΡΙΖΑ για τη ρύθμιση του πλαισίου των βραχυχρόνιων μισθώσεων αναφέρθηκε από την πλευρά της η τομεάρχης Τουρισμού του ΣΥΡΙΖΑ,Κατερίνα Νοτοπούλου: «Προτείνουμε σε θεσμικό επίπεδο έναν νέο ακριβή ορισμό, μια καταγραφή της δραστηριότητας των βραχυχρόνιων μισθώσεων από την αρχή, έτσι ώστε να προκριθούν οι κατάλληλες ρυθμίσεις και για ιδιώτες-ιδιοκτήτες και για νομικά πρόσωπα. Χρειαζόμαστε περιορισμούς κοινωνικά δίκαιους και χωρικά προσδιορισμένους. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έχει καταθέσει μια δέσμη προτάσεων συνολικά για τη στεγαστική πολιτική που προβλέπει και τη ρύθμιση της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Προβλέπουμε την απαγόρευση των βραχυχρόνιων μισθώσεων στα νομικά πρόσωπα για λόγους δημοσίου συμφέροντος, ειδικά όπου καταγράφεται μικρό στεγαστικό απόθεμα.Προβλέπουμε την απελευθέρωση της δραστηριότητας μόνο για φυσικά πρόσωπα και για έως 3 ακίνητα ανά ιδιοκτήτη και ανά διαχειριστή. Επίσης, προβλέπουμε, στο πλαίσιο μιαςσυνολικής στεγαστικής πολιτικής προς συζήτηση, φορολογικές ελαφρύνσεις για μεικτή μίσθωση».

Οι προτάσεις των ξενοδόχων

Με δεδομένα τα παραπάνω το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας κατέθεσε μία δέσμη μέτρων που θεωρεί πως πρέπει να ληφθούν άμεσα ώστε να ικανοποιηθούν όλες οι πλευρές.

Αναλυτικά προτείνονται:

Χρονικοί περιορισμοί

Θέσπιση ανώτατου ορίου 90 ημερών ετησίως,  για όλη τη χώρα

Χωρικοί περιορισμοί

Το οριζόντιο όριο των 90 ημερών να μειώνεται σε 60 σε περιπτώσεις όπως των νησιών κάτω των 10.000 κατοίκων ή σε περιοχές με χαμηλή μέση πληρότητα των κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων. Επίσης με απόφαση του Δήμου να μην επιτρέπεται η εγγραφή  στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής νέων ακινήτων που βρίσκονται σε οριοθετημένα τμήματα των αστικών κέντρων, όταν διαπιστώνεται πως οι κατοικίες προς βραχυχρόνια μίσθωση υπερβαίνουν το 50% των κατοικιών που ιδιοκατοικούνται ή μισθώνονται για μακροχρόνια μίσθωση.

Όριο στον αριθμό  ακινήτων ανά εκμισθωτή/υπεκμισθωτή

Δύο ακίνητα κατ’ ανώτατο όριο ανά εκμισθωτή/υπεκμισθωτή, ο οποίος είναι φυσικό και όχι νομικό πρόσωπο. Το νομικό πρόσωπο θα θεωρείται επαγγελματίας όταν προβαίνει σε βραχυχρόνια μίσθωση.

Θεσμοθέτηση  ελάχιστων τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών

Να υπάρχει πρόβλεψη μεταξύ άλλων για εμβαδόν τουλάχιστον 10 τ.μ. για το δωμάτιο  και  18 τ.μ. για το  διαμέρισμα, να διαθέτει φυσικό φωτισμό, αερισμό και θέρμανση, με ανώτατο αριθμό δωματίων (10 δωμάτια ), με πιιστοποίηση υγιεινής και πυρασφάλειας, με ασφάλιση αστικής ευθύνης και υποχρέωση συμμόρφωσης με ειδικά  υγειονομικά πρωτόκολλα, όταν συντρέχουν λόγοι όπως στην περίπτωση της πανδημίας.

Φορολόγηση

Προτείνονται τέλη διαμονής παρεπιδημούντων υπέρ ΟΤΑ, τέλη καθαριότητας και φόρος διαμονής. Σημαντικό είναι να προβλέπεται  υψηλότερος φόρος εισοδήματος για τη βραχυχρόνια μίσθωση σε σχέση με τη μακροχρόνια  και η επιβολή ΦΠΑ για τα ακίνητα που πάνω από 3 συνεχή χρόνια διατίθενται για τουριστική διαμονή.

Δικαιώματα των συνιδιοκτητών

Υποχρέωση ενημέρωσης των συνιδιοκτητών για τη διάθεση του ακινήτου για βραχυχρόνια μίσθωση και αύξηση των κοινοχρήστων κατά 25%. Σημαντικό να λαμβάνεται απόφαση  από τη Γενική Συνέλευση των ιδιοκτητών (51% των μεριδίων) της πολυκατοικίας/ συγκροτήματος/ παραθεριστικού οικισμού αν θα επιτρέπεται η βραχυχρόνια μίσθωση στα εν λόγω ακίνητα ή/ και καθορισμός του  μέγιστου αριθμού  κατοικιών που μπορεί να διατίθενται για βραχυχρόνια διαμονή.

Εφαρμογή συστήματος ελέγχων και επιβολής κυρώσεων

Εφαρμογή συστήματος ελέγχου καταγγελιών κατά του ιδιοκτήτη ακινήτου βραχυχρόνιας διαμονής εκ μέρους συνιδιοκτητών και πελατών, με αυστηροποίηση των κυρώσεων και των προστίμων.   

Γιώργος Αλεξάκης