Ένα νέο, επιθετικό κεφάλαιο ανοίγει η Ουάσινγκτον στη ναυτιλιακή πολιτική της, καθώς το σχέδιο της κυβέρνησης Τραμπ ξεφεύγει από το στενό πλαίσιο του ανταγωνισμού με την Κίνα.

Το προτεινόμενο μέτρο επιβάλλει τέλη ελλιμενισμού σε όλα τα ξένα πλοία – με πρώτη εφαρμογή στους μεταφορείς οχημάτων (ro-ro) και επόμενη φάση σε πλοία LNG – απειλώντας να διαταράξει τις εμπορικές ροές και να φέρει νέα πίεση σε παγκόσμιες ναυτιλιακές δομές.

Σύμφωνα με την ίδια πρόταση οι ναυτιλιακές εταιρείες μπορούν να αποφύγουν τα τέλη για έως τρία χρόνια, αρκεί να αποδείξουν ότι έχουν παραγγείλει νέο πλοίο που θα κατασκευαστεί στις ΗΠΑ – ένα "καρότο" για επενδύσεις που, ωστόσο, βρίσκει εμπόδια στο αυξημένο κόστος και τη μικρή παραγωγική δυναμικότητα των αμερικανικών ναυπηγείων.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόταση του Γραφείου του Αμερικανού Εκπροσώπου Εμπορίου (USTR), από τον ερχόμενο Οκτώβριο, κάθε οχηματαγωγό πλοίο που δεν ναυπηγήθηκε στις ΗΠΑ και προσεγγίζει αμερικανικό λιμάνι, θα επιβαρύνεται με τέλος $150 ανά μονάδα μεταφερόμενου οχήματος (CEU). Πρόκειται για τη γενίκευση ενός μέτρου που μέχρι πρότινος στόχευε αποκλειστικά σε κινεζικά πλοία.

Παράλληλα, το USTR προτείνει την εφαρμογή ενός τέλους $50 ανά καθαρό τόνο για όλα τα κινεζικά πλοία, είτε ναυπηγήθηκαν είτε ανήκουν σε κινεζικά συμφέροντα. Το τέλος αυτό θα αυξάνεται σταδιακά μέσα σε τρία χρόνια και θα εφαρμόζεται ανά ταξίδι, και όχι ανά λιμάνι – μια διαφοροποίηση που ήρθε μετά από διαμαρτυρίες της αγοράς, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω συμφόρηση στα βασικά λιμάνια των ΗΠΑ.

Η πολιτική αυτή εντάσσεται σε μια συνολική στροφή των ΗΠΑ προς την προστασία της εγχώριας ναυπηγικής βιομηχανίας, με τις σχετικές συνδικαλιστικές οργανώσεις (μεταλλουργοί, ναυπηγοί κ.ά.) να χαιρετίζουν την κίνηση. Όπως υποστηρίζουν, τα έσοδα από τα τέλη θα κατευθυνθούν σε επενδύσεις για την αναγέννηση ενός τομέα που εδώ και δεκαετίες επιβιώνει αποκλειστικά μέσω στρατιωτικών παραγγελιών.

Ωστόσο, η αγορά αντιδρά. Οι εισαγωγείς βλέπουν στα νέα τέλη έναν έμμεσο δασμό που προστίθεται στο ήδη βαρύ φορτίο εμπορικών κυρώσεων. Στελέχη από τον κλάδο της ναυτιλίας τονίζουν ότι η κυριαρχία της Κίνας – και γενικά των ξένων ναυπηγείων – δεν μπορεί να ανατραπεί τόσο εύκολα, ιδίως όταν το 90% των εμπορικών πλοίων παγκοσμίως ναυπηγείται εκτός ΗΠΑ.

Το πιο αμφιλεγόμενο σημείο του σχεδίου αφορά τη δεύτερη φάση: σε τρία χρόνια από σήμερα, οι ΗΠΑ θα αρχίσουν να περιορίζουν τη χρήση ξένων πλοίων LNG, με σταδιακή αυστηροποίηση των όρων μέχρι και σε 22 χρόνια.

Η απόφαση προκαλεί προβληματισμό, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ είναι ήδη ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG στον κόσμο, και οποιαδήποτε στρέβλωση στους ναυτιλιακούς διαδρόμους του LNG ενδέχεται να έχει παγκόσμιες ενεργειακές επιπτώσεις.

Οι επιπτώσεις στα Ro-Ro και στα LNG πλοία

Ro-Ro: Χτύπημα ακριβείας στα logistics των αυτοκινητοβιομηχανιών

Η επιβολή τέλους $150 ανά car equivalent unit (CEU) σε κάθε οχηματαγωγό πλοίο που δεν έχει ναυπηγηθεί στις ΗΠΑ αποτελεί καίριο πλήγμα για τη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα αυτοκινήτων. Η πλειονότητα των Ro-Ro πλοίων που εξυπηρετούν τις ΗΠΑ έχει ναυπηγηθεί σε Ιαπωνία, Νότια Κορέα και Κίνα – με ελάχιστες εξαιρέσεις. Το τέλος ουσιαστικά φορολογεί το hardware της παγκόσμιας ναυτιλίας, όχι το εμπόρευμα.

Αναλυτικότερα, οι άμεσες επιπτώσεις στον κλάδο θα είναι οι εξής:

• Αύξηση κόστους εισαγωγής οχημάτων: Οι αυτοκινητοβιομηχανίες (ευρωπαϊκές, ιαπωνικές και κορεατικές) θα δουν αύξηση στο κόστος μεταφοράς προς ΗΠΑ, που ενδέχεται να μετακυληθεί στον τελικό καταναλωτή.
• Αλλαγή ναυτιλιακών δρομολογίων: Ορισμένες εταιρείες ίσως εξετάσουν εναλλακτικά λιμάνια (π.χ. Μεξικό ή Καναδάς) και στη συνέχεια οδική μεταφορά προς τις ΗΠΑ.
• Πίεση για κατασκευή Ro-Ro σε ΗΠΑ: Το “καρότο” απαλλαγής για 3 χρόνια σε όσους παραγγείλουν πλοία αμερικανικής ναυπήγησης είναι οικονομικά ανεφάρμοστο. Οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν Ro-Ro yards ικανής παραγωγικότητας.
• Δημιουργία ασύμμετρου ανταγωνισμού: Πλοιοκτήτες Ro-Ro με ευρωπαϊκή ή ιαπωνική σημαία αντιμετωπίζουν νέους φόρους χωρίς αντίστοιχες δυνατότητες συμμόρφωσης, κάτι που ενδέχεται να θεωρηθεί ακόμη και παραβίαση του ΠΟΕ (WTO).

LNG: Κίνηση υψηλού γεωοικονομικού ρίσκου με παγκόσμιες συνέπειες

Η δεύτερη φάση του σχεδίου, που προβλέπει σταδιακούς περιορισμούς σε πλοία LNG ξένης ναυπήγησης από το 2028 και μετά, αποτελεί ωρολογιακή βόμβα στον πυρήνα του παγκόσμιου ενεργειακού εμπορίου, καθώς οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG στον κόσμο, ενώ σχεδόν κανένα LNG carrier δεν έχει ναυπηγηθεί στις ΗΠΑ, με την πλειονότητα των LNG carriers να είναι κορεατικής ναυπήγησης (Daewoo, Samsung, Hyundai).

Οι αναμενόμενες επιπτώσεις συνοψίζονται ως εξής :

• Πιθανή μείωση της αμερικανικής ανταγωνιστικότητας στο LNG: Αν περιοριστούν οι διαθέσιμες μεταφορικές επιλογές, οι ΗΠΑ ίσως δυσκολευτούν να εξυπηρετήσουν μακρινούς πελάτες στην Ασία και την Ευρώπη.
• Κίνδυνος “reflagging” και εταιρικών παρακάμψεων: Πλοιοκτήτες μπορεί να αλλάξουν σημαία, country of beneficial ownership ή να φτιάξουν πλοία “ειδικά για ΗΠΑ”, αυξάνοντας την πολυπλοκότητα του ναυτιλιακού χάρτη.
• Ενεργειακή αβεβαιότητα για Ευρώπη και Ασία: Οι μεγάλες αγορές LNG (ΕΕ, Ιαπωνία, Ν. Κορέα) βασίζονται στις ΗΠΑ ως στρατηγικό προμηθευτή. Αν οι ροές περιοριστούν ή αυξηθεί το κόστος, θα αναζητήσουν εναλλακτικές (Κατάρ, Αυστραλία, Ρωσία).
• Επιτάχυνση "decoupling" ΗΠΑ-Κίνας στον ενεργειακό εφοδιασμό: Η Κίνα εισάγει μεγάλο μέρος του LNG της από τις ΗΠΑ. Το μέτρο μπορεί να την ωθήσει σε μακροπρόθεσμη αποσύνδεση και στροφή προς φιλικότερους προμηθευτές.

Οι νέες πολιτικές Τραμπ συνιστούν ένα δομικό ανακάτεμα της τράπουλας σε δύο βασικούς ναυτιλιακούς τομείς, με επιπτώσεις που ξεκινούν από τις εκθέσεις αυτοκινήτων και φτάνουν ως την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.

Γιώργος Σ. Σκορδίλης

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr