Η αξία αγοράς των προϊόντων φυτοπροστασίας άρχισε να υποχωρεί μετά το 2006, λόγω της δυσμενούς επιρροής της νέας ΚΑΠ και της μείωσης των εκτάσεων αρκετών βασικών καλλιεργειών.
Το εν λόγω έτος οι τιμές σε βασικά γεωργικά προϊόντα (σιτάρι και καλαμπόκι) έπεφταν συνεχώς, γεγονός που οδήγησε σε μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων και παραγωγής και επομένως της ζήτησης για προϊόντα φυτοπροστασίας. Την περίοδο 2009/2010 οι τιμές του σκληρού σίτου υποχώρησαν σε 18 λεπτά/κιλό, από 25 λεπτά πέρυσι, ενώ στο καλαμπόκι κατεγράφη μείωση σε 9-10 λεπτά, από 14 λεπτά την περσυνή περίοδο. Αντιθέτως, η τιμή του βάμβακος σχηματίστηκε στα 30 λεπτά, δεικνύοντας τάσεις ανάκαμψης.
Φέτος όμως οι τιμές στο καλαμπόκι και το βαμβάκι εμ-φανίζουν βελτίωση, γεγονός που δημιουργεί αισιοδοξία ότι η αγορά θα σταθεροποιηθεί στο επίπεδο του 2009. Έτσι, την τρέχουσα περίοδο το καλαμπόκι πωλείται στα 14 λεπτά / κιλό, ενώ σημαντική άνοδος αναμένεται και για το βαμβάκι λόγω των ευνοϊκών διεθνών συνθηκών (μείωση αποθεμάτων και υψηλές τιμές). Αντιθέτως, οι τιμές του σιταριού παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα (15 λεπτά / κιλό), παρά το θετικό κλίμα την Ε.Ε. Πάντως, εκπρόσωποι των παραγωγών αναμένουν ότι ο τομέας του σίτου θα ανακάμψει το 2011, ακολουθώντας έτσι την πορεία των ευρωπαϊκών τιμών.
Γενικά, θεωρείται ότι η αγορά έχει εισέλθει σε στάδιο ωριμότητας, καθώς οι καλλιεργούμενες εκτάσεις δεν πρόκειται να αυξηθούν σημαντικά.
Σε θεσμικό επίπεδο, αρνητική εξέλιξη αποτελεί η υιοθέτηση των αρκετά αυστηρών κριτηρίων αποκλεισμού που θα ισχύσουν από το 2011. Τα κριτήρια αυτά θα οδηγήσουν σε απόσυρση αρκετών δραστικών ουσιών, πολλές από τις οποίες δεν θα αντικατασταθούν από νέες, ενώ θα καταστήσουν τις καλλιέργειες πιο ευάλωτες σε ασθένειες και παράσιτα λόγω του περιορισμένων λύσεων. Πάντως, οι επιπτώσεις στην αγορά θα γίνουν εμφανείς σε μακροπρόθεσμο κυρίως ορίζοντα, καθώς η διαδικασία απόσυρσης θα διενεργείται σταδιακά.
Στον κλάδο των λιπασμάτων η οικονομική ύφεση και οι χαμηλές τιμές σε προϊόντα εκτατικών καλλιεργειών, σε συνδυασμό με τις έντονες ανατιμήσεις που επικράτησαν το 2008 και το μεγαλύτερο μέρος του 2009, οδήγη-σαν σε υπολίπανση των εκτάσεων. Το 2009 καταναλώθηκαν συνολικά 708.000 τόνοι λιπασμάτων, ποσότητα που υπολείπεται του προηγούμενου έτους κατά 24%. Φέτος εκτιμάται ότι θα προκύψει περαιτέρω υποχώρηση 8%, στους 650.000 τόνους.
Η προαναφερόμενη τιμολογιακή άνοδος προκλήθηκε από τις αυξήσεις στις διεθνείς τιμές των πρώτων υλών. Ωστόσο από τα τέλη του 2009 παρατηρείται απότομη αποκλιμάκωση σε σαφώς πιο ορθολογικά επίπεδα. Όμως παρά τη βελτίωση αυτή η ζήτηση παραμένει χαμηλή λόγω της αποδυνάμωσης του ευρώ (οι εισαγόμενες πρώτες ύλες αγοράζονται σε δολάρια).
Προβλήματα
Οι τιμολογιακές διαφορές, καθώς και το περιορισμένο εισόδημα των αγροτών, έχουν οδηγήσει σε εισαγωγές φθηνότερων και μη πιστοποιημένων αγροχημικών, τα οποία ασκούν αθέμιτο ανταγωνισμό στα αντίστοιχα επώνυμα προϊόντα.
Το μεγαλύτερο μέρος των παράνομων προϊόντων αποτελείται από μη πιστοποιημένα γενόσημα που παράγονται στην Κίνα. Επίσης, πρόκειται και για αγροχημικά που έχουν ήδη αποσυρθεί στην αγορά της Ε.Ε., αλλά χρησιμοποιούνται ακόμα παράνομα, καθώς και για προϊόντα που ουδέποτε ήταν εγκεκριμένα. Τα παράνομα αγροχημικά εισάγονται κυρίως από τη Βουλγαρία, καθώς η γειτονική χώρα είναι μέλος της Ε.Ε. και συνεπώς δεν διενεργούνται τελωνειακοί έλεγχοι. Μάλιστα, αρκετοί αγρότες μεταβαίνουν στη γειτονική χώρα για να προμηθευτούν απευθείας φθηνότερα φυτοφάρμακα.
Το παράνομο εμπόριο οφείλεται στους ανεπαρκείς ελέγχους, αλλά και στις μικρές ποινές που επιβάλλονται στους παραβάτες.
Ακόμα, η διαδικασία από την κατάθεση ενός φακέλου έως την τελική έγκριση ενός φυτοφαρμάκου στη χώρα μας είναι ιδιαίτερα χρονοβόρος, φθάνοντας ακόμα και τους 50 μήνες, με συνέπεια οι εταιρείες του κλάδου να μην μπορούν να τηρήσουν τον προγραμματισμό τους.
Μειονέκτημα αποτελεί και το μεγάλο περιθώριο πίστωσης που παρέχουν οι εταιρείες φυτοφαρμάκων στους πελάτες (ανέρχεται πλέον στους 9 μήνες), γεγονός που οφείλεται κυρίως στο μειούμενο γεωργικό εισόδημα.
Ο κλάδος των λιπασμάτων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εισαγωγές πρώτων υλών. Έτσι, οι εταιρείες επεξεργασίας επιβαρύνονται με υψηλότερα κόστη σε περιόδους ανοδικών τιμών, τα οποία μετακυλίονται στα τελικά προϊόντα.
Επιπλέον, η ελληνική παραγωγή διαμορφώνεται σε πολύ χαμηλότερα σε σχέση με το παρελθόν επίπεδα, αφού ορισμένες κομβικές παραγωγικές μονάδες δεν λειτουργούν πλέον λόγω της αύξησης των εισαγωγών και του ανταγωνισμού των πολυεθνικών.
Η επάνοδος των τιμών των πρώτων υλών σε φυσιολο-γικά επίπεδα βελτίωσε το κόστος παραγωγής, ωστόσο ανάγκασε πολλές εταιρείες να προβούν σε υποτίμηση αποθεμάτων που είχαν προμηθευτεί σε υψηλότερες τιμές. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη μειούμενη κατανάλωση, οδήγησε σε σημαντική μείωση των περι-θωρίων κερδοφορίας.
Προοπτικές
Στη μελέτη της Hellastat αναφέρεται ότι μετά τη σημαντική μείωση που υπέστη η αγορά το προηγούμενο έτος, το 2010 αναμένεται να επέλθει σταθεροποίηση, καθώς οι τιμές γεωργικών προϊόντων όπως το καλαμπόκι, το βαμβάκι και το κριθάρι τους τελευταίους μήνες ανακάμπτουν. Το γεγονός αυτό θα προσελκύσει περισσότερους καλλιεργητές, οδηγώντας σε αύξηση των εκτάσεων και συνεπώς της ζήτησης για φυτοφάρμακα.
Επίσης, το νέο Νομοσχέδιο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων μπορεί να βελτιώσει τον τρόπο λειτουργίας και ελέγχου της αγοράς μέσω της καθιέρωσης μέτρων όπως έλεγχοι του εξοπλισμού φυτοπροστασίας, συνταγογράφηση φαρμάκων, παρακολούθηση τιμών μέσω Παρατηρητηρίου κ.ά.
Αναφορικά με τον κλάδο των λιπασμάτων, η ενίσχυση των τιμών σε καλαμπόκι, σιτάρι και βαμβάκι αναμένεται να μετριάσει τον υψηλό ρυθμό μείωσης της αγοράς που επικράτησε το 2009.
Ακόμα, η πτώση των τιμών των πρώτων υλών από τα τέλη του 2009 θα καταστήσει τα προϊόντα του κλάδου φθηνότερα για τους παραγωγούς.
Χρηματοοικονομική ανάλυση
Στη μελέτη της Hellastat αναλύονται οι οικονομικές κα-ταστάσεις 31 επιχειρήσεων φυτοπροστασίας για την περίοδο 2006-2009. Τα βασικά συμπεράσματα συνοψίζονται στα εξής:
Ο Κύκλος Εργασιών του δείγματος το 2009 εμφανίζει κάμψη κατά 4,1%. Τα ¾ των εταιρειών υπέστησαν κάμψη Πωλήσεων, γεγονός που οδήγησε την αντίστοιχη μέση μεταβολή για το τελευταίο έτος στο -6%.
17 από τις 24 κερδοφόρες επιχειρήσεις γεωργικών φαρμάκων χαρακτηρίστηκαν από χαμηλό-τερα ΚΠΦ, γεγονός που οδήγησε τη μέση μεταβολή στο -19,5%.
Το μέσο μικτό περιθώριο ενισχύθηκε σε 31,2%. Αντιθέτως, τα περιθώρια ΚΠΤΦΑ και ΚΠΦ υποχώρησαν σε 8,6% και 1,2% αντίστοιχα (από 11,1% και 2,5% αντίστοιχα το 2008).
Η κεφαλαιακή μόχλευση βελτιώθηκε σε 2,8 προς 1, από 3,1 προς 1 το προηγούμενο έτος. Βασική αιτία της υποχώρησης αποτέλεσε ο πε-ριορισμός των Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων κατά 6,2% (αποτέλεσαν το 62,2% των συνολικών κεφαλαίων για το 2009).
Η αποδοτικότητα των Ιδίων Κεφαλαίων μειώθηκε σε 4,3%, από 8,3% το 2008, άμεση συνέπεια της μείωσης των περιθωρίων κερδοφορίας.
Αναφορικά με τον τομέα των λιπασμάτων, προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα από δείγμα 21 εταιρειών (*):
Ο Κύκλος Εργασιών το 2009 υποχώρησε κατά 20,3%, στα €226,66 εκ. Αύξηση Πωλήσεων επέδειξαν μόνο 5 από τις 18 εταιρείες, ενώ η μέση μεταβολή διαμορφώθηκε σε -21,5%.
Τα ΚΠΤΦΑ υποχώρησαν σε €12,74 εκ., έχοντας μειωθεί κατά 62% από το 2008, ενώ τα ΚΠΦ σχηματίστηκαν σε μόλις €2,38 εκ., από €20 εκ. το προηγούμενο έτος.
Τα περιθώρια κερδοφορίας σημείωσαν σημαντική πτώση: ο δείκτης των μικτών κερδών μειώθηκε σε 16,3% (από 22% το 2008), ενώ τα περιθώρια ΚΠΤΦΑ και ΚΠΦ σχηματίστηκαν σε 6,6% και 2% αντίστοιχα.
Η κεφαλαιακή μόχλευση βελτιώθηκε οριακά σε 2,4 προς 1 λόγω της μικρής μείωσης των Βραχυπρόθεσμων και Μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων.
Η γενική ρευστότητα ήταν για μια ακόμη χρονιά ιδιαίτερα υψηλή (1,50), καθώς οι εταιρείες δια-χειρίζονται μεγάλες Απαιτήσεις και Αποθέματα.
Ο Εμπορικός Κύκλος επεκτάθηκε κατά 2 μήνες, φθάνοντας το 2009 στις 238 ημέρες (8 μήνες).
Η αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων υποχώρησε σημαντικά σε 5,2% (από 24,3% το 2008).
(*) Στο δείγμα δεν περιλαμβάνεται η Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων Α.Ε., καθώς η εξαγοράζουσα εταιρεία Ελληνικά Λιπάσματα και Χημικά ELFE Α.Β.Ε.Ε. δεν έχει δημοσιεύσει ακόμα οικονομικές καταστάσεις λόγω της διαδικασίας αναδιάρθρωσής της.
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr