Τους πρώτους οκτώ μήνες του 2008, ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος κινείται σε επίπεδα σαφώς κατώτερα εκείνων του 2007 και χαμηλότερα από τον μέσο μακροχρόνιο όρο. Τον Αύγουστο, ο εν λόγω Δείκτης προσεγγίζει την χαμηλότερη τιμή της τελευταίας τριετίας.
Η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα συμβαδίζει με ανάλογη εξέλιξη του σχετικού δείκτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο οποίος και εκεί προσεγγίζει το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων ετών. Είναι προφανές ότι οι προσδοκίες και το κλίμα σε όλες τις χώρες έχουν επηρεασθεί εντονότερα από τη διεθνή κρίση, η οποία δημιουργεί αυξημένες αβεβαιότητες για το μέλλον και λιγότερο από την επιδείνωση των πραγματικών μεγεθών, η οποία εμφανίζεται ηπιότερη. Φαίνεται ότι, προς το παρόν τουλάχιστον, η κύρια, καθοριστική επίπτωση της κρίσης είναι η αύξηση της αβεβαιότητας τόσο για τα νοικοκυριά, όσο και για τις επιχειρήσεις.
Ηπιότερες μέχρι σήμερα οι επιπτώσεις στα πραγματικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ το 2008 θα είναι αρκετά υψηλός (3,5%) για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, χαμηλότερος ωστόσο από τον προηγούμενο χρόνο. Σημειώνεται ότι η πλέον πρόσφατη (Σεπτέμβριος) πρόβλεψη του ΟΟΣΑ για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης το 2008 είναι 1,3%. Οι πρώτες εξάλλου προβλέψεις για το 2009 που θα αναθεωρηθούν πιθανώς προς τα κάτω τοποθετούν τον ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ στην Ελλάδα στο ίδιο περίπου επίπεδο, ενώ για την Ευρωπαϊκή Ένωση προβλέπεται περαιτέρω επιβράδυνση.
Η δυναμική της εγχώριας ζήτησης, παρότι εξασθενημένη, θα αποτελέσει και φέτος το βασικό μέσο ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Η μικρή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού έως το τέλος του έτους ενδεχομένως να τονώσει την κατανάλωση, αναπληρώνοντας μέρος της περιορισμένης ανόδου της το α΄ εξάμηνο το 2008.
Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ότι η ελληνική οικονομία δεν πλήττεται σε σημαντικό βαθμό, μέχρι τώρα τουλάχιστον, από τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση. Φαίνεται ότι το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν απειλείται άμεσα σε μεγάλη έκταση από παρόμοιες εξελίξεις, καθώς οι κλυδωνισμοί στις αντίστοιχες αγορές στην Ελλάδα ήταν μάλλον περιορισμένοι. Η αποφυγή από την πλευρά των περισσότερων ελληνικών τραπεζών εκτεταμένης τοποθέτησης σε επισφαλή τραπεζικά προϊόντα λειτούργησε προστατευτικά για τις ίδιες αλλά και για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Εξάλλου, οι επιπτώσεις της κρίσης περιορίζονται από το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία παραμένει εσωστρεφής, με την έννοια ότι το εξωτερικό της εμπόριο αποτελεί ένα σχετικώς χαμηλό ποσοστό του ΑΕΠ. Όμως, υπάρχει ο κίνδυνος σοβαρών αναταράξεων, αν υπάρξει ύφεση στις γειτονικές χώρες, με τις οποίες η Ελλάδα διατηρεί σημαντικές οικονομικές σχέσεις.
Οι διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας παραμένουν
Η επιβράδυνση της ανάπτυξης που καταγράφεται στην παρούσα έκθεση οφείλεται εν μέρει μόνο στη διεθνή κρίση. Σημαντικότερο ρόλο παίζει η εξασθένιση εγχωρίων παραγόντων που τροφοδότησαν την άνοδο τα προηγούμενα χρόνια. Έτσι, η σημαντικότερη πρόκληση για την ελληνική οικονομία είναι η αντιμετώπιση χρόνιων διαρθρωτικών αδυναμιών όπως η χαμηλή ανταγωνιστικότητα, οι υστερήσεις του εκπαιδευτικού συστήματος, η αναποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης, οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, η πολυνομία και η πολυπλοκότητα των νόμων, η εσωστρέφεια. Η παρούσα κρίση επιτάσσει την στροφή της οικονομικής πολιτικής στην αποφασιστική αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων. Αυτός είναι και ο μόνος τρόπος θωράκισης της ελληνικής οικονομίας έναντι των διαταραχών στη διεθνή σκηνή.
Εδώ εντοπίζονται και οι αδυναμίες της οικονομικής πολιτικής: στην αντίφαση ανάμεσα στις μακροπρόθεσμες ανάγκες της ελληνικής οικονομίας και στις επιλογές που σε μεγάλο βαθμό επιβάλλονται απλώς από την συγκυρία. Έτσι, τα μέτρα που λαμβάνονται, αν κριθούν μεμονωμένα θα μπορούσαν να θεωρηθούν αναγκαία ή αναπόφευκτα, δεν εντάσσονται όμως σε μια γενικότερη αντίληψη που προωθεί συντονισμένα μια νέα προοπτική ανάπτυξης.
Επιδείνωση των δημοσιονομικών ανισορροπιών
Τα προβλήματα που αναδείχθηκαν με οξύ
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr