Η εξέλιξη της πανδημίας στην Ελλάδα είναι μεν ανησυχητική αλλά δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι δεν ήταν αναμενόμενη. Το βλέπαμε παντού γύρω μας στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο και το περίμεναν οι επιστήμονες οι οποίοι έλεγαν ήδη από τον Μάρτιο ότι ανησυχούν για το δεύτερο κύμα το φθινόπωρο, το οποίο θα συμπέσει με τις άλλες γρίπες.
Δυο ήταν τα βασικά μέτρα που έπρεπε να έχει λάβει η κυβέρνηση ενόψει αυτού του δεύτερου κύματος. Πρώτον να αυξήσει πολύ περισσότερο τα τεστ ώστε να προλαβαίνει την εξάπλωση και δεύτερον να έχει δημιουργήσει πολύ περισσότερες ΜΕΘ επανδρωμένες με εκπαιδευμένο προσωπικό. Τα έκανε και τα δυο αλλά όχι όσο έπρεπε. Η δήλωση “την πατήσαμε” του Άδωνη Γεωργιάδη για τη Θεσσαλονίκη, απεικονίζει σε μεγάλο βαθμό την πραγματικότητα. Το τι θα είχε ή μάλλον δεν θα είχε κάνει η αντιπολίτευση αν ήταν κυβέρνηση, μικρή σημασία έχει.

Με το νέο lockdown πολλοί προβληματίζονται αν θα αντέξει η ελληνική οικονομία, ιδιαίτερα όταν - όπως όλοι ορθώς εκτιμούν - δεν θα περιοριστούμε σε μόνο ένα, αλλά ολόκληρος ο χειμώνας θα κυλήσει με επαναλαμβανόμενα lockdowns ή στη χειρότερη περίπτωση αυτό το lockdown δεν θα κρατήσει μόνο τρείς εβδομάδες αλλά θα συνεχιστεί μέχρι τα κρούσματα να πέσουν κάτω από 500 ημερησίως πράγμα που είναι πολύ αμφίβολο αν θα συμβεί μέσα στον Δεκέμβριο.

Η ακραία ρητορική του Ερντογάν κατά του Μακρόν, ο αποκεφαλισμός του Γάλλου καθηγητή στο Παρίσι από τζιχαντιστή, το μποϋκοτάζ της Τουρκίας στα γαλλικά προιόντα, η μήνυση του Τούρκου Προέδρου στον ακροδεξιό πολιτικό Βίλντερς της Ολλανδίας και φυσικά η προκλητική του συμπεριφορά έναντι της Ελλάδος και της Κύπρου αλλάζουν το κλίμα έναντι της Τουρκίας στην Ευρώπη.
Σταδιακά ο Ερντογάν φέρνει σε δύσκολη θέση ακόμη και τους υποστηρικτές του στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ σε αμήχανη θέση βρίσκονται και όσοι μέχρι σήμερα κρατούσαν τη σημαία της ουδετερότητας παροτρύνοντας την Ελλάδα να συζητήσει με την Τουρκία.

Μέσα στα επόμενα χρόνια θα έχουμε να διαθέσουμε για την ανάπτυξη της οικονομίας 70 δισ Ευρώ από τις βοήθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το μεγάλο ερώτημα που ακούγεται από όλους τους ασχολούμενους με την οικονομία, είναι αν θα καταφέρει η κυβέρνηση να τα διαχειριστεί ικανοποιητικά διαθέτοντας τα σε παραγωγικές δαπάνες, ή αν θα τα κατασπαταλήσει σε λαϊκίστικες παροχές και σε “υμέτερους” επιχειρηματίες. Όλα τα παραδείγματα του παρελθόντος βοούν για το δεύτερο. Ελπίζουμε να γίνει το πρώτο.

Από δεκάδες αστάθμητους παράγοντες εξαρτάται τη στιγμή αυτή η οικονομία, τόσο η ελληνική όσο και η παγκόσμια. Η ελληνική φυσικά εξαρτάται και από τις εξελίξεις στην παγκόσμια οι οποίες δεν είναι καθόλου προβλέψιμες.

Τα μέτρα που αποσκοπούν στον περιορισμό της μετάδοσης του κορωνοϊού έρχονται σε μια στιγμή που το σύστημα υγείας βρίσκεται στο κόκκινο. Οι εντατικές είναι σχεδόν γεμάτες και πάνω από το 70% είναι άνθρωποι που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, δηλαδή ηλικιωμένοι ή με νοσήματα. Και αυτό είναι εντυπωσιακό, όχι γιατί δεν είναι λογικό, αντίθετα είναι απολύτως λογικό, αλλά επειδή συμβαίνει. Επειδή δηλαδή αυτοί οι άνθρωποι δεν καταφέρνουν να προφυλαχθούν από τον ιό και καταλήγουν στις εντατικές.

Η ένταση με την Τουρκία πέραν των κινδύνων που κρύβει σε γεωπολιτικό και εθνικό επίπεδο προκαλεί επιπλέον πίεση στην ελληνική οικονομία και ενδεχομένως οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα μελλοντικά.

Η Ελλάδα είχε αποφύγει τις εξοπλιστικές δαπάνες τα προηγούμενα χρόνια κατόπιν μάλιστα υποδείξεων από τους εταίρους μέσω των μνημονίων. Όμως η επιθετικότητα του Ερντογάν, οι πολεμικές ιαχές αρκετών Τούρκων πολιτικών, και η ένταση στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο που διαρκεί αυτή τη φορά περισσότερο από ότι συνήθως, αναγκάζουν την Ελλάδα να προχωρήσει σε νέα εξοπλιστικά προγράμματα τα οποία αν δεν υπήρχαν οι τωρινές εξελίξεις με την Τουρκία θα προσπαθούσε πάση θυσία να αποφύγει.