Στην εναρκτήρια ενότητα του συνεδρίου, ο Γεώργιος Ψαράφτης, Μηχανικός του DNV, περιέγραψε με τεχνική ακρίβεια αλλά πολιτική επιφυλακτικότητα το ενεργειακό σταυρόλεξο της ναυτιλίας. Η απανθρακοποίηση, στρατηγικός στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προϋποθέτει επιλογή νέων καυσίμων — χωρίς όμως αυτή η επιλογή να έχει ακόμη οριστικοποιηθεί. Το LNG έχει σημειώσει αξιοσημείωτη άνοδο, με τον αριθμό των πλοίων που το χρησιμοποιούν να έχει διπλασιαστεί την τελευταία τριετία. Παράλληλα, πλοία με καύσιμο μεθανόλης, αμμωνίας και –σε πολύ περιορισμένο βαθμό– υδρογόνου, κάνουν δειλά την εμφάνισή τους.

Η χρήση βιοκαυσίμων φαντάζει πρακτική από άποψη υποδομών, αλλά η διείσδυσή τους στη ναυτιλία παραμένει περιορισμένη. Το κόστος και η πολυπλοκότητα των νέων τεχνολογιών δημιουργούν, όπως επεσήμανε ο κ. Ψαράφτης, ανάγκη για ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που να λαμβάνει υπόψη τα εμπορικά και επιχειρησιακά δεδομένα τόσο των πλοιοκτητών όσο και των λιμενικών εγκαταστάσεων.

Η γεωπολιτική επανεμφανίζεται στις προβλήτες

Η Dr. Luiza Anna Bialasiewicz, Καθηγήτρια Πολιτικής και Οικονομικής Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Ca' Foscari της Βενετίας, ανέδειξε την επιστροφή της γεωπολιτικής ως κρίσιμου παράγοντα στον σχεδιασμό και τη λειτουργία των λιμανιών. Από τον εμπορικό ανταγωνισμό ΗΠΑ–Κίνας έως τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία, η καθηγήτρια υπογράμμισε πως οι σημερινές προκλήσεις απαιτούν νέες αναγνώσεις της έννοιας της ασφάλειας. Αναφέρθηκε μάλιστα στον κινεζικό εμπορικό και αλιευτικό στόλο ως «εργαλείο στρατηγικής πίεσης» που επηρεάζει άμεσα τις θαλάσσιες οδούς και τις ευρωπαϊκές υποδομές.

Η ανάγκη για κοινή ευρωπαϊκή πολιτική καθίσταται επιτακτική. Όπως σημείωσε, «οι επιπτώσεις διαφέρουν μεταξύ Βορρά και Νότου», και ο κατακερματισμός στην αντιμετώπιση των κινδύνων αποδυναμώνει τη συνοχή της Ένωσης. Η ίδια επεσήμανε πως τα λιμάνια πρέπει να αντιμετωπιστούν ως «πύλες στρατηγικής ασφάλειας» και όχι απλώς ως τερματικοί σταθμοί φορτίου.

Ο Ηρακλής Χαραλαμπίδης, Ομότιμος Καθηγητής Ναυτιλιακών Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Erasmus, μίλησε για την ανάγκη αλλαγής οπτικής στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη διαχείριση των λιμένων. Στο ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον, τα λιμάνια χρειάζονται ανθεκτικότητα, όχι μόνο σε επίπεδο υποδομών αλλά και στρατηγικής. «Η μακροπρόθεσμη ισορροπία είναι εφικτή», είπε, «αλλά απαιτεί βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις με βάση ρεαλιστικά εργαλεία».

Η σωστή τιμολόγηση, η στόχευση των αγορών και η ανάπτυξη εμπορικής ταυτότητας αποτελούν, σύμφωνα με τον ίδιο, κρίσιμους άξονες για να διατηρηθεί η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών λιμανιών.

Η Katarzyna Gruszecka-Spychala, Αντιπρόεδρος του λιμένα της Γκντίνια, έθιξε το πρόβλημα της άνισης εφαρμογής των κανονισμών. Στη Βαλτική, όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις είναι εντονότερες, οι λιμενικές αρχές αντιμετωπίζουν αυξημένες απαιτήσεις χωρίς ανάλογη στήριξη. «Η αυστηρότητα πρέπει να είναι ευρωπαϊκή», είπε, «και όχι γεωγραφικά επιλεκτική».

Ο Tino Klemm, εκπροσωπώντας το λιμάνι του Αμβούργου, τόνισε τη σημασία των δημοσίων επενδύσεων και των μακροπρόθεσμων πολιτικών που δίνουν έμφαση στις οικονομίες κλίμακος και τη διαλειτουργικότητα. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ανέφερε τους αγωγούς ενέργειας: «Δεν είναι λογικό να κατασκευάζονται δύο παράλληλοι αγωγοί. Η Ευρώπη χρειάζεται στρατηγική σχεδίαση, όχι επαναλαμβανόμενα πειράματα».

Αντίστοιχα, ο Jacques Vandermeiren, CEO του λιμένα Αμβέρσας-Μπριζ, υπογράμμισε πως τα οφέλη από τις διεθνείς συνεργασίες —όπως αυτές με Μπενίν, Ναμίμπια και Βραζιλία— επιβεβαιώνουν ότι η εξωστρέφεια των λιμανιών δεν είναι πολυτέλεια, αλλά προϋπόθεση ανάπτυξης. Για την απανθρακοποίηση, υποστήριξε πως η πολιτική των λιμανιών πρέπει να εναρμονιστεί με αυτήν της βαριάς βιομηχανίας.

Ο Glenn Mageman, Αναπληρωτής Καθηγητής Οικονομικών στο Solvay Brussels School, έκλεισε την πρώτη ημέρα με την πιο καθοριστική ίσως επισήμανση: η έλλειψη δεδομένων ισοδυναμεί με στρατηγική τύφλωση. «Αν δεν ξέρουμε πού βρισκόμαστε, δεν θα ξέρουμε προς τα πού να κινηθούμε», σημείωσε. Η ανάγκη για αξιόπιστα, ποιοτικά και επικαιροποιημένα δεδομένα —ιδιαίτερα σε μια περίοδο κατά την οποία τα κράτη-μέλη ακολουθούν διαφορετικούς ρυθμούς— είναι θεμελιώδης.

Το διακύβευμα της Θεσσαλονίκης

Η φιλοξενία του συνεδρίου από τον ΟΛΘ δεν ήταν απλώς συμβολική. Η Θεσσαλονίκη, λιμάνι-κλειδί για τη ΝΑ Ευρώπη, βρέθηκε στο επίκεντρο μιας συζήτησης που υπερβαίνει τα τείχη της λιμενικής κοινότητας. Το συνέδριο της ESPO έδειξε πως τα λιμάνια είναι πλέον φορείς πολιτικής, τεχνολογίας και ασφάλειας. Και πως σε μια Ευρώπη που αλλάζει, ο σχεδιασμός τους δεν μπορεί να περιμένει.

Γιώργος Σ. Σκορδίλης

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr