Η εκμετάλλευση από το Κατάρ του τεράστιου πεδίου North Field που περιλαμβάνει τουλάχιστον το 14% των παγκοσμίων αποθεμάτων και γεωλογικά ενώνεται με το South Pars/North Dome πεδίο του Ιράν ήταν αρκετή για να κάνει το μικρό Κατάρ τον μεγαλύτερο εξαγωγέα LNG στον κόσμο αλλά και το πλουσιότερο κράτος στον κόσμο (κατά κεφαλήν εισόδημα $130.000 ετησίως). Στην Ντόχα έχει έδρα το δίκτυο Al - Jazeera, καθώς και το προωθημένο αρχηγείο της CENTCOM (κεντρική αμερικανική διοίκηση για την Μέση Ανατολή ενώ λειτουργεί και Τουρκική στρατιωτική βάση που δημιουργήθηκε μετά από συμφωνία το 2014.
Φυσικό Αέριο, ο καταλύτης
- Το Κατάρ είναι ο 4ος μεγαλύτερος παραγωγός φυσικού αερίου μετά τις ΗΠΑ, Ρωσία και Ιράν και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG στον κόσμο (μερίδιο αγοράς 31%). Τα έσοδα από τους υδρογονάνθρακες ανέρχονται στο 85% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας. Με τους υπάρχοντες ρυθμούς παραγωγής τα αποθέματα του Κατάρ έχουν διάρκεια ζωής 135 ετών. Το αέριο από το Κατάρ έχει το χαμηλότερο κόστος εξόρυξης στον κόσμο.
- Η συνολική παγκόσμια εξαγωγή LNG το 2016 ήταν 258mt στο Κατάρ αναλογεί περίπου το 1/3 (77,2mt).
- Το Κατάρ δεν εμπλέκεται στον OPEC για το LNG.
- Η ζήτηση για φυσικό αέριο για παραγωγή ηλεκτρισμού αυξάνεται παγκοσμίως αλλά και στην περιοχή (Ειδικά στην Σ. Αραβία - καταναλώνει το αντίστοιχο του ενός εκατομμυρίου βαρελιών την ημέρα την καλοκαιρινή περίοδο).
- Το 2005 το Κατάρ εξέδωσε moratorium για την περαιτέρω ανάπτυξη του North Field. Άρση moratorium τον Απρίλιο του 2017.
Αποτέλεσμα: Η οικονομική ευμάρεια επιτρέπει την ανάπτυξη μιας ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής που δεν ευθυγραμμίζεται με αυτήν του Gulf Cooperation Council (GCC) αλλά και μετασχηματίζεται σταδιακά από την επιρροή του Ιράν αλλά και τις επιθυμίες της Τουρκίας.
Τέσσερα είναι τα σενάρια των πιθανών εξελίξεων: πρώτο ο πλήρης και γρήγορος συμβιβασμός, δεύτερο ο πόλεμος, τρίτο η παρατεταμένη διπλωματική
Σύγκρουση και ο οικονομικός πόλεμος και τέλος μεσοπρόθεσμα το Qatar υποχωρεί στις πιέσεις.
Το πρώτο σενάριο διαψεύσθηκε αμέσως αφού, όπως ανεμένετο, δεν επετεύχθη γρήγορος συμβιβασμός με βάση τα 13 σημεία του τελεσιγράφου Σ. Αραβίας και συμμάχων στο Κατάρ, καθώς είναι πολύ μεγάλο το χάσμα που χωρίζει τις δύο πλευρές. Η Σαουδική Αραβία (ΣΑ) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) δεν επιθυμούν μια λύση αλλα την πλήρη υποταγή του Qatar.
Ο Πόλεμος
Σύμφωνα με το δεύτερο σενάριο μια ενδεχόμενη πολεμική σύρραξη αποσταθεροποιεί την περιοχή με κίνδυνο την εξάπλωση της σύγκρουσης κάτι που θα δημιουργήσει τραγικές συνέπειες για την σταθερότητα της περιοχής. Όπως συμβαίνει σε κάθε τέτοια περίπτωση, δεν είναι δυνατό να υπάρξει πρόβλεψη για την έκβαση του πολέμου, αλλά είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει εμπλοκή της Τουρκίας, η οποία αναζητεί αιτία για να αποπροσανατολίσει την εσωτερική κοινή γνώμη από τα προβλήματα που ταλανίζουν τη χώρα (οικονομικά, αποσχιστικά, δημοκρατίας).
Καταστροφική συνέπεια που θα οδηγήσει στο κλείσιμο των στενών του Ορμούζ, στις απαγορεύσεις διέλευσης από το Σουεζ, διακοπή αερίου από τον αγωγό Dolphin. Σημαντικά προβλήματα για την παγκόσμια οικονομία.
Αυτό το σενάριο δεν συμφέρει καμμία πλευρά και θα πραγματοποιηθεί μόνο αν το αρχικό σχέδιο ήταν αλλαγή καθεστώτος (regime change) στο Qatar και είχε υφανθεί από τις αμερικανικές υπηρεσίες. Το τελευταίο αναφέρεται επειδή εν τέλει ο επωφελούμενος θα είναι η Cheniere, οι μέτοχοι του Gorgon και άλλοι παραγωγοί και ιδιοκτήτες εργοστασίων ΥΦΑ, που βλέπουν τις επενδύσεις τους να διαλύονται λόγω της πτώσης της τιμής του LNG από την υπερπροσφορά του προϊόντος.
Παρατεταμένη διπλωματική Σύγκρουση
Στο τρίτο σενάριο η κρίση θα συνεχίσει να κλιμακώνεται μετά την απόρριψη των 13 σημείων. Η Σ. Αραβία και τα ΗΑΕ δεν θα αναφλέξουν και άλλο την κατάσταση ώστε να οδηγηθεί σε ανοιχτή σύγκρουση αλλα θα συνεχίσουν τις οικονομικές πιέσεις. Η Τουρκία δεν θα ρισκάρει πολεμική σύγκρουση με τις Σ. Αραβια, ΗΑΕ, την Άιγυπτο και τις ΗΠΑ για το Qatar. Θα πρέπει να αποφασίσει αν θα αποσύρει η όχι την στρατιωτική της παρουσία ενώ το Qatar θα συνεχίσει την προσπάθεια απεμπλοκής από το GCC (Gulf Cooperation Council) και την περαιτέρω προσέγγιση με το Ιράν και την Τουρκία. Το Qatar έρχεται πιο κοντά με το Ιράν και την Τουρκία. Μια τέτοια κίνηση περιπλέκει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ σαν παροχέα ασφάλειας για το Qatar.
Το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης διπλωματικής σύγκρουσης δεν θα βρει το Κατάρ κερδισμένο. Δεν θα μπορέσει να αποκαταστήσει γρήγορα μια αξιόπιστη ροή LNG προς τις διεθνείς αγορές, πράγμα που θα έχει ως συνέπεια την υποτέλειά του στο μέλλον.
Μεσοπρόθεσμα το Qatar υποχωρεί στις πιέσεις
Το συγκεκριμένο σενάριο εξαρτάται από τις ΗΠΑ και το βαθμό στήριξης που η Washington θα παράσχει προς την Σ. Αραβία και τα ΗΑΕ. Είναι γεγονός ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν έναν σφιχτό Σούνι συνασπισμό στην περιοχή που θα λειτουργήσει ως αντίβαρο στο Ιράν, δεν είναι όμως βέβαιο πλέον εάν το ρόλο αυτό θα συνεχίσουν να τον προσφέρουν στη Σ. Αραβία (πάντως επί Obama η κραταιά φιλία των δύο κυβερνήσεων είχε κλονιστεί). Οι ΗΠΑ πάντως έχουν κάθε λόγο να πρωτοστατούν στις ειρηνευτικές προσπάθειες.
Από την άλλη το Qatar καταλαβαίνει πως δεν μπορεί να επιζήσει χωρίς έναν εξωτερικό εγγυητή για την ασφάλειά του. Ακόμη και αν έρθει κοντύτερα με την Τουρκία, αυτή δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ. Μακροπρόθεσμα δεν έχει νόημα να συνεχίζει να υποστηρίζει το ριζοσπαστικό πολιτικό Ισλάμ.
Το μόνο που μπορεί εδώ να χαλάσει την έκβαση του σεναρίου αυτού είναι η πιθανή άρνηση της Τουρκίας να αποχωρήσει από το Κατάρ, για λόγους τόσο γοήτρου όσο και ανάγκης εξαγωγής εσωτερικών προβλημάτων.
Ο τομέας του αλουμινίου
Οποιαδήποτε διαταραχή στα θαλάσσια σημεία ασφυξίας του Ορμούζ και του Σουέζ σημαίνει διαταραχή και των φορτίων αλουμίνας που φθάνουν για κατεργασία σε smelters των ALBA, EMAL και DUBAL και ασφαλώς και του μετάλλου.
Κλείσιμο του Dolphin από το Qatar σημαίνει σημαντικές ελλείψεις ηλεκτρικού ρεύματος μιας και το περισσότερο εισαγόμενο φυσικό αέριο στα ΗΑΕ πηγαίνει στην Emirati Power. Πιθανή διαταραχή παραγωγής στα smelters της EMAL (800,00tpy) & DUBAL (1,040,000tpy).
Η απομόνωση του Qatar οδήγησε το λιμάνι του Jebel Ali στα ΗΑΕ να κλείσει για όλα τα φορτία προέλευσης Κατάρ. Έτσι, οποιοδήποτε φορτίο από την Qatalum (JV της Norsk Hydro & της Qatar Petroleum - 600,000tpy) θα πρέπει να μεταφερθεί σε εναλλακτικό λιμάνι για την μεταφόρτωση του σε μεγαλύτερα πλοία ή να μεταφέρεται απευθείας από το Qatar.
Συμπεράσματα
Η κρίση τροφοδοτείται από την αποσταθεροποίηση που ξεκίνησε από το ταξίδι του Προέδρου Trump στη Σ. Αραβία και το βαθμό μεσολάβησης που θα επιλέξουν εφεξής. Την μακροχρόνια παρασκηνιακή σύγκρουση μεταξύ μουσουλμάνων Sunni και Shia. Tην προσπάθεια κυριαρχίας του Κατάρ στην παγκόσμια αγορά LNG μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αλλά και τη χαλιναγώγηση του από τις ΗΠΑ & τη Σ. Αραβία. Την ιστορικά επιθετική εξωτερική ατζέντα της Doha που δεν ευθυγραμμίζεται με τις επιθυμίες των ΗΠΑ αλλά και του GCC. Την εμπλοκή της Τουρκίας και τις συνέπειες αυτής, ιδιαίτερα εμπρός σε μια προοπτική μελλοντικού διαμελισμού της χώρας. Tην αντίδραση της Τεχεράνης ιδιαίτερα μετά την συμφωνία με την Total και τη στάση του Ριάντ που θα καθορίσει και την σκληρότητα των επικείμενων οικονομικών κυρώσεων.
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr