Για να διατυπώσουμε το ίδιο ερώτημα διαφορετικά: πόσο καλά μπορείς να είσαι και να αισθάνεσαι ακόμη και όταν έχεις χρήματα όταν οι γύρω σου δυστυχούν ή όταν οι υποδομές της χώρας σου δεν σου επιτρέπουν να τα χαρείς ή ακόμη όταν ανησυχείς για το κεφάλαιό σου;
Με άλλα λόγια, πόσο ωφέλιμος είναι ο πλούτος όταν δεν μπορείς να τον αξιοποιήσεις; Διότι πως να ξοδέψεις «ποιοτικά» τα χρήματά σου σε μία χώρα που δεν βρίσκεις τα καταναλωτικά αγαθά που θα ήθελες ή τις υπηρεσίες που χρειάζεσαι, ή την ιατρική περίθαλψη που έχεις ανάγκη, χωρίς να σε περιμένει στην άκρη το «φακελλάκι»; Διότι πως μπορείς να απολαύσεις τη ζωή σου όταν δεν έχεις δρόμους, όταν η Διοίκηση της χώρας σου δεν είναι αποτελεσματική και δεν μπορείς να διεκπεραιώσεις μία υπόθεσή σου σε ένα λογικό χρονικό διάστημα ή όταν δεν μπορείς να γνωρίζεις πόσο φόρο περίπου θα κληθείς να πληρώσεις; Διότι όταν ζεις σε χώρα που δεν είναι αρκετά ανεπτυγμένη, αυτή είναι η πραγματικότητα στην οποία ζεις. Όσα χρήματα και νάχεις σήμερα, το πιθανότερο είναι ότι στην πρώτη φορτούνα θα τα χάσεις. Στατιστικά επίσης, το πιθανότερο είναι ότι ζεις σε χώρα ή σε «γειτονιά» που κλυδωνίζεται από συχνές και δυνατές φορτούνες.
Στις λεγόμενες αναπτυσσόμενες χώρες ακόμη και όταν «υπάρχουν χρήματα» επειδή, για παράδειγμα, υπάρχουν φυσικοί πόροι, όπως πετρέλαιο ή πολύτιμα μέταλλα, οι πολίτες της χώρας, πλούσιοι και φτωχοί, υποφέρουν επειδή η δημόσια διοίκηση είναι αναποτελεσματική και η οικονομία τους δεν είναι ανταγωνιστική. Εκεί ο καθένας κοιτάζει το συμφέρον του, επειδή δεν έχει αυταπάτες. Το κεφάλαιο της χώρας, συνηθέστατα οι φυσικοί της πόροι ροκανίζονται συστηματικά και στο τέλος εξανεμίζονται. Υπό τις συνθήκες όμως αυτές όσα χρήματα και να δώσεις στον πολίτη μιας τέτοιας χώρας δεν πρόκειται ποτέ να αισθανθεί ασφάλεια, διότι έστω και αν αυτός έχει την ικανότητα να τα διαχειριστεί, οι γενικότερες συνθήκες καθιστούν τη ζωή του και την περιουσία του επισφαλή. Γιαυτό και οι αρνητικές επιπτώσεις μιας παγκόσμιας κρίσης πλήττουν πάντοτε ταχύτερα και εντονότερα τις χώρες αυτές.
Αντίθετα, στις ανεπτυγμένες χώρες οι πολίτες της χώρας έχουν εμπιστοσύνη στη διοίκησή τους και είναι εκπαιδευμένοι να διακρίνουν και να επιδιώκουν το προσωπικό τους όφελος μέσα από το συλλογικό συμφέρον. Μαθαίνουν από νωρίς στην ζωή τους να συνεργάζονται μεταξύ τους για να μεγιστοποιπούν τα οφέλη τους. Ότι το οποιοδήποτε κεφάλαιο της χώρας και οι πόροι της είναι το κλαδί πάνω στο οποίο κάθονται και ότι αν βαλθούν να το πριονίζουν, τότε αργά ή γρήγορα θα πέσουν κι’αυτοί από το δέντρο. Διότι γνωρίζουν ότι μόνο έτσι μπορούν να γίνουν ανταγωνιοστικότεροι και να βελτιώσουν τις προοπτικές τους. Οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών γνωρίζουν ότι η οικονομια έχει κύκλους και ότι την κάθε περίοδο «παχέων αγελάδων» τη διαδέχεται μία «περίοδος ισχνών αγελάδων» και προετοιμάζονται αναλόγως.
Καλά και μεις που βρισκόμαστε, υπανάπτυκτοι είμαστε; Καλά δεν τα καταφέρναμε μέχρι πριν από λίγο; Δεν είμαστε στο κάτω-κάτω μέλος του ΟΟΣΑ, δηλαδή της διεθνούς λέσχης ανάπτυξης και συνεργασίας των τριαντατεσσάρων πλέον ανεπτυγμένων κρατών; Ο ΟΟΣΑ και η ΕΕ δεν κάνουν συστάσεις στα μέλη τους να «συμμορφωθούν με τις υποδείξεις»; Βεβαίως και κάνουν συστάσεις και, όπως γνωρίζουμε από πρώτο χέρι, η ΕΕ λαμβάνει και μέτρα για να μας επαναφέρει στην τάξη...
Αν όμως εμείς προσέχαμε τις υποδείξεις του ΟΟΣΑ ή/και τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θάχαμε φτάσει σήμερα ως εδώ; Μπορείτε βέβαια να μου πείτε: μα καλά, πάλι για το χθές μας μιλάει αυτός εδώ; Γιατί δεν μας λέει τίποτε για το σήμερα ή το αύριο; Πρώτα-πρώτα, διότι πιστεύω ότι όλοι μας από την ιστορία και από τα λάθη μας μαθαίνουμε καλύτερα.
Ωστόσο, επειδή δίκηο έχετε και σεις, ας χρησιμοποιήσουμε ένα παράδειγμα της επικαιρότητας: τον αγωγό ΤΑΡ. Καταρχάς, για τη σημασία του κεφαλαίου: η χώρα μας μπορεί να έχει χρεωκοπήσει και να έχει γίνει «σούργελο» διεθνώς με τη διαφθορά στην πολιτική και την αδυναμία της να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα μπορέσουν να ξαναστηλώσουν τη Διοίκηση και την οικονομία της, αλλά εξακολουθεί φαίνεται να διαθέτει άτρωτο μέχρι στιγμής κεφάλαιο αξιοπιστίας ως νησίδα ειρήνης, δημοκρατίας και ασφάλειας σε μία «δύσκολη γεωπολιτική γειτονιά». Ο αγωγός περνάει μέσα και από άλλες χώρες που δεν έχουν τη σταθερότητα της δικής μας ούτε ανήκουν στην ΕΕ ή στην Ευρωζώνη στην οποία εμείς κρατιώμαστε με τα δόντια. Αν δεν είχαμε περισώσει αυτό μας το κεφάλαιο ή αν δεν είχαμε αξιοποιήσει επαρκώς το κεφάλαιο-θείο δώρο-της εξαιρετικής φυσικής μας θέσης στη Μεσόγειο (μέχρι στιγμής πολλαπλά το σημαντικότερο τεκμηριωμένο ατού της χώρας μας) ως «θύρας εισόδου και εξόδου», θα είχαμε κερδίσει αυτή τη μάχη απέναντι στο ανταγωνιστικό σχέδιο, το Nabucco West;
Τώρα όμως έρχεται το άλλο ερώτημα: όσο σημαντικά και αν είναι τα αναμενόμενα οφέλη από τον ΤΑΡ, θα καταφέρουμε άραγε να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε σωστά το έργο; Πως και με ποιά Δημόσια Διοίκηση θα σχεδιαστούν και θα μεγιστοποιηθούν τα οφέλη που θα προκύψουν για όλους τους επί μέρους σχετικούς τομείς και πολιτικές της χώρας; Με άλλα λόγια, πως θα καταφέρουμε να διαχειριστούμε το έργο ώστε να μετουσιώσουμε τον εφήμερο πλουτισμό σε μακροχρόνια ανάπτυξη;
Πράγματι, ο αγωγός ΤΑΡ θα μας δώσει ακόμη μία ευκαιρία ν’αντιληφθούμε, να ελέγξουμε και να αξιολογήσουμε -συνεκτιμώντας βέβαια και άλλους παράγοντες- κατά πόσο είμαστε σε θέση να κερδίσουμε το στοίχημα της ανάπτυξης ή αν κι’αυτή τη φορά ο πλουτισμός ήταν ευκαιριακός και εφήμερος για να διασκεδαστούν κάποιες αποτυχίες και να κερδηθούν κάποιες εκλογές.
Στέλιος Χριστόπουλος
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr