Ακολουθούν κάποια στοιχεία που προέρχονται από τις επίσημες ανακοινώσεις του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης.
Συγκριτική ανάλυση
· Στις 15 Οκτωβρίου 2020 η λιανική τιμή του πετρελαίου θέρμανσης ήταν 0,798 Euro/λίτρο. Την ίδια ημέρα η διεθνής τιμή του πετρελαίου Brent ήταν 43,16 USD/Βαρέλι ή 36,86 Euro/Βαρέλι (ισοτιμία Euro/USD 1,1706)
· Στις 15 Οκτωβρίου 2021 η λιανική τιμή του πετρελαίου θέρμανσης ήταν 1,16 Euro/λίτρο. Την ίδια ημέρα η διεθνής τιμή του πετρελαίου Brent ήταν 84,86 USD/Βαρέλι ή 73,15 Euro/Βαρέλι (ισοτιμία Euro/USD 1,16). Σε σχέση με το 2020 η εγχώρια λιανική τιμή αυξήθηκε κατά 46,38% και η διεθνής τιμή του πετρελαίου Brent αυξήθηκε κατά 96,61% (σε USD) η 98,45% (σε Euro).
· Το 2022 η κυβέρνηση επικαλέστηκε τις έκτακτες συνθήκες που επικρατούσαν στην διεθνή αγορά καυσίμων λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και επιδότησε με 0,25 Euro/λίτρο το πετρέλαιο θέρμανσης.
Τα διυλιστήρια ακολούθησαν το κυβερνητικό παράδειγμα και έδωσαν επιπλέον έκτακτη έκπτωση 0.0765 Euro/λίτρο. Προέκυψε έτσι μία συνολική έκπτωση 0,3256 Euro/λίτρο, που στις 14 Οκτωβρίου 2022 διαμόρφωσε την τελική λιανική τιμή πετρελαίου θέρμανσης στα 1,413 Euro/λίτρο.
Όλοι καταλαβαίνουμε γιατί εάν δεν υπήρχε η κρατική επιδότηση και η έκπτωση των διυλιστηρίων η πραγματική τιμή του πετρελαίου θέρμανσης θα ήταν 1,73 Euro/λίτρο. Την ίδια ημέρα η διεθνής τιμή του πετρελαίου Brent ήταν 90,15 USD/Βαρέλι ή 92,79 Euro/λίτρο (ισοτιμία Euro/USD 0.9719). Σε σχέση με το 2021 η πραγματική (πριν την κρατική επιδότηση) τιμή πώλησης του πετρελαίου θέρμανσης ήταν αυξημένη κατά 49,13%, η δε τελική (μετά την κρατική επιδότηση) λιανική τιμή πώλησης είχε αυξηθεί κατά 23,27%, την ίδια ημέρα η διεθνής τιμή του πετρελαίου Brent ήταν αυξημένη κατά 6,23% (σε USD) ή κατά 26,84 % (σε Euro). Αυτές ακριβώς οι αυξήσεις στις διεθνείς τιμές ήταν η απόλυτη διάψευση των τρομακτικών προβλέψεων για την ενεργειακή και συνεπακόλουθα οικονομική κρίση που θα προκαλούσε στην παγκόσμια οικονομία η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
· Την προηγούμενη Παρασκευή 13 Οκτωβρίου η κυβέρνηση ανακοίνωσε την έναρξη της περιόδου διάθεσης του πετρελαίου θέρμανσης. Εφέτος και σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης, δεν θα υπάρξει κρατική επιδότηση και φυσικά ούτε τα διυλιστήρια θα δώσουν επί πλέον εκπτώσεις. Ακόμα δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία αλλά σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις η τιμή θα διαμορφωθεί στα 1,35 Euro/λίτρο. Την ίδια ημέρα, δηλαδή την 13η Οκτωβρίου, η διεθνής τιμή του πετρελαίου Brent ήταν 90,89 USD/Βαρέλι ή 86,47 Euro/Βαρέλι (ισοτιμία Euro/USD 1,0510). Σε σύγκριση με το 2022 η προβλεπόμενη λιανική τιμή είναι μειωμένη αφενός κατά 21.96 % από την περσινή πραγματική τιμή (πριν την επιδότηση και τις επί πλέον εκπτώσεις των διυλιστηρίων) των 1,73 Euro/λίτρο, αφετέρου κατά 4,25% σε σχέση με την τελική λιανική τιμή πώλησης (μετά την επιδότηση και τις εκπτώσεις των διυλιστηρίων) των 1,413 Euro/λίτρο. Ταυτόχρονα η διεθνής τιμή, αφενός παραμένει σταθερή αφού αυξάνεται μόνο κατά 0,82% (σε USD), αφετέρου μειώνεται κατά 6,79%(σε Euro).
Συμπεράσματα
Οι αριθμοί δεν λένε ποτέ ψέματα. Τι μας δείχνουν λοιπόν τα παραπάνω δεδομένα.
1. Οι πραγματικά έκτακτες συνθήκες στην διεθνή αγορά καυσίμων προέκυψαν το φθινόπωρο 2021, τότε που οι διεθνείς τιμές σε USD (+96,61%) και Euro (+98,45%) σχεδόν διπλασιάζονται ενώ και η λιανική τιμή του πετρελαίου θέρμανσης αυξάνεται σε σχέση με το 2020 κατά 46,38%. Προφανώς η αύξηση στην λιανική τιμή δεν ακολουθεί σε απόλυτο ποσοστό την διεθνή τάση γιατί τα διυλιστήρια χρησιμοποιούν και παλαιότερα και φθηνότερα αποθέματα. Τι έκανε εκείνη την περίοδο η κυβέρνηση για να ανακουφίσει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς; Απολύτως τίποτε, απλώς κοιτούσε.
2. Όπως παρατηρούμε από την διαμόρφωση των τιμών, ο γενικός κανόνας που ισχύει για την εγχώρια αγορά καυσίμων δείχνει ότι οι αυξήσεις των διεθνών τιμών πετρελαίου (σε Euro) μετακυλίονται σχεδόν αυτούσιες στις λιανικές τιμές πώλησης. Εξαίρεση παρουσιάζεται το 2022 όταν η πραγματική τιμή που πουλούν τα διυλιστήρια (πριν την κρατική επιδότηση και τις εκπτώσεις) ήταν 1,73 Euro/λίτρο, δηλαδή αυξημένη κατά 49,13 %. Τιμή ασύμβατη με τις αυξήσεις στις διεθνείς τιμές που ήταν 6,23% (σε USD) και 26,84% (σε Euro). Η κατάσταση ομαλοποιείται όταν μετά την κρατική επιδότηση η τελική τιμή πώλησης διαμορφώνεται στα 1,413 Euro/λίτρο (αύξηση 23,27%). Τιμή απολύτως συμβατή με τα ισχύοντα στην διεθνή αγορά.
3. Επιβεβαίωση όλων των ανωτέρω είναι η φετινή τιμή του πετρελαίου θέρμανσης που είναι περίπου ίση με την περσινή τελική λιανική τιμή πώλησης (δηλαδή την τιμή που προέκυψε μετά την κρατική επιδότηση). Φυσιολογική κατάσταση αφού και οι διεθνείς τιμές 2022 και 2023 είναι παραπλήσιες η μικρότερες.
Τι συνέβη το 2022 και αφενός τα διυλιστήρια αποφάσισαν ότι κατέληξαν να πουλούν στην υπέρμετρα υψηλή τιμή 1,73 Euro/λίτρο (πραγματική τιμή) αφετέρου η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να παρέμβει με την κρατική επιδότηση των 0,25 Euro/λίτρο ώστε να πέσει η τιμή στα 1,413 Euro/λίτρο (τελική λιανική τιμή), δηλαδή στα αποδεκτά όρια που διαμόρφωνε η διεθνής τάση. Είναι κοινά αποδεκτό ότι εκείνη την περίοδο η κυβέρνηση δεν είχε ορθή ανάλυση και πρόβλεψη για τις διεθνείς ενεργειακές αγορές. Μην ξεχνάμε ότι ο Πρωθυπουργός με σκεπτικό ότι οι τιμές του φυσικού αερίου θα ξεπερνούσαν κατά πολύ τις τιμές του πετρελαίου καλούσε από το βήμα της ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο 2022 τους καταναλωτές να αλλάξουν την εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης από φυσικό αέριο σε πετρέλαιο.. Προτροπή που στην διάρκεια του χειμώνα διαψεύστηκε οικτρά αφού το φυσικό αέριο παρέμεινε φθηνότερο από το πετρέλαιο θέρμανσης. Σίγουρα καθόλου καλή εικόνα για την κυβέρνηση όπως επισήμανε πρόσφατα η στήλη. (4 Σεπτεμβρίου-Οι λανθασμένες προβλέψεις στην ΔΕΘ του ’22 και η πρόκληση για εφέτος)
Ποιος παρέσυρε ποιον
Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν στις λανθασμένες προβλέψεις για υπέρμετρη και συνεχή άνοδο των ενεργειακών τιμών η κυβέρνηση παρέσυρε τις διοικήσεις των διυλιστηρίων ή τα διυλιστήρια παρέσυραν την κυβέρνηση. Είναι όμως περισσότερο από εμφανές ότι τα διυλιστήρια είχαν προαγοράσει μεγάλες ποσότητες με τις υψηλές τιμές που είχαν διαμορφωθεί την άνοιξη 2022 λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Θεωρητικά το έκαναν για να υπάρχουν επαρκή αποθέματα αλλά είναι περίπου βέβαιο ότι στο πίσω μέρος του μυαλού τους υπήρχε η σκέψη ότι αν το φθινόπωρο 2022 οι διεθνείς τιμές ήταν υψηλότερες από αυτές που επικρατούσαν την άνοιξη 2022, τότε τα κέρδη των διυλιστηρίων θα ήταν πολύ μεγάλα. Έπαιζαν την «αγορά» long, δηλαδή ότι οι τιμές θα συνέχιζαν να ανεβαίνουν.
Όμως… Γιατί υπάρχει και αυτό το «καταραμένο» όμως… Η «αγορά» γύρισε αφού ο ενεργειακός πανικός της πρώτης περιόδου από την έναρξη του πολέμου υποχώρησε και οι εκβιασμοί του V. Putin για το φυσικό αέριο δεν καρποφόρησαν. Στην διάρκεια του καλοκαιριού οι διεθνείς τιμές ενέργειας πρώτα σταθεροποιήθηκαν και στην συνέχεια άρχισαν να πέφτουν. Τα διυλιστήρια που βρέθηκαν με γεμάτες τις δεξαμενές από το «ακριβό» πετρέλαιο της Άνοιξης 2022 είχαν ζημιές που για να καλυφθούν έπρεπε να πουλήσουν στην αναίτια υψηλή (σε σχέση τα ισχύοντα το φθινόπωρο 2022 στην διεθνή αγορά) πραγματική τιμή των 1,73 Euro/λίτρο. Η κυβέρνηση που είχε ακριβώς την ίδια λανθασμένη πρόβλεψη αιφνιδιάστηκε. Για να αποφύγει την λαϊκή δυσαρέσκεια που μοιραία θα ξεσπούσε εξ αιτίας αυτής της αναίτιας υψηλής τιμής κατέφυγε στην κρατική επιδότηση που εκείνη την εποχή ήταν αποδεκτή δημοσιονομικά πρακτική. Κάλυψε από τον κρατικό προϋπολογισμό το κόστος της λανθασμένης πολιτικής αγορών των διυλιστηρίων και ταυτόχρονα εκ του ασφαλούς φόρεσε τον φίλο-λαϊκό προσωπείο. Όλοι κερδισμένοι, και τα διυλιστήρια που δεν έχασαν παρ’ ότι τους επιβλήθηκε και η ποινή της έκπτωσης των 0,0765 Euro/λίτρο και η κυβέρνηση που γλύτωσε την κρίση και αποκόμισε πολιτικά κέρδη αλλά και η αντιπολίτευση που συνέχισε να ονειρεύεται ανενόχλητη τον θρίαμβο της παγκόσμιας επανάστασης.
Ο κρίσιμος εφετινός χειμώνας
Όμως όλα αυτά είναι πλέον παρελθόν που νομιμοποιήθηκε πολιτικά από το αποτέλεσμα των πρόσφατων βουλευτικών εκλογών. Μπροστά μας είναι ο χειμώνας 2023-2024 στον οποίο οι κρατικές επιδοτήσεις θα λιγοστέψουν αφού οι έκτακτες συνθήκες και τα συνεπακόλουθα κρατικά επιδόματα αρχίζουν να μην είναι πλέον δημοσιονομικά αποδεκτά. Όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ οι τιμές των τροφίμων και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης «τρέχουν» με ταχύτητες πολλαπλάσιες του πληθωρισμού. Ακόμα και αν σταματήσουν να ανεβαίνουν θα παραμείνουν στα σημερινά υψηλά επίπεδα αφού τα επιτόκια δεν πρόκειται να μειωθούν το επόμενο έτος (αντίθετα ίσως αυξηθούν και άλλο). Συνεπώς οι μισθωτοί θα πρέπει να τα βγάλουν πέρα για τουλάχιστον τους επόμενους 12 μήνες με τα σημερινά εισοδήματα. Θα μπορέσουν οι εργοδότες να δώσουν τις απαραίτητες αυξήσεις που θα καλύψουν έστω και μερικά την άνοδο των τιμών; Τότε η κυβέρνηση θα περάσει με μικρές εκλογικές απώλειες αυτό τον κρίσιμο κάβο. Πότε θα έχουμε απάντηση σε αυτά το σύνθετο ερώτημα. Το βράδυ των ευρωεκλογών όταν θα ανακοινώνονται τα εκλογικά αποτελέσματα.
Μέχρι τότε τι κάνουμε; Μία από τις πιο κλασικές και γνωστές ατάκες του ελληνικού κινηματογράφου ακούγεται στην κινηματογραφική ταινία «Μία Κυρία στα Μπουζούκια» από την αγαπημένη Μαίρη Χρονοπούλου, όταν ρωτά «δήθεν αθώα» τον Κώστα Βουτσά που κοιτά έκθαμβος την Μάρθα Καραγιάννη να περπατά στην πασαρέλα των καλλιστείων «αυτό το κορίτσι ποιος θα το πάρει; έχει προίκα μεγάλη και κουμπάρα πλούσια». Σε παράφραση και μεταφορά στην σύγχρονη πραγματικότητα «αυτή την επιδότηση ποιος θα την πάρει;”
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr