Η πρόσφατη επίσκεψη των Ε. Μακρόν (23 - 25 Απριλίου, 2018) και Α. Μέρκελ (27 Απριλίου, 2018) στην Ουάσινγκτον για συνομιλίες -μεταξύ άλλων- με τον πρόεδρο Τραμπ έφεραν ξανά στην επιφάνεια το χάσμα στρατηγικής μεταξύ Γαλλίας του Μακρόν και Γερμανίας της Μέρκελ όσον αφορά το μέλλον της ΕΕ, με τον Γάλλο πρόεδρο να υποστηρίζει θερμά μεγαλύτερο βαθμό ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και τη Γερμανίδα καγκελάριο ολοφάνερα διστακτική επί του θέματος.

Οι νόμοι για την εργασία και την απασχόληση που προσαρμόστηκαν στις δομές της βιομηχανικής εποχής του εικοστού αιώνα έχουν καταστεί -σε αρκετές περιπτώσεις- αναποτελεσματικοί, λόγω της ραγδαίας εισαγωγής της τεχνολογίας στη παραγωγική διαδικασία, καθώς και της εκτεταμένης χρήσης του διαδικτύου. Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει σημαντικές ανισορροπίες στις αγορές εργασίας παγκοσμίως. Φυσικά, κάθε σημαντική αλλαγή συνθηκών στο οικονομικό περιβάλλον προκαλεί τόσο επιθυμητά όσο και ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Ειδικά όμως για τη περίπτωση της Ελλάδας της κρίσης, όσον αφορά την αγορά εργασίας, όλα αυτά μεταφράζονται -σε ελεύθερη μετάφραση- ως... "μπάτε σκύλοι αλέστε, κι αλεστικά μη δώσ'τε".

Καθώς κοίταζα το ημερολόγιο στο μόνιτορ του ηλεκτρονικού μου υπολογιστή προσπαθώντας να προγραμματίσω ένα επαγγελματικό ταξίδι, συνειδητοποίησα ότι μέρες μόνο μας χωρίζουν από την αρχή του επόμενου χρόνου και μερικοί μόνο μήνες από τον Αύγουστο του 2018. Και ξαφνικά, αντί για τις λεπτομέρειες του ταξιδιού, απ' το μυαλό μου αναδύθηκαν δύο ερωτήματα απαιτώντας επίμονα κάποια πειστική απάντηση. Παρακάτω παραθέτω τα ερωτήματα, αλλά και τα συμπεράσματα που ήρθαν στην επιφάνεια μετά από σύντομη κουβέντα με συναδέλφους που προθυμοποιήθηκαν να μοιραστούν τη γνώμη τους μαζί μου κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού φαγητού:

Η αποκαλούμενη "μεγάλη ύφεση" (great recession) του 2008 ή εναλλακτικά η οικονομική κρίση του 2008 και στη συνέχεια η κρίση χρέους της ευρωζώνης υποχρέωσαν την Eυρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει σε μία σειρά θεσμικών αλλαγών ώστε να επιτύχει σταθεροποίηση του συστήματος και να προφυλάξει τα μέλη της από συστημικούς κινδύνους. Έτσι λοιπόν, από τη μία μεριά έπρεπε να εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση των κρατών-μελών που βρέθηκαν στη δίνη του κυκλώνα λόγω υπερβολικών κρατικών ελλειμμάτων (περίπτωση Ελλάδας) και από την άλλη, να δημιουργήσει μηχανισμούς εποπτείας για τις τράπεζες (περίπτωση Ιρλανδίας και Κύπρου). Η κρίση, ως γνωστόν, έφερε στα πρόθυρα της διάλυσης το ευρώ.

Η υπογεννητικότητα αποτελεί -κατά γενική ομολογία ειδικών οικονομολόγων και δημογράφων- στις μέρες μας μία νέα μάστιγα, που θέτει σε κίνδυνο την αγορά εργασίας, αλλά και τα συστήματα τόσο της κοινωνικής πρόνοιας όσο και της συνταξιοδότησης σε αρκετές χώρες του πλανήτη. Πρόκειται περί ενός γνωστού δημογραφικού προβλήματος -το οποίο αποτελεί υποκατηγορία του γενικού πληθυσμιακού προβλήματος- που εκδηλώνεται με ιδιαίτερη σφοδρότητα σε ορισμένες περιοχές της υδρογείου. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα αισθητό στην Ευρώπη και αποτελεί θέμα ακραία οξύ (ζήτημα ζωτικής σημασίας) για την Ελλάδα: O ευρωπαϊκός πληθυσμός μειώνεται σταθερά - O δε ελληνικός, με γοργά επιταχυνόμενους ρυθμούς.

Με αφορμή τα γέλια που μας προκάλεσαν τα σχόλια των παιδιών του "ότι να' ναι" (η αγαπημένη μας εκπομπή στο ραδιόφωνο) για την επαρχιώτικη στάση της πολιτικής μας νομενκλατούρας κατά την διάρκεια της επίσκεψης Μακρόν στην Αθήνα, με τον βλαχοδήμαρχο πρωθυπουργό μας να δέχεται επανειλημμένα γρήγορα κλεισίματα του ματιού από τον Γάλλο πρόεδρο ("ματάκια", κατά τους παρουσιαστές της εκπομπής), το προσποιητά γαλλικό αξάν του Πάκη (μη λες τίποτα, σε κατάλαβα απ' τη φωνή, τέλος...), αλλά και τις ακριβείς περιγραφές από ελληνίδες ρεπόρτερς (φεμινίστριες υποθέτω) για τις γόβες και τα τακούνια-στιλέτο της κυρίας Μακρόν κατά τη διάρκεια της περιήγησής της στις εγκαταστάσεις του ιδρύματος Σ. Νιάρχος, στο μυαλό μας άρχισαν να τριγυρνούν διάφορες περί γαλλικών ιδεών σκέψεις. Μια από αυτές κατέληξε σε ολοκληρωμένη πρόταση, την οποία και ευθύς σας παραθέτουμε:

Είναι αλήθεια ότι, όπως λέγεται, έχουμε ψηλές συντάξεις στην Ελλάδα; Η γενική απάντηση είναι όχι, ιδίως μετά τις περικοπές των μνημονίων (με εξαίρεση φυσικά αυτών που λαμβάνουν διπλές και τριπλές συντάξεις - διότι αρκετές ακόμη κατηγορίες συνταξιούχων που λαμβάνουν πολλαπλές συντάξεις εξακολουθούν υφιστάμενες). Από την άλλη μεριά έχουμε μεγάλο αριθμό συνταξιούχων, που αρκετοί μάλιστα από αυτούς έχουν βγει στη σύνταξη σε μικρή ηλικία [κοντά στα 50 χρόνια, ομολογουμένως παγκόσμια πρωτοπορία (αναλογιστικό "θαύμα"), χωρίς καν να αναφερθούν ειδικές κατηγορίες συνταξιούχων που στο παρελθόν πήραν σύνταξη στα 40, εις βάρος των φορολογουμένων], με αποτέλεσμα η σύνταξη που απολαμβάνουν (διά βίου) να μη συνάδει με τις εργοδοτικές εισφορές που έχουν καταβάλει, εξ ου και η μεγάλη κρατική συμμετοχή από τον προϋπολογισμό για να παίρνουν έστω και αυτή την κουτσουρεμένη σύνταξη.