Μια σειρά από πακέτα διάσωσης υπό την εποπτεία του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και των ΗΠΑ- για τη χρηματοδότηση του υφιστάμενου χρέους και τη χρηματοδότηση νέων δανείων- με αντάλλαγμα την επιβολή συγκεκριμένων μέτρων μεταξύ των οποίων μείωση του χρέους και αυξήσεις των φόρων είχαν σαν αποτέλεσμα ένα οικονομικό πανικό πρώτου μεγέθους, οικονομική ύφεση, κοινωνικές αναταραχές και πολιτική κρίση την περίοδο 2001-2.
Θα είναι όμως η Ελλάδα μια νέα Αργεντινή; Υπάρχουν σημαντικές ομοιότητες στις δύο περιτπώσεις.
1.Και στις δύο χώρες ισχύει ένα καθεστώς σκληρού νομίσματος όπου η κυβέρνηση δεν ελέγχει τη νομισματική πολιτική. Στην Αργεντινή –με την κλειδωμένη ισοτιμία πέσος-δολαρίου- η κυβέρνηση δεν ελέγχει τη νομισματική πολιτική και το ίδιο συμβαίνει στην Ελλάδα από την υιοθέτηση του ευρώ και μετά.
2. Ριζωμένη κουλτούρα δημοσιονομικής απειθαρχίας. Η Αργεντινή από τη σύσταση του κράτους της είχε χρόνια προβλήματα δημοσιονομικής απειθαρχίας, με χρόνια υψηλό έλλειμμα, υψηλό χρέος, και συσσώρευση πληθωρισμού και διαρκών υποτιμήσεων του νομίσματος. Σχεδόν ταυτόσημη εικόνα εμφανίζει και η Ελλάδα μέχρι την είσοδό της στο ευρώ.
3. Μετά την εισαγωγή στο ανελαστικό νομισματικό καθεστώς συνέχισε να υφίσταται η κουλτούρα της δημοσιονομικής απειθαρχίας τόσο στην Αργεντινή όσο και στην Ελλάδα και καθώς το χρέος δεν μπορούσε να πληρωθεί μέσω του τυπώματος φρέσκου χρήματος και υποτίμησης του νομίσματος, το νέο καθεστώς απαιτούσε αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία. Καθώς κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ το χρέος και τα ελλείμματα εκτοξέυθηκαν βάζοντας τις βάσης της κρίσης.
4. Υπερτίμηση του νομίσματος. Η υιοθέτηση του καθεστώτος σκληρού νομίσματος οδήγησε στην εισροή άμεσων ξένων επενδύσεων και ρευστού. Η υπερβάλουσα ρευστότητα αύξησε την ποσότητα του κυκλοφορούμενου χρήματος. Οι κρατικές δαπάνες αυξήθηκαν με μεγάλη ταχύτητα και αυτό οδήγησε στην υπερθέρμανση της οικονομίας. Σαν αποτέλεσμα, ο εσωτερικός πληθωρισμός αυξήθηκε στην Αργεντινή της δεκετίας του 90 και οδήγησε σε μεγάλη υπερτίμηση του νομίσματος με όρους αγοραστικής ισχύος. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τη μείωση της ανταγωνιστικότητας και στη δημιουργία δομικών ελλειμμάτων τρεχουσών συναλλαγών. Την ίδια κατάσταση βιώνει και η Ελλάδα πριν την τρέχουσα κρίση.
5. Λόγω των κακών δημοσιονομικών πολιτικών και του μεγάλου ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, οι άμεσες ξένες επενδύσεις και οι εισροή ζεστού χρήματος σταμάτησε ξαφνικά. Οι σημαντικές εκροές ζεστού χρήματος δημιούργησαν συρρίκνωση στην προσφορά χρήματος που με τη σειρά της οδήγησαν σε αύξηση των επιτοκίων, συρρίκνωσαν το διαθέσιμο χρήμα και οδήγησαν σε μια βαθιά ύφεση. Η κυβέρνηση της Αργεντινής δεν είχε κάποια μέθοδο για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα αυτά. Τα ίδια προβλήματα αντιμετωπίζει τώρα και η Ελλάδα.
6. Ανυπέρβλητο δίλημμα: Αποπληθωρισμός ή έξοδος από το καθεστώς του σκληρού νομίσματος; Στο πλαίσιο του καθεστώτος ισχυρού νομίσματος, ο μόνος τρόπος για να ξανακερδίσει την ανταγωνιστικότητά της η Αργεντινή ήταν να περάσει από μια περίοδο αποπληθωρισμού που θα ελαχιστοποιούσε την υπερτίμηση του νομίσματος σε όρους αγοραστικής ισχύος. Το ίδιο πρόβλημα έχει και η Ελλάδα. Η οικονομία δεν είναι ανταγωνιστική, αλλά επειδή δεν έχει έλεγχο στη νομισματική της πολιτική, δεν μπορεί να διορθώσει το πρόβλημα μέσω αποπληθωρισμού. Οι μόνες επιλογές που έχει η Ελλάδα- όπως και η Αργεντινή- είναι να βασανιστεί με τον αποπληθωρισμό ή να εγκαταλείψει το ευρώ.
7. Το «πακέτο διάσωσης» εμβαθύνει την κρίση. Από το 1999 ως το 2011 η Αργεντινή έκλεισε μια σειρά συμφωνίες με το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα. Τα πακέτα διάσωσης απαιτούσαν τη μείωση των δαπανών, να αυξήσει τους φόρους σε αντάλλαγμα με υποσχέσεις για χρηματοδότηση για μετακύλιση του χρέους και στη μείωση των ελλειμμάτων. Τα μέτρα αυτά βάθυναν την ύφεση, οδηγώντας στην κατάρρευση των φοροεισπρακτικών μηχανισμών και στο φούσκωμα των ελλειμμάτων. Κάθε συμφωνία με το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα χάλαγε γρήγορα. Στο τέλος ήρθε η βοήθεια των ΗΠΑ σε αντάλλαγμα με μέτρα για μείωση του ελλείμματος. Και πάλι το αποτέλεσμα ήταν η οικονομική επιβράδυνση να οδηγήσει στη μείωση των φόρων και η Αργεντινή αθέτησε τα υπεσχημμένα.
8. Καταφυγή σε λογιστικά τερτίπια για να καλυφθούν οι παραβιάσεις των κανόνων. Όπως και η Ελλάδα έτσι και η Αργεντινή υιοθέτησε διάφορες μεθόδους για να μη φανεί ότι δεν τηρεί τα συμφωνημένα. Όταν αποκαλύφθηκαν οι απάτες, οι επενδυτές έχασαν την εμπιστοσύνη τους στη χώρα, με αποτέλεσμα νέα αύξηση των επιτοκίων δανεισμού και δυσχέρανση της εξεύρεσης πόρων. Το ίδιο συμβαίνει και με την Ελλάδα.
9. Μεγάλα τμήματα του πληθυσμού δεν ήταν έτοιμα για οικονομικές θυσίες. Καθώς η ύφεση βάθαινε στην Αργεντινή, ξέσπασαν βίαιες μαζικές και η κυβέρνηση έπεσε. Και ύστερα και άλλη κυβέρνηση έπεσε. Αυτό οδήγησε σε οικονομικό πανικό, δυσχεράινοντας την ύφεση. Στην Ελλάδα υπάρχουν όλες οι ενδείξεις ότι ο λαός δεν είναι έτοιμος για θυσίες. Όπως και στην Αργεντινή συνδικάτα και άλλες ομάδες είναι έτοιμες για βίαιες κινητοποιήσεις με φόβο να προκληθεί κοινωνικό χάος που θα κρατήσουν το έθνος αιχμάλωτο.
Πως τελείωσε η κατάσταση στην Αργεντινή; Όχι καλά.ϋφεσημ μαζικές χρεοκοπίες, κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος, ανεργία 40% και άνω, αίμα στους δρόμους, πτώση κυβερνήσεων, εγκατάλειψη του καθεστώτος σκληρού νομίσματος και αδυναμία καταβολής των χρεών.
Μπορεί η Ελλάδα να αποφύγει την ίδια μοίρα; Καμία κατάσταση δεν είναι ίδια με κάποια άλλη, αλλά οι ομοιότητες είναι εντυπωσιακές. Η μόνη διαφορά είναι ότι τα επίπεδα του χρέους και των ελλειμμάτων της Ελλάδας είναι δύο και τρεις φορές μεγαλύτερα από αυτά της Αργεντινής. Αυτό μπορεί να φαίνεται χειρότερο. Ωστόσο, δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο μέγεθος χρέους η ελλείμματος που πυροδοτεί μια χρεοκοπία. Αυτό που την πυροδοτεί είναι η ψυχολογία αυτών που χρηματοδοτούν τα ελλείμματα και το χρέος.
Από αυτή την άποψη, η βασική διαφορά μεταξύ των δύο χωρών είναι ότι τα κράτη της Ε.Ε. έχουν ζωτικό συμφέρον να μην χρεοκοπήσει η Ελλάδα και φύγει από το ευρώ, που στην περίπτωση της Αργεντινής οι ΗΠΑ και οι διεθνείς οργανισμοί δεν είχαν. Αυτή η «κοινότητα συμφερόντων» μπορεί να βρει πιο επιθετικούς και έξυπνους τρόπους στήριξης της χώρας από τα μέλη της Ε.Ε. Μέχρι τώρα ωστόσο, δεν βλέπουμε κάποια ένδειξη τέτοιων έξυπνων μέτρων. Μέχρι σήμερα, έχουμε την επανάληψη της ίδιας ιστορίας.
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr